آخرین سنگر واشنگتن چگونه سقوط کرد؟/ پرده‌برداری از چهره روسی و عربی بازی‌خراب‌کن‌ها

به گزارش اکوایران، کودتای نظامی اخیر در نیجر تهدیدی بالقوه علیه استراتژی ایالات متحده جهت مبارزه با شبه‌نظامیان رادیکال قلمداد می شود؛ گروه هایی که امروز دامنه نفوذشان در سراسر غرب آفریقا را گسترش داده اند. در چنین شرایطی حمایت ضمنی روسیه از این گروه ها برای مسکو به یک مزیت استراتزیک تبدیل شده است.

مسکو چگونه بازی آمریکا را بر هم زد؟

به نوشته اقتصادنیوز، محور رویکرد ایالات متحده در ارتباط با امنیت منطقه ای، اعزام کماندوهای آمریکایی برای آموزش نیروهای محلی نخبه جهت مقابله با گروه های تروریستی چون القاعده و داعش است؛ گروه هایی که ایدئولوژی خشونت آمیزشان به سرعت از خاورمیانه و جنوب آسیا به قاره سیاه گسترش یافته است.گرد و غبار کودتایی که با کنار زدن محمد بازوم، رئیس‌جمهور نیجر توسط قرماندهان نظامی بالا گرفته بود در شرایطی فرونشست که ایالات متحده به واسطه محدودیت تعریف شده در قوانین این کشور از ارائه کمک‌های امنیتی به رژیم‌های نظامی منع شده است.

 از آنجایی که نیروهای مسلح نیجر حمایتشان را از شورش اعلام کردند، نگرانی ها در واشنگتن در باب این که رهبران کودتا پس از جدایی از ایالات متحده، ممکن است میدان بیشتری را در اختیار شبه نظامیان قرار دهند؛ همان هایی که از حمایت های مزدوران روس بهره مند می شوند، افزایش یاقته است. بازوم که در سال 2021 به عنوان ریاست جمهوری انتخاب شد، یکی از متحدان اصلی ایالات متحده بود. به همین دلیل  این کشور مستقر درغرب آفریقا میزبان پهپادهای و کماندوهای آمریکایی است که نیروهای ویژه نیجریه را آموزش داده و در مأموریت های جنگی علیه تروریست هایی چون بوکوحرام و شاخه های محلی القاعده و داعش مشارکت داشتند.

چرا رد پای واشنگتن در قاره سیاه کم رنگ شد

ایالات متحده از سال 2012 بیش از 500 میلیون دلار برای تعریف و آموزش نیروهای مسلح خود در نیجر هزینه کرده است. اتحادیه اروپا متعهد شد یک میلیارد یورو به این کشور کمک کند؛ غرب بدین طریق می خواست جریان مهاجرانی که به سمت شمال و لیبی و دریای مدیترانه می رفتند را متوقف کند.دو سال گذشته نیز کودتا در بورکینافاسو به ارائه کمک های  نظامی ایالات متحده به منطقه پایان داد. قانون تخصیص بودجه آمریکا به شدت کمک به ارتش هایی را که دولت های غیرنظامی را سرنگون کرده اند، محدود می کند. اگرچه حقوقدان های فعال در وزارت امور خارجه بر این باورند که فعل و انفعال ها در نیجر را نمی توان در قا کودتا تبیین کرد.

نظامیان در مالی و بورکینافاسو پس از به دست گرفتن قدرت نیروهای خود را از فرانسه، بازیگری که نقش استعمارگونه اش فراموش نشده، خارج کردند. همزمان مالی صدها جنگجوی گروه واگنر تحت رهبری روسیه را استخدام کرد که به قتل عام غیرنظامیان و غارت منابع طبیعی کشور متهم شده اند.یکی از مقام های ارشد اطلاعاتی ایالات متحده در این باره گفت که نیجر آخرین دومینویی است که امیدواریم سقوط نکند. اگر کودتاچیان موفق شوند، نمی دانم قرار است چه کاری انجام دهیم. به باور این مقام آمریکایی نیجر شاید آخرین کشوری است که رد پای ایالات متحده و غرب در آن به شکلی برجسته دیده می شود.

میدان برای مانور تروریست ها هموار شد

فرماندهان آمریکایی نگران هستند که کودتا باعث جسارت شبه نظامیان به ویژه القاعده شود که از سال 2017 هزاران حمله را در مالی، نیجر و بورکینافاسو انجام داده اند و اکنون به سمت جنوب به مناطق شمالی ساحل عاج، توگو و بنین فشار می آورند. مقامات ایالات متحده و غنا نگران هستند که شبه نظامیان نیز به غنا، یک نیروگاه اقتصادی و سیاسی منطقه ای با جمعیت زیادی مسلمان در شمال نسبتاً فقیر آن، توجه دارند.

یکی از افسران ارشد نظامی امستقر در بنین، کشوری ساحلی که شمال آن به مرز بورکینافاسو و نیجر متصل است در این باره به وال‌استریت ژورنال گفت که بی‌ثباتی سیاسی حاکم بر نیجر همچنان به یک دغدغه بزرگ تبدیل شده است. از این پس ممکن است با افزایش فعل و انفعال های گروه های تروریستی در مرز مشترک روبررو شویم.در حالی که مقام های ایالات متحده اندک امیدی داشتند که کودتای نیجر نتیجه ای معکوس داشتهب شاد، شواهد نشان می دهد که سرنگونی بازوم نهایی شده است. مقام های ارشد سابق نیجر و اروپایی در جریان کودتا گفتند که تعداد معدودی از نظامیان وفادار ماندند، اما بسیاری به رئیس جمهوری پشت کردند.

هم صدایی با رقیب

کامرون هادسون، رئیس پیشین دفتر فرستاده ویژه آمریکا در سودان در این باب گفت: کوتای نیجر ضربه بزرگی به ایالات متحده وارد کرد. چرا که ایالات متحده بیش از سایر کشورهای آفریقای سیاه بر روی نیجر متمرکز بود.بایدن در نشست سال گذشته با رهبران آفریقایی، یک صندلی افتخاری در کنار خود به بازوم داد. آنتونی بلینکن نیز ماه مارس از نیجر بازدید کرد تا کمک های بشردوستانه 150 میلیون دلاری را را در اختیار این بازیگر قرار دهد؛ فعلی  که دیپلمات های آمریکایی آن را تلاشی برای نشان دادن مزایای انتخاب ایالات متحده نسبت به واگنر توصیف کردند.

به گفته تحلیلگران، جدایی از غرب پس از کودتا به مسکو فرصت می دهد تا با توسل به سلاح و مزدوران خود همان سیاستی که در مالی اجرایی کرده بودند را اجرا کنند.هادسون که اکنون در مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی فعال است، در این باره خاطر نشان کرد: نیجر اکنون درگیر بازی است. با این حال در حال جدا شدن از اردوگاه غرب و نزدیکی به شرق بالاخص روسیه است. بی دلیل نیست که پروفسور امانوئل کوسی آنینگ، رئیس مرکز آموزشی کوفی عنان در غنا بر این باور است که استراتژی ایالات متحده نه به ساحل و نه به خود ایالات متحده کمکی نمی کند.

ریشه‌های کودتا در نیجر

کوتای اخیر در نیجر - پنجمین کودتای مشابه از زمان استقلال این کشور از از فرانسه در سال 1960 است- رخدادی که منعکس کننده سال ها سرخوردگی در سطوح ارتش به دلیل شکست در برابر افراط گرایان می باشد. افسران همچنین از تلاش های بازوم برای اصلاح ارتش ناراضی بودند. ژوئن، دولت وقت سلیفو مودی، رئیس نیروهای مسلح نیجریه را به عنوان سفیر در امارات منصوب کرد. به همین دلیل روز پنجشنبه، کاربران رسانه های اجتماعی به این گمانه زنی دامن زدند که مودی، همانی که نمی توان با او تماس داشت، در قامت رهبر حکومت نظامی ظاهر خواهد شد.

یکی دیگر از محرک های کودتا، تصمیم بازوم برای کاهش امتیازهای مالی گارد ریاست جمهوری بود - نیرویی که با محاصره رئیس جمهور در اقامتگاهش، قیام را رهبری کرد. برای بیش از یک سال، رئیس جمهور در حال بررسی این گزاره بود که آیا ژنرال عمر چیانی، فرمانده یگان را برکنار کند یا خیر. بازوم همچنین در حال ایجاد واحدهای نظامی دیگر به عنوان وزنه تعادلی در برابر قدرت گارد ریاست جمهوری بود.

ماجرای ویدئوهای ویروسی

بیش از یک سال است که مقام های آمریکایی و اروپایی نگران چیزی هستند که آنها آن را انتشار موجی از اطلاعات نادرست در شبکه های اجتماعی غرب آفریقا می نامند. در ویدیویی که یک ماهه بیش از یک میلیون بار در تیک تاک و فیس بوک مشاهده شده، یک مجری اخبار فرانسوی اعلام کرد که کودتا در نیجر در حال انجام است. این موضع گیری به شدت ضد فرانسوی است و رئیس جمهور را به عنوان دست نشان دهنده غرب ترسیم می کند.

سایر ویدئوهای ویروسی حملات تروریستی را به نمایش می گذاشت تا بدین طریق ثابت کند که حضور ایالات متحده در نیجر باعث کاهش امنیت این کشور شده است. سال گذشته نیز چند هزار نفر از مردم نیجریه که برخی پرچم‌های روسیه یا پلاکاردهای حامیان این کشور را حمل می‌کردند، خواهان خروج نظامیان فرانسوی بودند.جی پیتر فام، دیپلمات ارشد سابق ایالات متحده در آفریقا، در این باره گفت: این که روسیه لزوما در کودتا نقش نداشته، بلکه در زمینه سازی آن فعال بوده، مشهود است. با این حال سخنگوی کاخ سفید گفته که دولت هیچ مدرکی دال بر این که روسیه یا گروه واگنر پشت کودتا بوده اند، ندارد.