به گزارش اکوایران، دو سال و نیم پس از ریاست‌جمهوری جو بایدن و در پی دیپلماسی همه‌جانبه با ایران، بالاخره دولت او توانست با دستیابی به اولین موفقیتش، مبنی بر آزادی پنج آمریکایی دوتابعیتی بازداشت‌شده با تهران به توافق برسد.

دروازه‌ای برای بازگشت به مذاکرات

به نوشته خبرگزاری فرانسه، این توافق باعث کاهش تنش بین این دو دشمن دیرینه شده و کارشناسان و دیپلمات‌ها معتقدند که می‌تواند به آرامی مقدمه رسیدگی به مشکلات بزرگ‌تری مانند مسئله هسته‌ای ایران را ایجاد کند. با این حال، عده کمی انتظار دارند که به این زودی‌ها و با نزدیک‌شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا توافقی اساسی حاصل شود.

علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران گفت: «من فکر می‌کنم هر دو طرف علاقه‌ای به استفاده از این توافق اولیه به عنوان دروازه‌ای برای بازگشت به مذاکرات و نه رسیدن به یک توافق دارند».

مذاکرات سال گذشته برای احیای توافق برجام به رهبری اروپا با شکست مواجه شد. خود بایدن نیز در اواخر سال گذشته گفته بود که توافق هسته‌ای «مرده» است.

جدا از مسئله هسته‌ای

یک منبع آشنا با مذاکرات گفت که توافق تبادل زندانیان جدا از مسئله هسته‌ای است. اما او همچنین با اشاره به آتش‌بس غیررسمی که بیش از یک سال در یمن جنگ‌زده بین شبه‌نظامیان حوثی مورد حمایت ایران و عربستان وجود دارد، گفت که دیپلماسی در کاهش تنش‌ها با ایران مؤثر بوده است. به نظر می‌رسد که حملات شبه‌نظامیان شیعه مورد حمایت ایران علیه سربازان آمریکایی در عراق نیز فروکش کرده است. این دیپلمات گفت: «هنوز هم تنش‌ها در آنجا بسیار زیاد بوده اما دو دولت در حال برقراری ارتباط هستند و این تفاوتی ایجاد می‌کند».

به گفته دیپلمات‌ها، در ماه می، مقامات آمریکا و ایران مجدداً در جلساتی غیرمستقیم که توسط عمان ترتیب داده شده بود، دیپلماسی را از سر گرفته و بر سر اقداماتی که می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را محدود کند، مذاکره کردند.

واعظ که در دستیابی به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) به حل برخی اختلافات کمک کرده بود، گفت: «من فکر می‌کنم که در حال حاضر، زمینه کاهش تنش‌ها وجود دارد». اما او شک دارد که در آستانه فصل انتخابات ریاست‌جمهوری، دولت بایدن تمایلی به یک توافق جدید داشته باشد. او گفت: «هرگونه توافق اساسی با ایران مستلزم تعلیق تحریم‌ها بوده که در آمریکا جنجال سیاسی بزرگی به همراه خواهد داشت». او گفت: «با توجه به نزدیکی انتخابات ایالات متحده، برای ایران منطقی نیست که در حالی که نمی‌دانند رئیس‌جمهور بعدی ایالات متحده چه کسی خواهد بود، بیشتر اهرم‌های خود را از دست بدهند».

جمهوری‌خواهان نیز بر سر توافق تبادل زندانیان حالت تهاجمی گرفته و بایدن را متهم کرده‌اند که باعث تقویت یک دولت متخاصم شده است.

در توافقی که مقامات بایدن اصرار دارند نهایی نیست، کره جنوبی ۶ میلیارد دلار درآمد نفتی مسدودشده ایران را برای مصارف بشردوستانه مانند غذا و دارو به بانکی در قطر انتقال می‌دهد. ایران نیز در قدمی اولیه، پنج ایرانی دوتابعیتی را از زندان به یک هتل منتقل کرد.