فرصت طلبی به سبک پکن؛‌ پازل گم شده استراتژی واشنگتن در منطقه

به گزارش اکوایران، ابراهیم رئیسی ماه فوریه، اولین رئیس جمهور ایران بود که در 20 سال گذشته که به پکن سفر کرد. رئیسی در طول سفر سه روزه اش 20 پیمان و توافقنامه با چین امضا کرد و بدین طریق روابط بین پکن و تهران را تعمیق بخشید و در عین حال عزم تهران برای مقاومت در برابر دشمن و رقیب مشترک یعنی غرب را ترسیم کرد.در همین راستا گروهی از تحلیلگران نوشتند که استراتژی دفاعی کنونی واشنگتن نمی تواند تعامل رو به رشد ایران و چین را توجیه کند.

پازل گم شده استراتژی واشنگتن

به نوشته اقتصادنیوز، نشریه هیل در این باب مدعی شد، دولت بایدن باید استراتژی تکمیلی دفاع ملی 2022 (NDS) را منتشر کند، دستور العملی که در چارچوبش به شکلی خاص بر همکاری میان پکن و تهران تاکید شده. احیای این سیاست، اداره ها و سازمان‌های دولتی ایالات متحده را قادر می‌سازد تا به چالش‌های متغیر امنیت ملی بپردازند. همانطور که گروهی از ناظران باور دارند، استراتژی دفاع ملی واشنگتن در توصیف چین درگیر محدودیت هایی و «چالش سرعتی» است. بدین معنا که در این چارت این دو ادعا مطرح است؛ نخست چین به واسطه سبقت از آمریکا نوعی تهدیدی وجودی است. دوم: در کادری جداگانه از نام ایران به‌عنوان «تهدید مداوم» یاد شده است. از همین منظر چین به عنوان تنها کشوری یاد می شود که هم قصد دارد نظم بین المللی را تغییر دهد و هم به طور فزاینده ای دارای قدرت اقتصادی، دیپلماتیک، نظامی و تکنولوژیکی برای انجام چنین فعلی هست.

همزمان این ادعا مطرح است که ایران در چارچوب نبرد نیابتی و همچنین تلاشش برای پیشرفت برنامه هسته ای اش به چالش در برابر نظم حاکم بر منطقه پرداخته است. اما پازل گم شده این است که چگونه این دو بازیگر ( تهران و پکن) به همکاری شان ادامه می دهند و تعاملشان به چه شکل محاسبات یکپارچه بازدارندگی را تحت تاثیر قرار می دهد.جداسازی «چالش سرعت» از پیوندهایش با ایران نه تنها نادیده گرفته شده، بلکه چگونگی تاثیر همکاری دوجانبه چین و ایران بر منافع اقتصادی و امنیت جهانی ایالات متحده نیز مسکوت باقی مانده است. همکاری چندین ساله اقتصادی چین و ایران و همچنین نقش پکن جهت تنش زدایی میان تهران و ریاض، از جمله گزاره هایی است که واشنگتن باید بر روی آن متمرکز شود.

فرصت طلبی به سبک پکن

 در ده سال گذشته، چین بزرگترین شریک تجاری ایران بوده است. به ادعای هیل پیشرفت هایی مانند امضای توافقنامه همکاری جامع 25 ساله و عضویت اخیر ایران در سازمان همکاری شانگهای نشان دهنده استراتژی نگاه به شرق تهران جهت بقا در انزوا و در میانه فشار های بین المللی است.پکن همچنین از تحریم‌های اعمالی غرب علیه ایران برای خود فرصت سازی کرده و به بزرگترین مصرف‌کننده نفت تهران در ازای توسعه فن اوری، منابع اطلاعاتی و سخت‌افزار نظامی مدرنی تبدیل شده گشته است.در چنین چارچوبی نقش چین در تنش زدایی میان عربستان و ایران، روابط رو به گسترش دو بازیگر را برجسته تر نشان می دهد؛ کنشی که می تواند به یکی از چالش های خاورمیانه پایان دهد. در حالی که این پیشرفت به شکل خودکار معادل جایگزینی چین با حضور یا نفوذ ایالات متحده در منطقه نیست، دخالت چین تجسم یک رویکرد عملگرایانه کوتاه مدت مبتنی بر فرصت طلبی است.

تهران نیز به نوبه خود، از چنین تعامل هایی برای اتصال های برون مرزی جهت تثبیت نفوذش در منطقه استقبال می‌کند. از همین رو آنگونه که نشریه هیل ادعا کرده، استراتژی دفاع ملی تکمیلی باید رفتار پکن در خاورمیانه، به ویژه تمایل این کشور برای کمک به احیای روابط دیپلماتیک بین ریاض و تهران را در لحاظ کند، روابطی که بیش از هفت سال متوقف مانده بود.کاستی‌های استراتژی امنیت ملی آمریکا در پرداختن مستقیم به اتحادهای استراتژیک بین دشمنان و رقبای واشنگتن نیز در روابط رو به رشد روسیه و ایران قابل مشاهده است.

به ادعای هیل، از آگوست 2022، ایران صدها پهپاد را در اختیار روسیه قرار داده است، ( تهران بارها ادعا مبنی بر استفاده از پهپادها در جنگ اوکراین را رد کرده و تاکید داشته که تهران و مسکو به سان سایر بازیگر صرفا در حوزه نظامی با یکدیگر همکاری دارند و بس) با این همه هیل مدعی است که در ازای آن، روسیه به ایران پیشنهاد همکاری دفاعی در زمینه موشکی و پدافند هوایی داده است، این همکاری حتی تا آنجا پیش می رود که به خلبانان ایرانی برای پرواز با سوخو سو-35، جت جنگنده پیشرفته روسی آموزش داده می شود. ماه فوریه، پوتین و رئیسی قراردادی را برای ایجاد یک کارخانه تولید هواپیماهای بدون سرنشین در روسیه امضا کردند و مقامات ایرانی پیشتر به این کشور سفر کرده اند تا مکان های احتمالی را برای ساخت کارخانه های تولید پهپاد را بررسی کنند.