خیز پکن برای نقش‌آفرینی جدی‌تر در جنگ اسرائیل و حماس

به گزارش اکوایران، همزمان که پکن تلاش‌های خود را برای ایفای نقش در برقراری آتش بس در درگیری حماس-اسرائیل افزایش می‌دهد، دیپلمات ارشد چین روز دوشنبه در دیدار با مقامات کشورهای با اکثریت مسلمان و عرب گفت که جهان باید «فورا» برای متوقف کردن درگیری در غزه اقدام کند.

به نوشته سی‌ان‌ان، وانگ یی، وزیر امور خارجه چین میزبان همتایان خود از عربستان سعودی، اردن، مصر، اندونزی، تشکیلات خودگردان فلسطین و همچنین رئیس سازمان همکاری اسلامی بود. پکن اولین مقصد این هیئت چند کشوری در یک تور دیپلماتیک به چندین پایتخت جهان است.

وانگ در سخنان افتتاحیه پیش از مذاکرات به رهبران بازدیدکننده گفت: «جامعه بین‌المللی باید فوراً وارد عمل شود و اقدامات مؤثری برای جلوگیری از گسترش این فاجعه انجام دهد. چین قاطعانه در این درگیری با عدالت و انصاف ایستاده است» و درخواست چین برای آتش بس فوری را تکرار کرد.

وزرای بازدید کننده درخواست‌های قوی خود را برای پایان دادن به مناقشه بیان کردند و شاهزاده فیصل بن‌فرحان آل سعود، وزیر امور خارجه عربستان سعودی گفت: «پیام واضح است: جنگ باید فورا متوقف شود، ما باید فوراً به سمت آتش بس حرکت کنیم، و مواد امدادی و کمک‌ها باید فورا وارد شوند». وی گفت، کشورهای حاضر در این هیئت امیدوارند با چین و «همه کشورهایی که مسئول هستند و متوجه جدیت وضعیت هستند» همکاری کنند.

پکن با واشنگتن - متحد اسرائیل و دلال قدرت اصلی در منطقه - بر سر رویکرد آن‌ها به مناقشه، از جمله در مورد آتش‌بس فوری، که واشنگتن از آن حمایت نمی‌کند، اختلاف داشته است. پکن همچنین از اقدامات تلافی جویانه اسرائیل انتقاد کرده و در بیانیه‌های خود حماس را محکوم نکرده است، اقدامی که واکنش مقامات اسرائیل را برانگیخته است.

به گفته وانگ در جریان این گفتگوها، «اسراییل باید مجازات دسته جمعی خود علیه مردم غزه متوقف کند و هر چه سریعتر یک کریدور بشردوستانه را برای جلوگیری از وقوع یک بحران انسانی در مقیاس بزرگتر باز کند.»

دیدار شی جین‌پینگ با محمود عباس در ماه ژوئن

تلاش چین برای صلح

چین که به دنبال تقویت موقعیت خود به عنوان یک قدرت بزرگ جهانی است، در تلاش است تا نقشی فعال در یافتن راه حلی برای مناقشه ایفا کند.

پکن ماه گذشته یک «سفیر صلح» را برای سفر به چند کشور به منطقه اعزام کرد و در سازمان ملل متحد، از جمله شورای امنیت، جایی که چین اکنون ریاست دوره‌ای را در دست دارد، به عنوان صدایی برای آتش‌بس فوری عمل کرده است.

هفته گذشته این نهاد سازمان ملل اولین قطعنامه خود را در مورد این درگیری به تصویب رساند که خواستار آزادی فوری همه اسرای حماس و ایجاد کریدورهای بشردوستانه گسترده در سراسر منطقه برای محافظت از غیرنظامیان شد. ایالات متحده و بریتانیا به این قطعنامه رای ممتنع دادند.

ژانگ جون، نماینده چین در شورای امنیت پس از رای گیری، در یک تازش آشکار به ایالات متحده گفت: «به دلایلی که برای همه شناخته شده است، به طور خاص، ممانعت مکرر و مداوم یک عضو دائمی شورا، این قطعنامه در حال حاضر تنها می‌تواند به عنوان اولین گام بر اساس حداقل اجماع عمل کند.»

وزیر خارجه عربستان در اظهارات روز دوشنبه خود در پکن از تصمیم شورای امنیت تحت رهبری چین قدردانی کرد.

این درگیری همچنین به چین فرصتی داده است تا روابط خود را با تعدادی از کشورهای جهان عرب تقویت کند – منطقه‌ای که پکن به گفته ناظران امیدوار است در آن بین ایالات متحده و کشورهایی که با آن‌ها روابط طولانی مدت دارد، شکاف ایجاد کند.

وانگ به هیئت بازدیدکننده گفت: «ما همواره قاطعانه از حقوق و منافع مشروع کشورهای عربی و مسلمان دفاع کرده‌ایم و همواره از تلاش‌های مردم فلسطین برای احیای حقوق و منافع مشروع ملی خود حمایت کرده‌ایم.»

تعامل با بازیگران اصلی؟

آتش بس فوری و صلح بلندمدت نیز موضوعات کلیدی در جریان تور 10 روزه ماه گذشته ژای جون، فرستاده ویژه چین در منطقه بوده است، که از مصر، قطر، امارات، عربستان سعودی و اردن بازدید کرد. هفته گذشته نیز فرستاده چین به ترکیه و بحرین سفر کرد و با مقامات آن‌ها دیدار کرد. تاکنون هیچ نتیجه مشخصی از این دیپلماسی حاصل نشده است.

براساس اطلاعات منتشر شده توسط وزارت خارجه چین، سفرهای ژای تاکنون شامل توقف در اسرائیل، سرزمین‌های فلسطینی یا ایران نبوده است. وانگ ماه گذشته با الی کوهن، وزیر خارجه اسرائیل تلفنی صحبت کرد. مشخص نیست که آیا چین در جریان درگیری اخیر با مقامات حماس در تماس بوده است یا خیر.

ریاض المالکی، وزیر امور خارجه فلسطین از تشکیلات خودگردان فلسطین مستقر در کرانه باختری، از جمله مقامات در سفر این هفته به پکن بوده است.

در اوایل ماه جاری نیز چین رئیس اداره امور غرب آسیا و شمال آفریقای خود را به ایران فرستاد، که درگیری فعلی بخشی از گفتگوها بود. ایران حامی دیرینه حماس و حزب الله مستقر در لبنان است.

یک مقام ارشد آمریکایی به سی‌ان‌ان گفت که طی گفتگوهای چند ساعته هفته گذشته، بین شی جین پینگ، رهبر چین و جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در کالیفرنیا، بایدن شی را تشویق کرد تا از اهرم فشار چین بر ایران، برای هشدار نسبت به تشدید بیشتر تنش‌های منطقه‌ای استفاده کند.

این مقام ارشد گفت که وانگ یی، وزیر امور خارجه در گفتگوهای پکن با کشورهای عربی گفته است که آن‌ها قبلاً در این زمینه با ایرانی‌ها گفتگو کرده‌اند.

بایدن همچنین به شی جین‌پینگ گفت که حماس را از فلسطینی‌ها جدا می‌داند. این در حالی است که پکن در بیانیه‌های خود به حماس اشاره نکرده است، و در عوض وضعیت کنونی را مناقشه فلسطینی و اسرائیلی می‌داند.

متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در گفت و گو با خبرنگاران در واشنگتن گفت که ایالات متحده از ایفای نقش سازنده چین در خاورمیانه استقبال می‌کند. میلر افزود، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه این موضوع را «شخصاً» در گفتگو با وانگ یی بیان کرده است.