در یک قدمی جنگ با ناتو؛ سرنوشت کریمه در انتظار کدام کشور است؟

به گزارش اقتصادنیوز، برای دومین بار در چند سال اخیر، کرملین عامدانه به بحران پناهجویان دامن می زند. اواخر سال 2021، الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور بلاروس در باب گسیل کردن مهاجران و هدف قرار دادن لهستان و کشورهای بالتیک برای اروپا خطو نشان کشید.حالا و در چند هفته گذشته، مقامات روسیه صدها مهاجر و پناهجو را به زور به سمت مرزهای شرقی فنلاند هل داده‌اند.از همین رو، دولت فنلاند تمام مرزهای خود با روسیه را مسدود کرد و استونی نیز تهدید به انجام این کار کرد. در همین حال، آژانس مرزی اتحادیه اروپا متعهد شده که پرسنل خود را در مرز فنلاند مستقر کند.

ماجراجویی تازه پوتین

به شکلی قابل پیش بینی، روسیه دست از بازی هایش برنمی دارد. رویکرد مسکو بدون شک با ورود اخیر فنلاند به ناتو و پیمان دفاعی جدید این بازیگر با ایالات متحده که اوایل ماه جاری میلادی در باب آن رایزنی شد، مرتبط است. در پاسخ، بخشی از رسانه ها آخرین قسمت از جنگ هیبریدی- ترکیبی روسیه را به عنوان اقدامی انتقام جویانه تعبیر کرده اند. با این حال، گروهی از ناظران چنین واکنشی را فراتر از این تبیین کرده اند، به باورشان، موضع گیری اخیر مسکو به محاسبات امنیتی اش هم گره خورده است. از همین رو انگیزه های روسیه بسیار عمیق تر از آن چیزی است که تصور می شود.

با گذشت نزدیک به دو سال از جنگ اوکراین، این کنش نقش کلیدی در حمایت از روایت‌های تبلیغاتی داخلی پوتین دارد. با لحاظ کردن تهدید ناتو در کنار مشکل معیشت مردم روسیه، پوتین می تواند جهت گیری مجدد تدریجی جامعه و اقتصاد این کشور را به سمت یک جنگ نیمه دائمی توجیه کند. از منظر استراتژیک، این حرکت همچنین بخشی از چشم انداز گسترده تر از آینده ژئوپلیتیک روسیه و تصور هژمونی های رقیب در شمال و شرق اروپا است.پیشتر، فنلاند برای چندین دهه در ارتباط با روسیه بی طرف بود. اما حمله روسیه به اوکراین زمینه سازحسابرسی ملی در این کشور شد و حمایت فنلاندی ها از عضویت در ناتو در اواخر سال 2022 به نزدیک به 80 درصد رسید. با وجود اینکه فنلاند هرگز بخشی از اتحاد جماهیر شوروی نبود، با تجاوز روسیه غریبه نیست.

فنلاند، قربانی تازه کرملین!

تغییر جهت‌گیری فنلاند به شکلی پیش‌بینی‌شده توسط کرملین به‌عنوان فرصتی برای ایفای نقش قربانی مورد سوء استفاده قرار گرفته است. پنتی فورسستروم، محقق ارشد فعال در دانشگاه دفاع ملی فنلاند و سرهنگ بازنشسته نیروهای دفاعی فنلاند در این باره به آنهرد گفت، آنها باید ظاهر را حفظ کنند، این نوع روایت ها را برای خود، برای جمعیت روسیه بسازند. اکنون کرملین نشین ها از تک تک کارهایی که ما انجام می‌دهیم، [مانند بستن مرزها] سوء استفاده کرده تا استدلال کنند که ما مقصریم. فرماندار منطقه مورمانسک روسیه که هم مرز با فنلاند است، پیشتر در واکنش به بسته شدن مرزها، «وضعیت آمادگی برای تضمین امنیت ساکنان اروپا» را اعلام کرده، در حالی که روس‌های مقیم فنلاند تظاهراتی را برگزار کردند و دولت این کشور را به اخلال در عبور از این کشور متهم کرده‌اند.  

این نوع لفاظی با ادعاهای پوتین مطابقت دارد. اگرچه غرب پیشتر چنین تهدیدهایی را کمتر جدی می گرفت، اما اکنون چنین ادعاهایی به بخشی از یک روایت قدیمی برای تایید توسعه طلبی روسیه تبدیل شده است: حمایت از روس های قومی بخش بزرگی از توجیه رسمی مسکو برای حمله به اوکراین در سال 2022 و همچنین حمله به گرجستان در سال 2008 بود.علاوه بر این، بحرانی مانند آنچه در امتداد مرز فنلاند رخ داد، "شواهد" جدیدی را برای کرملین فراهم می کند تا روس ها را نسبت به حضور تهاجمی ناتو متقاعد کند. حال این خوراک تبلیغاتی تازه بیش از هر زمان دیگری ضروری است. روسیه بی سر و صدا در حال آماده کردن اقتصاد و صنعت دفاعی اش برای موقعیت جنگی طولانی مدت است و در حالی که تلاش می کند نیروهای بیشتری را برای نبرد خود در اوکراین به خدمت بگیرد. از منظری دیگر، روس‌های عادی همچنان به این درگیری به‌عنوان تهدید وجودی برای شیوه زندگی خود نگاه کنند.

جاه طلبی های تازه مسکو

همکاری نظامی رو به رشد فنلاند با ایالات متحده و وعده‌های اخیر حمایت لهستان – این بازیگر را به هدفی عالی برای اجرای این استراتژی تبدیل کرده است. به همین دلیل، سخنگویان رسانه های روسیه از قبل اشاره می کنند که آنچه در حال رخ دادن است آغاز جنگ هیبریدی روسیه علیه فنلاند است. با این حال، عنصر دیگری در استراتژی روسیه وجود دارد که اغلب در چرخه اخبار گم می شود. موقعیت فنلاند در شمال شرقی دریای بالتیک و مجاورت آن با شبه جزیره کولا برای جاه طلبی های دریایی روسیه برای بیش از یک قرن حیاتی است.برای روسیه، دسترسی به بنادر آب گرم هدفی دائمی است. حال با پیوستن فنلاند به استونی در آغوش ناتو، اتحاد نظامی روسیه می‌تواند کل خلیج فنلاند را محاصره کرده و دسترسی دریایی مسکو به منطقه کالینینگراد که از منظر نظامی مهم است را کاهش دهد.

اکنون، روسیه که سال‌هاست که برای سرمایه‌گذاری از گرم شدن دمای دریای قطب شمال فرصت سازی کرده، علاوه بر باز کردن شبکه‌های تجاری جدید و ذخایر نفت و گاز، فرصتی برای دور زدن محاصره فرضی ناتو از طریق خط ساحلی شمالی آن فراهم می‌کند.این هدف ارتباط نزدیکی با امنیت بندر مورمانسک در شبه جزیره کولا دارد که میزبان نیروی بازدارنده هسته ای قابل توجه روسیه است؛ نیرویی که در فاصله چند قدمی شمال شرق فنلاند قرار دارد.با این حال، با این منطق شوم، منافع ژئوپلیتیک روسیه در منطقه را توسط همان انگیزه راهبردی که زمینه ساز تصرف کریمه توسط روسیه در سال  2014 شد، هدایت می شود: تمایل به کنترل آبراه های حیاتی به روسیه اجازه فرار از زندان خشکی اوراسیا را خواهد داد. احتمالاً با در نظر گرفتن چنین ملاحظاتی، ارتش روسیه در اوایل سال جاری تأیید کرد که منطقه نظامی غربی خود را به دو بخش تقسیم و مرکز فعالیت نظامی جدید درست در امتداد مرزهای فنلاند ایجاد کند و منطقه نظامی لنینگراد را که از سال 2010 غیرفعال بود، احیا نماید.