به گزارش اکوایران، تحلیلگران هشدار داده‌اند که با سرگرم‌بودن جهان به جنگ‌های جاری در اوکراین و غزه، تعداد بی‌سابقه‌ای از درگیری‌های احتمالی «فاجعه‌بار» وجود دارند که شایان توجه هستند.

به نوشته سی‌ان‌بی‌سی، کمیته نجات بین‌المللی (آی‌آرسی) با انتشار فهرست نظارت اضطراری خود برای سال ۲۰۲۴، بیست کشوری که در معرض بیشترین خطر بحران امنیتی قرار دارند را مستند کرد. این کشورها حدود ۱۰ درصد از جمعیت جهان را تشکیل داده، اما حدود ۷۰ درصد از آوارگان و تقریباً ۸۶ درصد از نیازهای بشردوستانه جهانی را تشکیل می‌دهد.

در اکتبر، سازمان ملل تخمین زد که بیش از ۱۱۴ میلیون نفر در سراسر جهان به دلیل جنگ و درگیری آواره شده‌اند. به احتمال زیاد، این رقم در حال حاضر بالاتر است.

دیوید میلیبند، رئیس و مدیر عامل آی‌آرسی گفت که این «بدترین زمان» برای بسیاری از افرادی است که سازمان او به آن‌ها خدمات می‌دهد؛ زیرا خطرات تغییرات اقلیمی، مصونیت در تعداد روزافزون مناطق درگیری و افزایش سرسام‌آور بدهی‌های دولتی، با کاهش حمایت‌های جهانی همراه شده است. میلیبند افزود: «امروز سرفصل خبرها به درستی در انحصار بحران غزه است. دلیل خوبی هم برای آن وجود دارد؛ زیرا در حال حاضر، این منطقه خطرناک‌ترین جا برای غیرنظامی‌هاست». او خاطرنشان کرد: «اما فهرست نظارتی یادآوری حیاتی است که سایر نقاط جهان نیز به دلایل ساختاری مربوط به جنگ‌ها، تغییرات اقلیمی و اقتصاد شاهد تنش هستند. ما باید بتوانیم در زمان واحد، به بیش از یک بحران رسیدگی کنیم».

ایزابل آرادون، مدیر تحقیقات گروه بین‌المللی بحران (آی‌جی‌سی) در اوایل این ماه به سی‌ان‌بی‌سی گفت که تلفات جنگ در جهان به بالاترین حد خود از سال ۲۰۰۰ رسیده است.

آرادون اذعان کرد: «علائم خطر هویداست و علاوه بر آن، با کمبود ابزار برای حل مناقشه روبروییم. شاهد رقابت ژئوپلیتیکی شدیدی بوده و تمایل کمی برای حل این درگیری‌های مرگبار وجود دارد».

سودان

در صدر فهرست نظارت آی‌آرسی سودان قرار دارد؛ جایی که در آوریل ۲۰۲۳ جنگ بین دو جناح نظامی این کشور شروع شد و مذاکرات صلح با میانجیگری بین‌المللی در عربستان سعودی به هیچ راه‌حلی نیانجامید.

آی‌آرسی گفت که اکنون درگیری به «جنگ شهری در مقیاس بزرگ» گسترش یافته که توجه بین‌المللی «حداقلی» را به خود جلب کرده و خطر جدی گسترش منطقه‌ای را به همراه دارد. اکنون ۲۵ میلیون نفر در نیاز فوری کمک‌های بشردوستانه بوده و ۶ میلیون آواره شده‌اند.

نیروهای پشتیبانی سریع (آراِس‌اف) به رهبری ژنرال محمد حمدان دقلو (معروف به حمیدتی) که گفته شده توسط امارات متحده عربی و خلیفه حفتر، فرمانده جنگ لیبی حمایت می‌شود، حمله‌ای چندجانبه را از مرکز درگیری در خارطوم گسترش داده و ردی از جنایات را در منطقه غربی دارفور به جا گذاشته است.

گزارش‌ها حاکی از آن است که برای اولین‌بار در روزهای اخیر، نیروهای آراِس‌اف به سمت مرکز سودان پیشروی کرده که باعث مهاجرت دسته‌جمعی بیشتر مردم از مناطقی شد که قبلاً در اختیار نیروهای مسلح سودان قرار داشت.

آرادون به سی‌ان‌بی‌سی گفت که در کنار خطر مداوم جنایات گسترده بیشتر در دارفور، احتمال یک «درگیری قومی همه‌جانبه» وجود دارد که گروه‌های مسلح بیشتری از منطقه را به خود خواهد کشاند.

او اذعان کرد: «در حال حاضر، ابتکارات صلح بسیار محدود است. البته حواس‌پرتی زیادی در سطح جهانی وجود دارد و بنابراین، وضعیت سودان به طوری است که فکر نمی‌کنم در حال حاضر تعاملی جدی سطح بالایی برای مذاکرات آتش‌بس وجود داشته باشد و بنابراین، باید فشار بیشتری وارد شود».

تحلیلگران بر این باورند که جریان پناهجویان به جنوبی و اتیوپی، کشورهای همسایه سودان که خود تحت تأثیر درگیری‌های داخلی، تغییرات اقلیمی و مشکلات شدید اقتصادی قرار دارند، خطر گسترش بحران را افزایش می‌دهد.

جمهوری دموکراتیک کنگو و رواندا

انتخابات پر هرج‌ومرج هفته گذشته جمهوری دموکراتیک کنگو تنها آغاز چرخه انتخاباتی جدیدی بود که تا سال ۲۰۲۴ ادامه خواهد داشت.

رأی‌گیری با تأخیرهای طولانی در مراکز انتخاباتی همراه بود، به طوری که برخی از آن‌ها در روز انتخابات باز نشده و در برخی از مناطق این کشور عظیم و غنی از مواد معدنی با ۴۴ میلیون رأی‌دهنده، رأی‌گیری تا روز پنجشنبه تمدید شد.

چندین نامزد اپوزیسیون خواستار لغو انتخابات شدند. آخرین جنجال‌ها پس از کمپین انتخاباتی خشونت‌بار رخ داد و ۱۸ نامزد فیلِکس شیسِکِدی، رئیس‌جمهور مستقر را برای رهبری به چالش کشیدند.

نتایج اولیه جزئی نشان می‌دهد که شیسِکِدی بسیار جلوتر بوده، اما دولت در روز سه‌شنبه، برگزاری اعتراضات علیه انتخابات که از سوی پنج نامزد درخواست شده بود را ممنوع کرد.

آشفتگی سیاسی در بحبوحه درگیری‌های مسلحانه در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو، فقر گسترده و انتخابات منطقه‌ای آتی رخ می‌دهد.

تحلیلگران بحران معتقدند پروسه طولانی‌مدت انتخابات که ناشی از سوءظن دیرینه اپوزیسیون پراکنده درباره استقلال کمیسیون انتخابات است، می‌تواند جرقه درگیری بیشتر با پیامدهای منطقه‌ای را بزند.

آرادون می‌گوید: «ما بسیار نگران بحرانی جدی هستیم. در سال ۲۰۱۸ دیدیم که چگونه اختلاف در رأی‌گیری به مشکلی بزرگ تبدیل شد، اما اکنون علاوه بر آن، شاهد شورشیان اِم۲۳ با حمایت رواندا هستیم که در حال افزایش فعالیت‌های خود هستند».

در نوامبر ۲۰۲۱، شورشیان اِم۲۳ دوباره در استان کیوو شمالی در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو ظاهر شدند. از اواخر سال ۲۰۲۲ و با گسترش حملات شورشیان، گروه‌های حقوق بشری آن‌ها را به جنایات جنگی متعدد متهم کردند.

ترکیبی از پس‌زمینه سیاسی از هم گسیخته و بی‌اعتمادی، شورش مسلحانه مداوم و فشارهای شدید اجتماعی و اقتصادی، منطقه را در سال آینده مساعد درگیری می‌کند.

آرادون وضعیت جمهوری دموکراتیک کنگو و سایر مناطق درگیری فعال و بالقوه در سراسر جهان را «فاجعه‌بار» توصیف کرد.

او افزود: «۶ میلیون نفر در کنگو آواره‌اند. اگر به میانمار نگاه بنگریم، مطمئناً جمعیت عظیم روهینگیاهای آواره در بنگلادش و همچنین در خود میانمار را خواهیم دید. ما هرگز این تعداد نفر در حال حرکت را در سطح جهان ندیده‌ایم. البته تنها مردم در حال حرکت نیستند، بلکه بیشتر جمعیت‌های غیرنظامی در کنار گروه‌های مسلح زندگی کرده، و این مورد در میانمار، در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو، سودان و دافور غربی صادق است».

میانمار

از زمان کودتای نظامی فوریه ۲۰۲۱ و سرکوب وحشیانه اعتراضات ضدکودتا، جنگ داخلی میانمار آغاز شد که باعث تشدید شورش‌های طولانی‌مدت از سوی گروه‌های مسلح قومی سراسر کشور شد.

نیروهای دولتی به بمباران بی‌رویه متهم شده و آی‌آرسی و آی‌جی‌سی بیم دارند در حالی که گروه‌های مسلح قومیتی و نیروهای مقاومت به دستاوردهای قابل توجهی در شمال کشور دست یافته‌اند، این تاکتیک‌ها در سال ۲۰۲۴ افزایش یابد.

در حال حاضر، ارتش میانمار با چالش اتحاد سه گروه مسلح قومی در شمال ایالت شان، همراه با یکی از بزرگترین گروه‌های مسلح کشور در منطقه شمال غربی ساگاینگ و نیروهای مقاومت کوچک‌تر در ایالت کیاه، ایالت راخین و در امتداد مرز هند در ایالت کایا مواجه است.

در آخرین دیدبان بحران آی‌جی‌سی آمده است: «برای اولین‌بار طی دهه‌ها، ارتش باید همزمان در چندین جبهه با دشمنان متعدد، مصمم و کاملاً مسلح مبارزه کند که ممکن است طی هفته‌های آینده، اقدامات وحشیانه برای معکوس‌کردن پویایی میدان نبرد، از جمله تاکتیک زمین سوخته و بمباران بی‌رویه دو برابر شود.

ساحل

در چند سال گذشته، کشورهای منطقه ساحل آفریقا کودتاهای نظامی زیادی را تجربه کرده‌اند که تا حدی در واکنش به بی‌ثباتی شدید آن‌ها بوده که ناشی از نبرد این دولت‌ها با شورش‌های شبه‌نظامیان اسلام‌گرا و تکفیری بوده است.

منطقه ساحل کمربند نیمه‌خشک شمال مرکزی آفریقا بین منطقه صحرا و مناطق ساوانا را در بر می‌گیرد و شامل بورکینافاسو، کامرون، چاد، گامبیا، گینه، مالی، موریتانی، نیجر، نیجریه و سنگال می‌شود.

مالی، نیجر، بورکینافاسو، گینه و چاد در سه سال گذشته کودتا و بی‌ثباتی شدیدی را متحمل شده‌اند. آرادون گفت که با سرریز پیامدهای جنگ داخلی از شمال، مشکلات امنیتی عمیق‌تر شده که به حرکت سیل تسلیحات به سمت جنوب انجامیده است.

علاوه بر این‌ها، آی‌جی‌سی همچنین از بابت بروز احتمالی درگیری‌های مسلحانه در هائیتی، گواتمالا و اتیوپی همراه با خطر کاملاً مستدل حمله چین به تایوان و پیامدهای ژئوپلیتیک جهانی آن، نگرانی شدیدی ابراز کرده است.