بزرگ‌ترین شکست تل‌آویو در جنگ غزه؛ چرا فن‌آوری پیشرفته اسرائیل بازی را عوض نکرد؟

به گزارش اکوایران، حملات ۷ اکتبر حماس هماهنگ، متمرکز، مرگبار و شوکی برای اسرائیل محسوب می‌شد و سازمان‌های نظامی، اطلاعاتی و امنیتی این رژیم را غافلگیر و گرفتار کرد. آن‌ها کند و نامناسب عمل کرده و تمام تشکیلات رژیم تحقیر شد.

واکنش نظامی و دیپلماتیک ناموزون

به نوشته زوران کواساک، تحلیل‌گر الجزیره، اولین واکنش نظامی مطابق اسرائیل منطبق بر دکترین نظامیش مبنی بر انجام حملات سخت علیه اهدافی بود که قبلاً تعیین شده بود. چند روز طول کشید تا همه دست به کار شده، کابینه اضطراری را تشکیل دهند و بسیجی عظیمی از ۳۶۰ هزار نیروی ذخیره را فرابخواند.

سه هفته بعد و در میان بمباران مداوم، ارتش اسرائیل وارد غزه شد. سپس در بیش از دو ماه نبرد زمینی، ارتش با تقسیم‌کردن غزه به سه قسمت، شهر غزه را احاطه و خان یونس را منزوی کرد. اکثر فلسطینی‌ها به جنوب گریختند، جایی که اکنون در شرایط غیرقابل‌تحمل رفح ازدحام کرده‌اند.

اسرائیل مدعی است که اگرچه هنوز حماس را شکست نداده، اما به هدف ادعایی خود نزدیک بوده و مدعیست که ۸۵۰۰ رزمنده فلسطینی را کشته است.

با این حال، نمایش ارتش اسرائیل در بسیاری از جنبه‌های واکنش نظامی و دیپلماتیک بسیار ناموزون بوده است.

عملکرد نظامی: دور از موفقیت

برخی ادعا می‌کنند با معیارهای صرفاً نظامی، اسرائیل به درجه‌ای از موفقیت دست یافته است. ارتش آن با پیشروی پیوسته در عین حال بسیار محتاطانه و آهسته، عملیات نظامی پیچیده‌ای را در محیط شهری انجام داده که مرگبارترین شکل جنگ است.

اگرچه مراکز شهر غزه و خان یونس در محاصره زمینی قرار دارند، اما ارتش تاکنون نتوانسته است واحدهای رزمی حماس را خنثی کند.

در محیط نبرد بسیار چالش‌برانگیز، ارتش اسرائیل توانسته واحدهای مختلف با سوابق، آموزش و تجربیات مختلف، از جمله تعداد زیادی از واحدهای تخصصی که به طور مستقیم به ستاد کل خارج از زنجیره فرماندهی زمینی یا تیپ عادی گزارش می‌دهند را ادغام کند.

این ترتیبات پیچیده مستلزم حضور افسران بالاتر در خط مقدم برای هماهنگی و جلوگیری از سردرگمی احتمالی است. در میان ۱۷۲ نیروی اسرائیلی که تاکنون کشته شده‌اند، نسبت درجه افسران ارشد به طوری غیرعادی زیاد بوده، اما تعداد افسرانی که در نبرد مرده‌اند نیز خیره‌کننده است؛ چهار سرهنگ‌تمام در میان کشته‌شدگان نظامی اسرائیل دیده می‌شود.

خسارات وارده به حماس قطعاً کم‌تر از آن چیزی است که اسرائیل ادعا می‌کند. برآوردی محتاطانه مقدار تلفات حماس را ۳۵۰۰ رزمنده نشان می‌دهد که ۲۰ درصد مکمل خط مقدم آن است. این به معنای نسبت بیست به یک کشته‌های حماس و اسرائیل است.

در جنگی کلاسیک، هر ژنرالی با خوشحالی این نسبت را یک پیروزی قطعی می‌داند. با این حال، در جنگ غزه چنین نیست. رزمندگان حماس دارای انگیزه ایدئولوژیک و مذهبی بوده و به مرگ اهمیتی نداده و کشته‌شدگان شهید قلمداد می‌شوند.

در مقابل، جامعه اسرائیلی که به شدت نظامی شده و تقریباً همه به جز افراد فوق مذهبی در ارتش خدمت می‌کنند، تاب‌آوری کم‌تری در قبال تلفات خودی دارد.

نگرش اسرائیلی‌ها به تلفات را می‌توان با خروج تیپ گولانی از جنگ نشان داد. تیپ گولانی یکی از قدیمی‌ترین و نخبه‌ترین یگان‌های ارتش اسرائیل است که پس از کشته‌شدن ۷۲ سرباز آن در نبرد، از میدان جنگ خارج شد.

سرانجام، نیروهای اسرائیلی که ادعای برتری نظامی دارند، ثابت کردند که فاقد توانایی یا تمایل برای حذف قاطعانه شبکه تونلی حماس هستند. با وجود نشان‌دادن تسلط بر فناوری هدایت آب دریا به تونل‌ها، اسرائیلی‌ها هنوز این تاکتیک را به کار نگرفته‌اند.

آزادی اسیران: شکست وحشتناک

علاوه بر حذف حماس، هدف اصلی دیگر اسرائیل آزادسازی اسرای باقی‌مانده است. نه تنها این هدف محقق نشده، بلکه اسرائیل سه اسیری که سعی در تسلیم‌شدن داشتند را کشت.

فن‌آوری نظامی: عملکرد بی‌فایده

در بسیاری از جنبه‌های فناوری نظامی، ارتش اسرائیل در جهان پیشرو محسوب می‌شود. بیشتر سخت‌افزار و نرم‌افزار آن مطابق انتظارات بالای ارتش عمل کرده که مطمئناً صادرات آن پس از جنگ افزایش را داده و حداقل به جبران بخشی از هزینه‌های سرسام‌آور جنگ کمک می‌کند.

تسلیحات و سیستم‌های جدید با موفقیت در تسلیحات قدیمی ادغام شده‌اند. خودروی جنگی زرهی ایتان ساخت اسرائیل یک سال قبل از ورود برنامه‌ریزی‌شده آن به واحدهای رزمی، بدون مشکل وارد عمل شد. محصولات جدید مانند خمپاره هوشمند Iron Sting و کوادکوپترهای شناسایی کوچک، ساده و ارزان در کاهش تلفات نبردهای شهری ارزشمند هستند.

محصولات موجود تطبیق‌پذیری خود را نشان داده و استفاده گسترده‌ای پیدا کرده‌اند. اکنون دوربین‌های بدنی کوچک و دوربین‌های سوار بر تفنگ در همه تیم‌ها مستقر هستند. سگ‌ها با دوربین‌های زنده امکان شناسایی در داخل ساختمان‌هایی که مشکوک به تله انفجاری هستند را گسترش داده‌اند.

یکی دیگر از موفقیت‌های نظامی اسرائیل، مخفی نگه داشتن ارتباطات رزمی خود است. سیستم دفاعی گنبد آهنین نیز قبلاً اثبات شده که همچنان قابل اعتماد است.

تنها تعداد کمی از تسلیحات مشکلاتی داشته‌اند، مانند سیستم حفاظت فعال خودروی زرهی تروفی که بسیار مورد تبلیغ قرار گرفته بود؛ اما در نبردهای نزدیک، دارای کارکردی متفاوت یا بدون فایده بود. اتکای بیش از حد اولیه به آن باعث شد ارتش اسرائیل در مراحل اول نبرد چند تلفات ببیند.

اما منحنی یادگیری ارتش اسرائیل تند بوده و مانند مسئله عدم حفاظت تانک مرکاوا از بالا، اقدامات اصلاحی به سرعت و با موفقیت اعمال شد. علی‌رغم موفقیت عملیاتی ارتش، هیچ‌یک از فناوری‌های آن واقعاً بازی را تغییر نداده است.

روابط عمومی: شکستی فاجعه‌بار

ماشین پروپاگاندای اسرائیل تلاش زیادی کرده روایت خود را غالب کند، اما با موفقیت محدودی روبرو شده است. اسرائیل حماس را «تروریست» خواند که در جهان غرب طنین‌انداز شد ولی در سایر کشورها چنین اثری نگذاشت.

به نظر می‌رسد تلاش‌ها برای معادل‌سازی حماس با داعش، تلاشی که خصوصاً جهان عرب و اسلام را هدف قرار داده و توسط آویچای آدرایی، سخنگوی ارتش اسرائیل در جهان عرب تقویت شد، شکست سختی خورد.

اما بزرگترین شکست اسرائیل تلاش برای متقاعدساختن جهان به این ادعا بود که «اسرائیل متعهد به آسیب حداقلی به غیرنظامیان و رعایت قوانین بین‌المللی است».

حتی خود اسرائیلی‌ها نیز این ادعاها را زیر سؤال برده‌اند. فیلم‌های رزمنده‌های حماس مردانی نیمه‌برهنه را نشان می‌داد که در حال تسلیم‌شدن به نیروهای اسرائیلی بوده و همزمان مورد تمسخر قرار می‌گرفتند.

اقدامی که هدف آن انسانیت‌زدایی از فلسطینیان بود؛ مانند توصیف آن‌ها به عنوان «حیوانات انسان‌نما» که توسط برخی از جمله سرلشکر غسان اصلیان تکرار شده و بیشتر از همبستگی، منجر به انزجار شد.

با این حال، بزرگترین شکست کارزار نظامی اسرائیل را باید واکنش بیش از حد عمدی، نامتناسب و وحشیانه آن دانست. واکنشی که ده‌ها هزار غیرنظامی را کشته است.

تعداد دقیق تلفات غیرنظامیان به تعداد کشته‌شدگان حماس از ۲۱۸۰۰ فلسطینی کشته‌شده بستگی دارد. اگر ادعای اسرائیل مبنی بر ۸۵۰۰ رزمنده حماس درست باشد، باز هم به این معنی است که اسرائیل ۱۳۳۰۰۰ غیرنظامی از جمله ۸۶۰۰ کودک را کشته شده است. اگر حماس ۴ هزار نفر را از دست داده باشد نیز تعداد غیرنظامیانی که نیروهای اسرائیلی کشته‌اند بسیار بیشتر از ۱۷ هزار نفر است.

این تعداد تحت هیچ شرایطی توسط بسیاری از مردم در سراسر جهان غیرقابل‌قبول تلقی نشده و معتقدند هر زمان و هر طور که شده باید جنگ تمام را تمام کرد.