رقابت تنگاتنگ اوکراین و روسیه در نوآوری نظامی/ چه کسی پیروز جنگ پهپادها می‌شود؟

به گزارش اکوایران، دوباره در اوکراین زمستان فرا رسیده است. برف در حال انباشته شدن است، دما در حال کاهش است و روزها کوتاه هستند. در طول شب‌های طولانی، آسمان بالای تمام این خط مقدم 1000 کیلومتری پر از پهپادهای اوکراینی و روسی می‌شود. در قرون گذشته، هنگامی که در اثر شرایط سخت استقامت انسان به مرز خود می‌رسید، ماشین جنگ متوقف می‌شد.

دو لشکرکشی معروف در این بخش از جهان - تهاجم ناپلئون به روسیه در سال 1812 و حمله هیتلر در سال 1941 - با تغییر فصل، تلفات ویرانگری را متحمل شدند. امروز، پیاده نظام بدبختی که هنوز در سنگرها و دژهای مستحکم در سراسر اوکراین هستند، با همان زمستان نابخشودنی روبرو هستند. اما تنها محدودیت پهپادهایی که بر این جنگ تسلط پیدا کرده‌اند، عمر باتری‌شان - که به دلیل سرما کوتاه شده است - و میزان در دسترس بودن دوربین‌های دید در شب است.

به نوشته فارن‌افرز، در ماه‌های اولیه جنگ، با عقب راندن حمله روسیه توسط نیروهای اوکراینی، خطوط مقدم به سرعت تغییر کرد. اوکراین در جنگ با هواپیماهای بدون سرنشین، تطبیق فناوری‌های تجاری و معرفی سلاح‌های جدید برای عقب نگه داشتن نیروهای روسیه دست بالا را داشت. با این حال، از اکتبر 2022، مناطق تحت کنترل به میزان کمی تغییر کرده است. ارتش اوکراین اخیراً چند پیروزی به دست آورده است، از جمله حملات دقیق به ناوگان دریای سیاه روسیه و اهدافی در عمق خاک روسیه.

ارتش روسیه نیز با از دست دادن تقریباً 90 درصد از سربازان و تجهیزاتی که جنگ را با آن آغاز کرده بود، با شرایط سختی روبرو شده است. اما روسیه نیز استراتژی خود را تعدیل کرده است و اکنون درگیری به نفع آن در حال حرکت است. مسکو صنعت دفاعی خود را به وضعیت جنگی تغییر داد و هزینه‌های نظامی کنونی بیش از دو برابر قبل از جنگ است. این کشور همچنین هزاران پهپاد با قابلیت‌های جدید را برای هدف قرار دادن پدافندهای گران قیمت غربی در اوکراین پرتاب کرده است.

پس از اینکه نیروهای روسی در ابتدا به سمت کیف رفتند، نیروهای اوکراینی به دلیل خلاقیت تکنولوژیکی -که به آن‌ها کمک کرد تا مهاجم قدرتمندتر خود را خنثی کنند- مورد تحسین قرار گرفتند. اکنون، روسیه در این رقابت نوآوری به پای آن‌ها رسیده است و اوکراین سخت در تلاش است تا جریان کمک‌های نظامی شرکای خارجی خود را حفظ کند. به منظور تضعیف مزیت روسیه در این مرحله از جنگ، اوکراین و متحدانش نه تنها باید تولیدات دفاعی خود را افزایش دهند، بلکه باید روی توسعه و گسترش فناوری‌هایی که می‌تواند با پهپادهای جدید قدرتمند روسیه مقابله کند، سرمایه‌گذاری کنند.

نبرد در آسمان

استفاده از پهپادها پشتوانه بسیاری از موفقیت‌های اخیر اوکراین در میدان نبرد بوده است. ارتش اوکراین در عملیات خود در دریای سیاه تا حد زیادی به هواپیماهای بدون سرنشین متکی بوده و ادعا کرده است که تا 17 نوامبر 15 کشتی نیروی دریایی روسیه را منهدم کرده و از زمان تهاجم اولیه در سال 2022 به 12 کشتی دیگر آسیب رسانده است.

حملات اوکراین به نیروهای دریایی روسیه، خطوط دریایی در منطقه را به اندازه کافی باز نگه داشته است که ارسال محموله‌های غلات خود را از سر بگیرد، که برای اقتصاد اوکراین حیاتی هستند. حملات پهپادها همچنین روسیه را از امکان شلیک موشک از کشتی‌ها به خاک اوکراین محروم کرده و دفاع روسیه از کریمه و موقعیت آن در دریای سیاه را تضعیف کرده است- یک پیروزی نمادین، اقتصادی و نظامی برای اوکراین.

حملات پهپادهای اوکراینی به خاک روسیه نیز در ماه‌های اخیر عمیق‌تر و عمیق‌تر شده است. طی یک هفته در ماه اوت، یک سری حملات شش منطقه روسیه را هدف قرار دادند و یک فرودگاه نظامی را به آتش کشیدند. اوکراین ثابت کرده است که مایل است و می‌تواند دامنه عملیات نظامی خود را گسترش دهد و مقامات اوکراینی هشدار داده‌اند که با ادامه جنگ، نبرد را بیشتر به خاک روسیه خواهند برد.

در حال حاضر، پهپادها به شدت در امتداد خطوط مقدم در شرق اوکراین متمرکز هستند. هنگامی که از فرماندهان اوکراینی خواسته شد بهترین سلاح ضد‌ تانک را در زرادخانه‌های خود شناسایی کنند، پاسخ یکسانی دادند: پهپادهای دید اول شخص. یکی از فرماندهان اوکراینی نیز به من گفت که پهپادهای اول شخص موثرتر از رگبار توپخانه در آغاز حمله هستند.

تغییر جزر و مد

اما از طرف دیگر اوکراین مزیت‌های خود را در جنگ هواپیماهای بدون سرنشین از دست داده است. نیروهای روسی بسیاری از تاکتیک‌هایی را که اوکراین در تابستان در آن‌ها پیشگام بود -از جمله انجام حملات هماهنگ بزرگی که از چندین نوع پهپاد استفاده می‌کنند- کپی کرده‌اند. ابتدا پهپادهای اطلاعاتی، نظارتی و شناسایی برای بررسی میدان نبرد و شناسایی اهداف از دور، اعزام می‌شوند. آن‌ها سپس موقعیت دشمن را به خلبانانی که پهپادهای اول شخص با قابلیت مانور بالا را هدایت می‌کنند، انتقال می‌دهند، که می‌توانند حملات دقیقی را علیه اهداف ثابت و متحرک انجام دهند، همه این‌ها از فاصله ایمن از خط مقدم. پس از از بین بردن اهداف اولیه توسط این پهپادها، خودروهای نظامی از میدان‌های مین عبور می‌کنند تا حمله زمینی را آغاز کنند.

از اواخر سال 2022، روسیه از ترکیب دو پهپاد تولید داخل، اورلان-10 (پهپاد جاسوسی) و لانست (پهپاد تهاجمی) برای نابود کردن همه چیز از سیستم‌های توپخانه‌ای با ارزش گرفته تا جت‌ها و تانک‌های جنگی استفاده کرده است. اوکراین در اوایل درگیری در حملات هواپیماهای بدون سرنشین از روسیه پیشی گرفت، اما هیچ ترکیبی از پهپادها که با دو خطر جدید روسیه برابری کند، ندارد.

همزمان که تیم اورلان- لانست در نبرد تعیین‌کننده شده است، توانایی‌های برتر جنگ الکترونیک روسیه به آن اجازه می‌دهد سیگنال‌های بین پهپادهای اوکراینی و خلبانان آن‌ها را مختل و جعل کند. اگر اوکراین بخواهد پهپادهای روسی را خنثی کند، نیروهایش به همین توانایی‌ها نیاز خواهند داشت. تعداد محدودی از تیپ‌های اوکراینی تجهیزات پارازیت را از تامین کنندگان آمریکایی یا استارت آپ‌های داخلی دریافت کرده‌اند. بدون آن، ترکیبی از پهپادهای تهاجمی روسی و پارازیت‌های روسیه روی پهپادهای اوکراینی، این تهدید را برای نیروهای اوکراینی در پی دارد که مجبور به عقب‌نشینی به قلمرویی شوند که در اوایل جنگ برای آزادسازی آن چنان سخت جنگیدند.

روسیه با وجود هوای سخت زمستان، حملات نظامی خود را افزایش داده است و افزایش ظرفیت تولید نقش مهمی در پیشرفت اخیر داشته است. مقامات اوکراین تخمین می‌زنند که روسیه اکنون می‌تواند حدود 100،000 هواپیمای بدون سرنشین در ماه تولید یا تهیه کند، در حالی که اوکراین تنها می‌تواند نیمی از این مقدار را تولید کند. تحریم‌های بین المللی نیز انواع دیگر تولیدات نظامی روسیه را متوقف نکرده است. روسیه تعداد تانک‌های تولیدی سالانه قبل از حمله را دوبرابر کرده است، از 100 به 200 تانک. شرکت‌های روسی همچنین مهمات را بسیار ارزان‌تر از همتایان غربی خود تولید می‌کنند، که اغلب ایمنی را فدای قیمت می‌کند.

پس از ماه‌ها آرامش نسبی در کیف، روسیه همچنین حملات منظم هواپیماهای بدون سرنشین به پایتخت اوکراین را از سر گرفته است. تاکنون، نیروهای اوکراینی موفق شده‌اند تقریباً تمام هواپیماهای ورودی را شناسایی و سرنگون کنند، اما حفظ این حفاظت دشوار خواهد بود.

پیروزی در جنگ هواپیماهای بدون سرنشین

چند ماه آینده برای اوکراین سخت خواهد بود. مقامات دولتی و افسران نظامی از ترس خود می‌گویند، از این که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، پس از انتخابات در ماه مارس، دور دوم سربازی اجباری و آغاز یک حمله بزرگ در شرق اوکراین را اعلام کند. اقتصاد جنگی تاب‌آور روسیه، افزایش تولید و جمعیت بیشتر، همراه با عدم اطمینان در مورد حمایت مستمر غرب از اوکراین - به‌ویژه در سال انتخابات ایالات متحده - به پوتین دلیلی می‌دهد که با جدیت جنگ را ادامه دهد. در همین حال، مزیت زمین خانگی که اوکراین در روزهای اولیه تهاجم از آن برخوردار بود، از بین رفته است. سربازان روسی در خاک اوکراین مستقر شده‌اند و شرق اوکراین را با مین پر کرده‌اند. قدرت فزاینده دفاع روسیه در شرق اوکراین به توضیح نتیجه ناامیدکننده حمله تابستانی اوکراین نیز کمک می‌کند.

در این مرحله از جنگ، با تثبیت خطوط مقدم، آسمان بالای سر مملو از تعداد روزافزون هواپیماهای بدون سرنشین خواهد شد. اوکراین قصد دارد در سال 2024 به بیش از دو میلیون هواپیمای بدون سرنشین دست یابد - که در نظر دارد نیمی از آن را در داخل کشور تولید کند و روسیه نیز تولید و خرید خود را افزایش می‌دهد. با این تعداد زیاد از پهپادها، هر نیرو یا تجهیزاتی که روی زمین حرکت می‌کند به اهداف آسانی تبدیل خواهد شد. بنابراین، هر دو ارتش بیشتر روی از بین بردن سلاح‌های یکدیگر و شرکت در داگ‌فایت‌های پهپاد با پهپاد تمرکز خواهند کرد. در حالی که پیشرفت‌های تکنولوژیکی برد پهپادها را افزایش می‌دهد، اپراتورها و سایر سیستم‌های پشتیبانی می‌توانند صدها کیلومتر از نبرد دور بمانند.

اما عملیات از راه دور یک جنگ با محوریت هواپیماهای بدون سرنشین، لزوماً هزینه‌های انسانی را کاهش نمی‌دهد. در واقع، تحولات تاکنون حاکی از عکس آن است. حملات زمینی همچنان بخشی جدایی ناپذیر از استراتژی هواپیماهای بدون سرنشین روسیه است. ارتش روسیه گروه‌هایی از سربازان و محکومان آموزش‌دیده را برای حمله به خط مقدم اوکراین می‌فرستد و نیروهای اوکراینی را مجبور می‌کند که پاسخ دهند و مواضع استتار شده خود را آشکار کنند. مواضع اوکراینی که اکنون برای پهپادهای بالای سر قابل مشاهده است، توسط توپخانه روسی مورد اصابت قرار می‌گیرند.

در همین حال، هم در اروپا و هم در ایالات متحده، خستگی جنگ در حال تشدید است و حمایت از اوکراین شروع به شکسته شدن می‌کند. کاهش کمک‌های مالی و نظامی غرب می‌تواند بن بست شکننده درگیری را به گشایشی برای روسیه تبدیل کند. روسیه دارای ذخایر مهمات و خطوط تولید کافی برای ادامه جنگ برای حداقل یک سال دیگر است. اگر اوکراین بخواهد برای آینده برنامه ریزی کند، باید از منابع بیشتر مهمات غربی برخوردار باشد.

اوکراین همچنین به موشک‌های ضدهوایی و تهاجمی برای حمله به اهداف هوابرد با سرعت بالا احتیاج دارد. با درک این موضوع که تسلیحات آمریکایی متکی به جی‌پی‌اس ممکن است در مقابل جنگ الکترونیک روسیه به خوبی مقاومت نکنند، استارت آپ‌های اوکراینی به طور شبانه روزی برای توسعه پهپادهای پیشرفته‌ای کار می‌کنند که می‌توانند در برابر جعل سیگنال و پارازیت مقاومت کنند. اوکراین تنها با سیستم‌های تسلیحاتی بیشتر و بهتر - اعم از تهاجمی و تدافعی - می‌تواند وضعیت را در میدان جنگ تغییر دهد. پر کردن این شکاف در نوآوری و تدارکات مستلزم حمایت مالی و فنی پایدار از سوی متحدان کیف است.

پیش‌بینی‌ها ممکن است با یک تغییر قاطع در میدان نبرد تغییر کند، اما در حال حاضر نه روسیه و نه اوکراین انتظار پایان سریع نبرد را ندارند. برای جلوگیری از یک جنگ طولانی، غرب باید از یک تلاش نظامی هماهنگ برای عقب راندن نیروهای روسیه و یک تلاش دیپلماتیک برای آوردن طرفین به میز مذاکره حمایت کند. جایگزین این کار، سال‌ها رنج بیشتر برای کسانی است که در مناطق جنگی هستند.