خطر صلح شکننده در قره‌باغ؛ چرا ارمنستان تسلیم شد؟

به گزارش اکوایران، به نظر می‌رسد پس از سه دهه درگیری، مناقشه قره‌باغ سرانجام به پایان رسیده است.

به نوشته ریل‌کلیر ورلد، در تاریخ ۲۸ آوریل، نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان و الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان در تماسی تلفنی در مورد معاهده آتی و پایان جنگ با یکدیگر صحبت کردند. در این جلسه، پاشینیان اعلام کرد که ارمنستان برای ثبات‌بخشیدن به روابط بین دو کشور، چهار روستا را به آذربایجان تحویل خواهد داد.

چرا ارمنستان تسلیم شد؟

رهبر ارمنستان گفت که اولویت تحقق صلح به عنوان یک واقعیت است. پاشینیان با اتخاذ این تصمیم، بر این باور است که این اقدام به عملی‌شدن صلح کمک خواهد کرد.

مقام ارمنی پیش‌تر گفته بود که به دنبال راه‌حل‌هایی برای حل‌وفصل مسالمت‌آمیز مناقشه است. پاشینیان همچنین از احتمال درگیری‌های آینده بین دو کشور نگران است. بنابراین، رهبر ارمنستان با دنبال‌کردن صلح و تلاش برای همکاری با همتایان آذربایجانی خود امیدوار است که این امر احتمال حملات بعدی و درگیری جدید را نیز محدود کند.

با این حال، تصمیم او با مخالفت شدید روبرو شد. در حالی که رهبر ارمنستان برای پایان‌دادن به درگیری خونین و جاری تلاش می‌کند، ده‌ها نفر از ارامنه به این مسئله اعتراض کرده‌اند. مخالفان توافقنامه صلح استدلال می‌کنند که ارمنستان نباید پس از حمله برق‌آسای آذربایجان به قره‌باغ در سال گذشته، تسلیم مقامات باکو شود. آن‌ها همچنین بر این باورند که آذربایجان در حال تصرف سرزمینی است که به حق متعلق به ارمنی‌هاست.

وضعیت بغرنج آوارگان

این احساسات با توجه به تاریخ طولانی و پیچیده بین ارمنستان و آذربایجان قابل درک است. هنگامی که این درگیری برای اولین‌بار در دهه ۱۹۸۰ آغاز شد، صدها هزار آذربایجانی از ارمنستان اخراج شدند. به طور مشابه، نزدیک به نیم میلیون ارمنی مجبور به ترک آذربایجان شدند. هزاران نفر از شهروندان در طول سه دهه درگیری جان خود را از دست داده و بسیاری دیگر نیز مجروح شده‌اند.

اکنون، هر دو دولت با مشکل جدیدی مواجه هستند. با تلاش آذربایجان برای تصاحب روستاهای جدید و همچنین کل منطقه، هزاران ارمنی مجبور به جابجایی شده‌اند. دولت ارمنستان اکنون سخت در تلاش است تا این ارمنیان را در کشور ادغام کند. با این حال، چالش‌های متعددی همچنان باقی است.

اول، طبق گزارش برنامه جهانی غذا، تقریباً یک‌چهارم از جمعیت ارمنستان با کمبود غذا مواجه هستند. علاوه بر این، طبق گزارش بانک جهانی، یک‌چهارم ارمنی‌ها زیر خط فقر زندگی می‌کنند. متأسفانه، ورود پناهندگان فشار بیشتری بر اقتصاد ارمنستان وارد خواهد کرد.

اما کمک به این ارمنیان آواره کار درستی است. این کار چالش‌برانگیز خواهد بود، اما به خصوص با توجه به عواقب وحشتناک حمله ناگهانی آذربایجان در سال گذشته، دولت ارمنستان احساس وظیفه می‌کند به مردم خود کمک کند.

چالش‌های پیش روی

در همین حال، تلاش‌های ادغام مجدد برای آذربایجان نیز چالش‌برانگیز بوده است. پس از تحولات اخیر در منطقه، دولت آذربایجان اعلام کرد که با ساکنان قره‌باغ به طور مساوی رفتار خواهد کرد و همچنین به آن‌ها تابعیت آذربایجان اعطا خواهد شد. با وجود این وعده‌ها، دولت آذربایجان نگفته که چگونه اسناد شهروندی و سایر مدارک شناسایی را برای این افراد تأمین خواهد کرد.

علاوه بر این، بسیاری از آذربایجانی‌ها ترجیح داده‌اند به قره‌باغ نقل مکان کنند. اما با شروع تحول این منطقه تحت حاکمیت آذربایجان، مشخص نیست که وضعیت اجتماعی و اقتصادی این منطقه چگونه رقم خواهد خورد. این امر می‌تواند منجر به مشکلات بیشتر برای ساکنان آن ناحیه شود.

به عبارت دیگر، در حالی که مقامات ارمنی و آذری ممکن است برای تلاش برای حل مناقشه با هم دیدار کنند، واقعیت در میدان جنگ هنوز به پایان نرسیده است. دولت ارمنستان و دولت آذربایجان برای اطمینان از جبران خسارت وارده به شهروندان هر دو کشور در طول درگیری به زمان، پول و منابع نیاز خواهند داشت. آوارگان به مایحتاجی مانند غذا، آب، لباس و سرپناه نیازمند هستند. آن‌ها همچنین برای داشتن درآمد ثابت به شغل نیاز خواهند داشت و باید با واقعیت جدید سازگار شوند.

همانطور که گفته شد، با وجود پایان درگیری‌ها میان ارمنستان و آذربایجان، برای حفظ صلح پایدار اقدامات بیشتری لازم است. در غیر این صورت، اگر شهروندان ارمنی و آذربایجانی نتوانند در منطقه جدید خود ادغام شده و فشارهای بیشتری بر دولت‌های ارمنستان و آذربایجان وارد شود، این امر می‌تواند منجر به مشکلات بزرگتر و وخیم‌تری برای منطقه شود.

اکنون و بیش از هر زمان دیگری، جامعه جهانی باید برای کمک به ارمنستان و آذربایجان در مواجهه با این تحولات اخیر، کمک‌های مالی و بشردوستانه ارائه دهد. چنین اقداماتی می‌تواند به ثبات منطقه کمک کند و شاید حتی منجر به صلح واقعی شود.