به گزارش اکوایران، در حالی که رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، نشان می‌دهند که آمادۀ آغاز مذاکرات برای پایان دادن به جنگ اوکراین هستند، چین در تلاش است تا نقشی در این روند ایفا کند.

به نوشته لینگ‌لینگ وِی، الکساندر وات و لارنس نورمن در وال‌استریت ژورنال، طبق گفته‌های افراد آشنا با این موضوع در پکن و واشنگتن، مقامات چینی در هفته‌های اخیر از طریق واسطه‌ها پیشنهادی را به تیم ترامپ ارائه داده‌اند که شامل برگزاری یک نشست میان دو رهبر و تسهیل تلاش‌های صلح‌بانی پس از برقراری آتش‌بس احتمالی است.

با این حال، با توجه به نگرانی‌های عمیقی که دربارۀ روابط فزایندۀ نزدیک میان پکن و مسکو وجود دارد، این پیشنهاد در ایالات متحده و اروپا با تردیدهایی مواجه شده است.

روز چهارشنبه، ترامپ اعلام کرد که مستقیماً با پوتین برای حل این درگیری تعامل داشته است. او در پستی در شبکۀ اجتماعی تروث سوشال نوشت که گفت‌وگویی «طولانی و بسیار سازنده» با پوتین داشته و هر دو رهبر توافق کرده‌اند از کشورهای یکدیگر بازدید کنند و مذاکرات فوری برای پایان دادن به جنگ در اوکراین را آغاز نمایند. او نوشت: «من معتقدم این تلاش به یک نتیجۀ موفقیت‌آمیز منجر خواهد شد، امیدوارم زود اتفاق بیفتد!»

ترامپ بعداً به خبرنگاران حاضر در کاخ سفید گفت که او و پوتین «احتمالاً برای اولین بار در عربستان سعودی دیدار خواهند کرد» اما زمانی را برای این دیدار مشخص نکرد.

نکتۀ قابل توجه این است که به گفتۀ منابعی در پکن و واشنگتن، پیشنهاد چین برگزاری نشستی میان ایالات متحده و روسیه را بدون حضور ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در نظر دارد. این احتمال که آمریکا آیندۀ اوکراین و امنیت اروپا را با روسیه و چین مذاکره کند، برخلاف تعهد دیرینۀ غرب است که گفته بود اوکراین را در هر مذاکره‌ای دربارۀ آینده‌اش مشارکت دهد.

کاخ سفید از تأیید دریافت این پیشنهاد از سوی چین خودداری کرد اما با این حال آن را رد می‌کند. یک مقام کاخ سفید گفت: «کاملاً غیرقابل قبول است.» سخنگوی سفارت چین در واشنگتن در پاسخ به پرسشی دربارۀ این پیشنهاد گفت که از آن بی‌اطلاع است، اما افزود: «امیدواریم طرف‌ها برای کاهش تنش تلاش کنند و در راستای حل‌وفصل سیاسی بکوشند.»

ترامپ گفته بود که قصد دارد جنگ اوکراین و روسیه را در ۲۴ ساعت نخست ریاست‌جمهوری خود پایان دهد. اکنون، دولت او می‌گوید که این کار را در ۱۰۰ روز نخست انجام خواهد داد.

مقامات آمریکایی تأخیر در این جدول زمانی را به حمایت چین از روسیه نسبت داده‌اند، حمایتی که به مسکو اجازه داده است به جنگ ادامه دهد و در برابر فشارهای بین‌المللی برای آتش‌بس مقاومت کند. تلاش‌های جنگی روسیه با حمایت ایران و کرۀ شمالی هم تقویت شده است.

معاون رئیس‌جمهور، جی‌دی ونس، نماینده ویژه ترامپ در امور روسیه و اوکراین، سپهبد بازنشسته کیت کلاگ و گروهی از مقامات ارشد آمریکایی در روزهای اخیر در اروپا بودند تا دربارۀ این درگیری با رهبران آنجا گفت‌وگو کنند. دو مقام ارشد اروپایی گفته‌اند که کلاگ به دیپلمات‌های اروپایی اعلام کرده که قصد دارد گزینه‌هایی را برای پایان دادن به جنگ در اسرع وقت به ترامپ ارائه دهد.

آمریکا اوکراین

تهاجم روسیه به اوکراین به کشته شدن صدها هزار نظامی و غیرنظامی منجر شده است. مسکو تمایل چندانی برای پایان دادن به جنگ نشان نداده، زیرا با وجود پیشروی کُند، به طور پیوسته در میدان نبرد پیشرفت دارد. مقامات روسیه این هفته بار دیگر تأکید کردند که جنگ تا زمانی که همه اهداف مسکو محقق نشود، از جمله دستیابی به مناطق بیشتر و ایجاد یک اوکراین بی‌طرف و ضعیف از نظر نظامی، ادامه خواهد داشت.

ماه گذشته، ترامپ در سخنرانی مجازی برای رهبران تجاری در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس، گفت: «امیدوارم چین بتواند به ما کمک کند تا جنگ، به‌ویژه میان روسیه و اوکراین، متوقف شود.» برخی از کارشناسان چین در واشنگتن می‌گویند که ممکن است ترامپ از تهدید اعمال تعرفه بر واردات چین به عنوان اهرمی برای وادار کردن شی جین‌پینگ به کمک در حل این مناقشه استفاده کند.

پیشنهاد چین نشان دهندۀ تمایل شی به مذاکره با ترامپ برای جلوگیری از یک حملۀ اقتصادی گسترده از سوی دولت ترامپ است.

با این حال، به گفتۀ افراد آشنا با تفکرات پکن، شی نمی‌خواهد که با هر گونه کمکی به پایان جنگ، روابط نزدیک چین با روسیه را به خطر بیندازد. پیشنهاد چین شامل هیچ تعهدی از سوی پکن برای کاهش حمایت اقتصادی گسترده خود از مسکو نیست.

اندکی پیش از حملۀ روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، پکن اعلام کرد که دوستی‌اش با مسکو «بدون محدودیت» است. با این حال، برخی مشاوران سیاست‌گذاری در چین این پرسش را مطرح کردند که آیا همسویی نزدیک با روسیه، با توجه به وابستگی عمیق اقتصاد چین به غرب، تصمیمی عاقلانه است یا خیر؟

اما با ادامۀ جنگ، پکن روابط اقتصادی و دیپلماتیک خود را با مسکو تقویت کرد و به شریانی حیاتی برای کرملین در برابر تحریم‌های غرب تبدیل شد.

در واقع، در روز تحلیف ترامپ در ماه گذشته، رئیس‌جمهور چین در تماسی با پوتین، بر تعمیق بیشتر روابط میان دو کشور تأکید کرد. خبرگزاری دولتی روسیه، تاس، روز دوشنبه گزارش داد که شی در ماه مه به مسکو سفر خواهد کرد تا در مراسم سالانۀ بزرگداشت شکست آلمان نازی در جنگ جهانی دوم شرکت کند.

از زمانی که شی در اواخر سال ۲۰۱۲ به عنوان رهبر چین منصوب شد، او و پوتین بیش از ۴۰ بار به صورت حضوری دیدار کرده‌اند.

ریک واترز، مدیر امور چین در شرکت مشاورۀ ریسک سیاسی گروه اوراسیا و مقام ارشد سابق وزارت خارجه آمریکا در امور چین، گفت: «روابط شخصی در سطوح عالی، نگرانی‌های درون بوروکراسی چین درباره هزینۀ» همسویی پکن با مسکو را از بین می‌برد.

او افزود: «بنابراین، احتمال دارد که پکن امتیازاتی تاکتیکی به ترامپ پیشنهاد دهد، از جمله برگزاری نشست با پوتین یا مشارکت در سازوکارهای ثبات‌بخشی پس از آتش‌بس. اما چین بر پوتین فشار نخواهد آورد تا به آتش‌بس تن دهد.»

چین روسیه

تمایل پکن به خودداری از فاصله گرفتن از مسکو، اعتبار آن را در غرب تضعیف کرده و می‌تواند نقش چین را در متقاعد کردن روسیه به عقب‌نشینی محدود کند.

در اروپا، حمایت پکن از روسیه باعث ایجاد تردیدهای عمیق درباره نیت‌های آن شده است. برخی از مقامات ارشد اروپایی معتقدند که چین با یک درگیری طولانی‌مدت که منابع نظامی ایالات متحده و اروپا را تحلیل می‌برد و وابستگی روسیه به پکن را افزایش می‌دهد، مشکلی ندارد.

با این حال، در مقاطع مختلف، مقامات ارشد در برلین و پاریس گفته‌اند که چین، به دلیل نفوذی که بر مسکو دارد، می‌تواند بخش مهمی از یک طرح صلح پایدار باشد. در نتیجه، اروپا مشارکت کامل چین در یک توافق صلح و حتی حضور آن در اجرای چنین توافقی را به طور کامل رد نمی‌کند.

به گفته افرادی که با این موضوع آشنا هستند، بخشی از پیشنهاد چین برای کمک به توافق صلح میان روسیه و اوکراین شامل ایفای نقش به عنوان «ضامن» از طریق اعزام نیروهای صلح‌بان به منطقه است.

با این حال، نگرانی‌ها در اروپا دربارۀ یک توافق احتمالی میان قدرت‌های بزرگ که خواسته‌های کی‌یف را نادیده بگیرد، افزایش یافته است. هرگونه نشست سه‌جانبه تحت رهبری چین با حضور پوتین و ترامپ احتمالاً این نگرانی‌ها را تشدید خواهد کرد، زیرا بسیاری از مقامات اروپایی بر این باورند که ترامپ ممکن است منافع اروپا را برای دستیابی به نوعی معاملۀ بزرگ با پکن نادیده بگیرد.

مقامات اروپایی همواره تأکید کرده‌اند که هرگونه مذاکرات صلح باید با حضور رهبران اوکراینی و اروپایی انجام شود، زیرا امنیت آن‌ها به طور مستقیم تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

مقامات اوکراینی، در حالی که به نفوذ پکن بر مسکو اذعان دارند، نسبت به هرگونه تلاش چین برای کمک به پایان جنگ ابراز تردید کرده‌اند.

زلنسکی سال گذشته چین را متهم کرد که به تضعیف نشست صلحی پرداخته است که اوکراین در سوئیس رهبری کرده بود. او همچنین وعدۀ ترامپ مبنی بر «صلح از طریق قدرت» را تکرار کرده و گفته است که بهترین راه برای متوقف کردن تهاجم روسیه، ارائۀ حمایت نظامی بیشتر از سوی غرب به کی‌یف و اعمال تحریم‌های سنگین‌تر علیه روسیه برای تضعیف ماشین جنگی آن است.

شی دلایلی برای کمک به ترامپ در پایان دادن به جنگ اوکراین دارد. در نخستین دورۀ ریاست‌جمهوری ترامپ که از سال ۲۰۱۷ آغاز شد، او یک سال از اقدامات تجاری علیه چین خودداری کرد تا از کمک شی برای مهار کرۀ شمالی استفاده کند.

اکنون، در شرایطی که چین با بدترین رکود اقتصادی چند دهۀ اخیر روبه‌رو است، رهبر این کشور تمایل دارد ترامپ را به سمت معامله‌ای سوق دهد که باعث به تعویق افتادن اقدامات تجاری و اقتصادی بیشتر علیه چین شود. تاکنون، دولت ترامپ به دلیل نقش پکن در بحران فنتانیل در ایالات متحده ۱۰ درصد تعرفۀ اضافی بر محصولات چینی اعمال کرده است. رئیس‌جمهور وعده داده که چین را با تعرفه‌هایی تا ۶۰ درصد هدف قرار دهد.