به گزارش اکوایران، در حالی که مدیرکل آژانس ارائه گزارش جامع را به تعویق انداخته، اما از زمان محدود برای حل مسئله هسته‌ای ایران نیز سخن گفته است. تهدیدات اسرائیل، تحرکات جدید سنای آمریکا و نقش‌آفرینی روسیه همگی نشان‌دهنده ورود پرونده هسته‌ای ایران به مرحله‌ای بحرانی هستند عربستان سعودی در تلاش است تا با استفاده از روابط خود با آمریکا، نقش میانجی را در مذاکرات هسته‌ای ایران ایفا کند. در حالی که فشارهای بین‌المللی و تهدیدات اسرائیل افزایش یافته، ریاض امیدوار است با ایجاد ارتباط میان تهران و واشنگتن، راهی برای احیای توافق هسته‌ای پیدا کند.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اخیراً هشدار داده که زمان برای رسیدن به توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران در حال اتمام است. او در مصاحبه‌ای با رویترز اعلام کرده که هنوز موفق به برقراری ارتباط با دولت جدید آمریکا نشده و احتمال دارد ارائه گزارش جامع درباره ایران را به تعویق بیندازد. با این حال، در دو جلسه اخیر شورای حکام، شرایط ایران چندان مساعد نبوده و در نشست قبلی، قطعنامه‌ای علیه تهران صادر شد که بر عدم همکاری کافی ایران با آژانس تأکید داشت.

هم‌زمان با افزایش تنش‌ها در شورای حکام، سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا هشدار داده‌اند که اسرائیل ممکن است تا اواسط سال جاری حمله‌ای پیشگیرانه به تأسیسات هسته‌ای ایران انجام دهد. این در حالی است که گزارش اخیر المانیتور ادعا کرده بنیامین نتانیاهو و دونالد ترامپ به توافقی پنهان درباره ایران دست یافته‌اند. بر اساس این ادعا، اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، واشنگتن به اسرائیل برای اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران چراغ سبز خواهد داد.

از سوی دیگر، سنای آمریکا نیز وارد این تقابل شده است. سناتورهای جمهوری‌خواه طرحی ارائه داده‌اند که بازگشت تمامی تحریم‌های ایران از طریق «مکانیسم ماشه» را خواستار شده است. یکی از سناتورها تأکید کرده که این اقدام پیامی محکم به متحدان اروپایی برای افزایش فشار بر ایران خواهد بود. علاوه بر این، وزیر خزانه‌داری آمریکا نیز مدعی شده که واشنگتن قادر به اجرای مجدد سیاست فشار حداکثری اقتصادی بر ایران است و می‌تواند فروش نفت تهران را به صفر برساند.

در حالی که آمریکا و اروپا فشارها را افزایش داده‌اند، مسکو نیز وارد این معادله شده است. به‌تازگی، سفیر روسیه در تهران هشدار داده که حذف روسیه و چین از مذاکرات برجام غیرممکن است. او تأکید کرده که بدون حضور این دو کشور، مذاکرات احیای برجام به نتیجه نخواهد رسید. این موضع روسیه نشان می‌دهد که مسکو نه‌تنها از نفوذ خود در این پرونده عقب‌نشینی نکرده، بلکه قصد دارد از آن به‌عنوان یک اهرم فشار در برابر غرب استفاده کند.

در همین راستا، ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ نیز در تماس تلفنی اخیر خود درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگو کرده‌اند. برخی تحلیلگران هشدار داده‌اند که عدم تعامل ایران با آمریکا می‌تواند تهران را به ابزاری در رقابت میان قدرت‌های جهانی تبدیل کند. در واقع، این احتمال وجود دارد که روسیه و چین از کارت ایران برای امتیازگیری از آمریکا بهره‌برداری کنند.

آینده مبهم دیپلماسی هسته‌ای ایران

در چنین شرایطی، آینده دیپلماسی هسته‌ای ایران بیش از هر زمان دیگری مبهم است. از یک سو، فشارهای بین‌المللی رو به افزایش است و از سوی دیگر، ضرب‌الاجل‌های تعیین‌شده توسط نهادهای بین‌المللی نزدیک‌تر می‌شود. در مهرماه سال ۱۴۰۴، اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت به پایان خواهد رسید و این امر می‌تواند پیامدهای جدیدی برای پرونده هسته‌ای ایران به همراه داشته باشد. اگر پیش از این زمان، مکانیسم ماشه فعال شود، پرونده ایران بار دیگر در شورای امنیت سازمان ملل مطرح خواهد شد.

کارشناسان معتقدند که تهران یا باید مسیر جدیدی برای تعامل و مذاکره پیدا کند یا با خطرات جدی‌تر مواجه خواهد شد. در همین راستا، عباس عراقچی، وزیر خارجه، در هفته‌های اخیر به قطر و عمان سفر کرده است. این دو کشور که همواره نقش میانجی میان ایران و آمریکا را ایفا کرده‌اند، شاید بتوانند روند مذاکرات تهران و واشنگتن را به سمت شرایط برد-برد هدایت کنند و در ماه‌های آینده تغییراتی در مسیر دیپلماسی ایجاد شود.

در تازه ترین تحول، سی‌ان‌ان در گزارشی آورده که ریاض امیدوار است بتواند از روابط نزدیک خود با رئیس‌جمهور آمریکا برای ایجاد پُل دیپلماتیک میان تهران و واشنگتن به‌منظور برقراری توافق هسته‌ای استفاده کند؛ اقدامی که در صورت وقوع پای یک میانجی جدید و متفاوت را به ماجرا باز می کند؛ میانجی ای که قدرت نفوذش در کشورهای عربی می تواند هم صدایی منطقه با توافق هسته ای را به همراه داشته باشد و برخلاف برجام، وزنه موافقان را در منطقه سنگین و کار اسراییل را سخت کند.

با این حال، ایران در شرایط کنونی با چالش‌های متعددی در پرونده هسته‌ای خود روبه‌رو است. تهدیدات اسرائیل، فشارهای آمریکا و تصمیم‌گیری‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که ملزم به ارائه گزارش جامع در بهار است، همگی نشان‌دهنده فضای پرتنش پیش‌رو هستند. گزینه‌های ایران محدود شده و زمان برای حل این بحران در حال اتمام است. به عقیده کارشناسان، تهران یا باید در مسیر تعامل با قدرت‌های جهانی گام بردارد، یا آماده رویارویی با پیامدهای یک دوره جدید از فشارهای شدید بین‌المللی باشد.