این مکاتبه به صورت سرگشاده از طرف جمعی از کارشناسان شرکت کنترل ترافیک تهران به جنابعالی نگاشته شده، امیدواریم ضمن توجه به فحوای کلام و مشورت با متخصصان در حوزه حمل و نقل در تصمیم خویش مبنی بر واگذاری ماموریت های ذاتی این شرکت، بازنگری نمایید. این مرقومه از جنبه تکنیکی به بیان موضوع پرداخته و به آسیب شناسی فنی طرح واگذاری شرکت کنترل ترافیک تهران می پردازد.

 در مقدمه، نسبت به تعریف سیستم حمل و نقل هوشمند،Intelligent Transportation Systems، که به اختصار ITS خوانده می شود اشاره می شود.

کلمه ITS به مجموعه ای از ابزارها و امکانات و تخصص ها از قبیل مفاهیم مهندسی ترافیک، تکنولوژی های نرم افزاری، سخت افزاری و مخابراتی اطلاق می شود که به صورت هماهنگ و مجتمع به منظور بهبود کارایی و ایمنی در سیستم حمل و نقل به کار گرفته می شود. سیستمهای حمل و نقلی که تکنولوژی های اطلاعات، ارتباطات و کنترل را برای بهبود عملکرد شبکه های حمل و نقلی به کار می گیرند. ابزارهای حمل و نقل بر مبنای سه مشخصه اطلاعات، ارتباطات و تجمیع استوار هستند که به مدیران شبکه های حمل و نقل و کاربران کمک می کند، تا تصمیمات بهتر و متناسب تری با شرایط موجود بگیرند. ITS تمام شیوه های حمل و نقلی را در بر می گیرد و تمامی عناصر سیستم حمل و نقل مانند وسیله نقلیه، زیرساخت و کاربر را مورد بررسی قرار می دهد. سیستم های هوشمند حمل و نقل، اطلاعات مربوط به جابجائی مسافر و کالا را جمع آوری، نگهداری، پردازش و توزیع می نمایند.

1

2

3

4

 ITS   از سه جزء تشکیل شده است:

زیرساخت ها: مانند چراغ های راهنمایی، ابزارهای ارتباطی کامپیوترها، دوربین ها، حسگرها و ...

خودروها: انواع خودرو، خصوصیات ایمنی آنها و میزان استفاده از ابزارهای پیشرفته الکترونیکی و کامپیوتری در آنها.

انسان: رفتارهای انسانی، تمایل به استفاده از انواع وسیله سفر، قوانین و اعمال مقررات.

 به طور کلی، خدمات ITS بخشی از یک زنجیره می باشند. زنجیره اطلاعات شامل به دست آوردن داده ها از سیستم حمل و نقل، ارتباطات، پردازش داده ها، توزیع اطلاعات و بهره برداری از آنها برای تصمیم گیری، کنترل و حمایت از کاربران. ابزار   ITS بر پایه 3 عامل اطلاعات، ارتباطات و هماهنگ سازی استوار می باشد که کاربران را در جهت أخذ تصمیم بهتر و مناسب تر یاری می نماید. یک شرایط دینامیکی با پروسه های جمع آوری و طبقه بندی اطلاعات، پردازش اطلاعات، ارائه و ابلاغ اطلاعات که طرح راهبردی برای تدوین مدل عرضه _ مدل تقاضا ارائه می کند. در واقعITS  اصطلاحی کلی برای کاربرد ترکیبی فناوریهای ارتباطات، کنترل و پردازش اطلاعات برای سیستم حمل و نقل است. با اشاره به مقدمه فوق الذکر در تعریف ITS، به برخی از نکات تکنیکی مکاتبه دو تن از اعضای هئیت مدیره شرکت و مصاحبه های اخیر جنابعالی، اشاره میگردد:

پر واضح است که تعاملات درون سازمانی در فرآیند ها نسبت به تعاملات بین سازمانی، با سرعت و سهولت بیشتری قابل انجام است و بر اساس تجربه، انجام هماهنگی‌های بین سازمانی موجب کندی و وقفه های طولانی در انجام امور خواهد شد. از آنجا که اولویت ها بر اساس رویکرد هر شرکت متفاوت خواهد بود، با جداسازی تیم سخت افزار و گروه بهره بردار نمی توان انتظار داشت نظرات بهره‌بردار(که بر حسب تجربه و مبتنی بر نیاز، نظراتی با جامعیت بیشتر هستند) با اولویت پیشین و با همان کیفیت اجرا شود. لذا با عنایت به گستردگی وقایع غیر قابل پیش بینی در شهر تهران و لزوم توانایی انجام اقدامات دارای فوریت و همزمان جداسازی آنها، فرایند های طولانی و پیچیده ای را ایجاد می‌کند که عملا انعطاف و سرعت عمل را به شدت کاهش خواهد داد. افزایش لایه های مدیریتی برای تصمیم گیری، آن هم در مجموعه هایی با مدل دیوان سالاری سازمان های ایرانی، مشکلات فراوانی از جمله عدم نتیجه گیری را به همراه خواهد داشت و بجای آنکه منجر به تسهیل امور و یا افزودن بر کیفیت شود، سختی های روز افزون و اختلال را به ارمغان می آورد. لذا با عنایت به درهم تنیدگی فرآیندهای ITS و در نظر داشتن این مهم که هر یک از فرایند ها مکمل دیگری است، تصمیم بر جداسازی آنها به دو گروه سخت افزاری و  بهره برداری و قرار دادن آن در دو شرکت مجزا از یکدیگر، نقاط ضعف در انجام بهینه امور را آشکار و بعد از مدتی ناکارآمدی را بهمراه خواهد داشت.

 

تاکنون این شرکت در موضوع مدیریت ترافیک به توسعه زیرساخت های هوشمند حمل و نقل با رویکرد افزایش ایمنی و راحتی و روانی حرکت در معابر شهری پرداخته است و با توجه به ساختار سازمان پلیس و جدا بودن این ساختار از شهرداری و اینکه بر اساس قانون، پلیس مسئولیت میدانی مدیریت ترافیک را عهده دار است و این شرکت مسئولیت میدانی در راستای ترافیک شهری نداشته لذا با جدا سازی تجهیزات از این شرکت معنی و مفهوم وجودی این شرکت  دچار خدشه خواهد شد. البته شاید بتوان فعالیتهای  دیگری در این شرکت تعریف نمود، که این نیز خود، هر یک با شرح وظایف دیگر سازمان ها و شرکت های شهرداری تداخل خواهد داشت. که این موارد همانند موضوعات نرم افزاری حوزه ترافیک با سازمان فاوا، سیاست گذاری وتصمیم سازی با داده های ترافیکی، نصب تجهیزات ترافیکی، اصلاح هندسی و ارائه خدمات طرح های ترافیکی، امور مربوط به ترافیک ساکن(پارکینگ و پارک حاشیه ای)  با سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران، هوشمندسازی جابجایی سفرهای بین شهری و حمل بار وکالا داخل شهر با سازمان مدیریت حمل و نقل بار و پایانه های مسافربری، هوشمند سازی جابجایی مسافر در سیستم حمل و نقل عمومی باشرکتهای بهره برداری راه آهن شهری تهرانوحومه، واحد اتوبوسرانی و سازمان نظارت بر تاکسیرانی، مرکز کنترل ترافیک با مرکز کنترل ترافیک راهور، نگهداشت شهری با مناطق و از این دست تداخل کاری بسیار زیاد می باشد.

دوربین های ترافیکی با رویکرد پایش ترافیک شهری و سیستم های ثبت تردد و تخلف با رویکرد ایمن سازی و کنترل عبور و مرور نصب و راه اندازی شده است، حال اگر توسعه و نگهداشت آن از مجموعه بهره برداری جدا گردد آیا امکان  توسعه و نگهداشت هدفمند و بر اساس نیازهای بهره بردار، محقق خواهد شد و یا آنکه با اختلال مواجه خواهد شد و البته جدایی دو حوزه بهره برداری و توسعه سخت افزارها از یکدیگر، در حوزه نگهداری با شدت بیشتری نمود پیدا خواهد‌کرد، نمونه این موضوع افزایش قطعی شبکه دوربین ها با انتقال شبکه فیبر نوری به سازمان فاوا در شش ماه دوم سال گذشته می باشد.

 طراحی و توسعه شبکه فیبر نوری در این شرکت بر مبنای نیاز به توسعه سنسورها و دوربین های ترافیکی بوده و این ساختار برای زیرساخت های شبکه فیبر نوری FTTH( فیبر خانگی و اینترنت پرسرعت در اختیار شرکت مخابرات ایران و اپراتورهای اینترنت ثابت و مجوز آن در اختیار سازمان تنظیم و مقررات رادیویی (رگولاتوری) می باشد) متفاوت می باشد و امکان بهره برداری از این شبکه برای مصارف خانگی عملاً امکان پذیر نیست.

در حوزه چراغ های راهنمایی و رانندگی، این تجهیزات به غیر از سخت افزار، نرم افزار شامل مهندسی ترافیک با رویکرد نیازسنجی، طراحی تقاطع و مهندسی جانمایی تجهیزات بر اساس پلان محیطی می باشد، حال با این درهم تنیدگی کارها، آیا تصور جدا سازی معنا و ‌مفهومی دارد. درحالی که تقاطعات به عنوان قلب تپنده معابر شهری هیچگاه اجازه توقف فعالیت را نداشته و جدایی فعالیت ها یکی از عوامل توقف این سیستم و به تبع آن افزایش شاخص ترافیکی شهر خواهد شد. چند ثانیه افزایش تاخیر در این مجموعه می تواند هزاران ساعت تاخیر به کل خودروهای عبوری در یک ساعت وارد نماید، که اگر بر اساس متوسط مصرف سوخت خودرو ها، در حالت ازدحام محاسباتی صورت پذیرد، صدها هزار لیتر سوخت در روز هدر خواهد رفت و تبعات آلودگی هوا، مباحث زیست محیطی، تاثیر روانی بر مسافران نیز بخش دیگری از اثرات آن است.

 طراحی و توسعه سیستم های هوشمند حمل و نقل به منظور کاربرد در شبکه های درون شهری شامل: شناسایی ذینفعان، استخراج اهداف و نیازمندی های ذینفعان، تعیین سیستم هایی که برای ارائه خدمات مورد نظر ذینفعان قابل استفاده باشد، ارائه معماری سطح صفر به منظور بیان سیستم های مورد نیاز کاربران و ذینفعان، ارائه مدل جریان داده به منظور مرتبط نمودن سیستم های پیشنهادی، ارائه مدل معماری منطقی و ارائه مدل معماری فیزیکی سیستم های حمل و نقل هوشمند می باشد و از آنجا که شرکت کنترل ترافیک تهران، بعنوان یکی از مهمترین ذینفعان سیستم های حمل و نقل هوشمند بوده که در توسعه و نگهداشت سیستم ها با توجه به موارد فوق، با در نظرگرفتن مباحث مخابراتی و الکترونیکی بصورت یکپارچه نسبت به بررسی نیازمندی های خود در این سالها اقدام نموده، لذا جدا سازی بسیاری از امور اشاره شده، منجر به اختلال در این امر خواهد بود.

با عنایت به آنکه در آن مکاتبه به این موضوع اشاره شده است که، به این شرکت تصاویر خام، جهت هوشمند سازی داده می شود، هم زمان با اینکه مطابق همان مکاتبه، کلیه تجهیزات و متعلقات مرکز داده این شرکت به موسسه رایانه شهر منتقل می شود، پس چگونه و با کدام ابزار باید هوشمند سازی را انجام دهد. در حالی که تنها جایی که برای پردازش در شرکت کنترل ترافیک، باقی می ماند، کامپیوتر کارکنان است. این درحالی است که قرار است پرسنل فنی شرکت کنترل ترافیک نیز به موسسه رایانه شهر منتقل شوند.

جدا سازی حسگرها از مجموعه فعالیت های این شرکت، عملاً  نگهداری کل سیستم های هوشمند پل ها و تونلهای شهری را، از این شرکت خارج نموده و یکپارچگی سیستم بهره برداری و نگهداری در مراکز کنترل تونل ها و پل های شهری که در اختیار این شرکت، تاکنون بوده را دچار بی نظمی خواهد نمود.

هوشمند سازی حمل و نقل مسافر که ثمرات حداقلی آنها، ترکیبی از سامانه های یکپارچه برای انتخاب و تغییر مدل های سفر درون شهری و سامانه هوشمند مدیریت ناوگان و مدیریت زمان سفر و پیوند آنها به یکدیگر برای درخواست سفر، اطلاع رسانی و پرداخت می باشد، که برای تولید، توزیع و پایش داده های خود، به ایجاد زیر ساختهای سخت افزاری، نرم افزاری و مراکز داده ، هماهنگی و تجمیع آنها، متکی بوده، که تفکیک مدیریتی آنها از یکدیگر سرعت عمل در مدیریت بهینه امور را دچار اختلال می نماید.

در یکی از بندهای آن مکاتبه به انتقال تعدادی از پرسنل این شرکت به موسسه رایانه شهر اشاره شده است که این مهم، مستلزم تغییر در قرارداد ها و احکام کارگزینی پرسنل می باشد و این تغییر در شرایط (تغییر کلی کارفرما و به تبع تغییر در آیتم های حقوق و مزایا و...) مطابق با قانون کار، تغییر عمده در شرایط کار محسوب می گردد و به خودی خود امنیت و ثبات شغلی کارکنان را به مخاطره جدی می اندازد و همچنین کارکنانی که متناسب با ماموریتهای ذاتی این شرکت در معاونتهای مالی و برنامه ریزی این شرکت در حال فعالیت هستند نیز حضورشان توجیهی نخواهد داشت.

و....

  در این مقال نمی گنجد تا نقدی بر مدیریت ارشد این شرکت در گذشته داشته باشیم، علیرغم آنچه شرایط امروز ناشی از تصمیمات، اقدامات و ترک فعل هایی است که این شرایط را ایجاد نموده و دستگاه های ذیربط نظارتی مسئول رسیدگی به آنها می باشند، اما آنچه کارشناسان این شرکت را نگران میکند، صدمات و لطمات جبران ناپذیری است که از  تفکیک وظایف مدیریتی این شرکت و واگذاری این مهم، بر پیکره شبکه حمل و نقل شهر تهران وارد خواهد شد.

جمعی از کارشناسان شرکت کنترل ترافیک تهران

اردیبهشت 1402