به گزارش اکوایران، کشورهای حوزه خلیج فارس پس از دستیابی به تریلیونها دلار درآمد نفتی، به حوزههایی نظیر ساخت شهرهای آینده در بیابان، سرمایهگذاری کلان در ورزش و تهیه سختافزارهای پیشرفته نظامی روی آوردهاند.
اما اکنون با کاهش قیمت نفت، برخی کشورهای منطقه به دنبال بهرهبرداری از سرمایه صندوقهای ثروت ملی خود برای ایجاد صنایع هوش مصنوعی هستند.
بر اساس گزارشی از سیانبیسی، در این میان، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر به اختصاص میلیاردها دلار برای پروژههای مراکز داده اقدام کردهاند و شرکای آنها در این مسیر، شرکتهایی نظیر مایکروسافت و اوپن اِیآی هستند. آنها همچنین به دنبال خریداری مقادیر عظیمی از تراشههای پیشرفته از شرکتهای مطرح آمریکایی مانند انویدیا و AMD هستند.
سفر دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، به عربستان، امارات و قطر در ماه می، میتواند محدودیتها درباره صادرات تراشه را کاهش دهد؛ محدودیتهایی که به نگرانیها درباره امکان دسترسی چین به این فناوری پیشرفته از طریق کشورهای عربی مربوط میشود.
چالشهای خلیج فارس برای پیشروی در هوش مصنوعی
اما بدون داشتن منبع استعدادهای داخلی آمریکا یا چین و با اقتصادهای نسبتا جدید، کشورهای حوزه خلیج فارس باید کارهای بیشتری انجام دهد، چون توسعه استعدادهای داخلی و زیرساخت.
یک چالش کلیدی دیگر، دسترسی به تراشههای پیشرفته GPU (واحد پردازش گرافیکی) و NPU (شتابدهنده هوش مصنوعی) است، چراکه دسترسی به آنها به دلیل کنترلهای صادراتی و شوکهای مربوط به عرضه، میتواند با چالش همراه باشد، به خصوص برای کشورهایی که خود قادر به تولید این تراشهها نیستند.
این کشورها همچنین باید سرمایهگذاران را نسبت به ثبات قانونی و ژئوپلیتیکی قانع کنند. در ماه سپتامبر، پایتخت قطر توسط اسرائیل هدف حمله قرار گرفت.
چالشهای بیشتر شامل ساخت اکوسیستمی از استارتاپهای داخلی و ترغیب بهترین مهندسان هوش مصنوعی برای زندگی در این منطقه است. برای مثال، مشاغل مرتبط با هوش مصنوعی در عربستان تا حد زیادی خالی است و نیمی از مشاغل آن نیازمند جذب نیروی متخصص هستند.
تمرکز خلیج فارس برای ماندن در رأس رقابت فناوری
ابوظبی میزبان سه مورد از فعالترین صندوقهای ثروت ملی منطقه است: سازمان سرمایهگذاری ابوظبی (ADIA)، شرکت سرمایهگذاری مبادله و شرکت هلدینگ توسعه ابوظبی (ADQ) که در مجموع حدود 1.7 تریلیون دلار را مدیریت میکنند. این موضوع باعث میشود ابوظبی از نظر سرمایه صندوقهای ثروت ملی، ثروتمندترین شهر جهان باشد. این صندوقها تمرکز ویژهای بر حوزه هوش مصنوعی پیدا کردهاند.
شرکت هوش مصنوعی اصلی امارات متحده عربی، G42 نام دارد که ریاست آن را شیخ طحنون بن زاید آل نهیان، مشاور امنیت ملی امارات، بر عهده دارد.
مایکروسافت پس از سرمایهگذاری 1.5 میلیارد دلاری در شرکت G42، نسبت به سرمایهگذاری 15.2 میلیارد دلاری در امارات بین سالهای 2023 تا 2029 متعهد شده است. این اقدام باعث شد مایکروسافت بتواند قسمتی از سهام این شرکت فناوری اماراتی را بهدست آورد.
مایکروسافت طی روزهای اخیر اعلام کرد که یک مجوز مخصوص برای صادرات تراشههای پیشرفته هوش مصنوعی انویدیا به امارات دریافت کرده است. با اینحال، محدودیتهای کنترل صادرات تراشههای پیشرفته هوش مصنوعی همچنان برای کل منطقه حذف نشده است.
علاوه بر این، به دنبال سفر ترامپ به ابوظبی، از پروژه استارگیت امارات (The UAE Stargate project) رونمایی شد؛ طرحی که قرار است بخشی از بزرگترین مجموعه مراکز داده هوش مصنوعی باشد که در خارج از خاک ایالات متحده ساخته میشود.
برنامههای جاهطلبانه عربستان در دنیای فناوری
عربستان سعودی استراتژیهای ملی خود را برای متنوعسازی اقتصادش که وابسته نفت است پیگیری میکند، که شامل ورود به حوزههایی نظیر فناوری و تولید است. شرکت هیومین (Humain) که در ماه می سال جاری و یک روز پیش از ورود ترامپ به عربستان راهاندازی شد، قهرمان هوش مصنوعی سعودیها محسوب میشود.
این شرکت قصد دارد عربستان را به قطب هوش مصنوعی منطقه تبدیل کند. این شرکت در زمان بازدید ترامپ از خرید 18 هزار تراشه هوش مصنوعی انویدیا و شراکت 10 میلیارد دلاری با شرکت AMD خبر داد.
شرکت هیومین توسط صندوق سرمایهگذاری عمومی عربستان ایجاد شده است و ارزش آن به حدود 1 تریلیون دلار میرسد. این صندوق اعلام کرده است که ۲۳ میلیارد دلار برای مشارکتهای استراتژیک فناوری و ۱۰ میلیارد دلار برای یک صندوق سرمایهگذاری خطرپذیر اختصاص داده است.
هیومین در حال کار برای ایجاد مدلهای زبان بزرگ عربی و ایجاد زیرساختهای هوش مصنوعی پیشرفته است. این شرکت یک نسخه عربی مانند چت جیپیتی موسوم به هیومین چت (Humain Chat) را در ماه گذشته میلادی رونمایی کرد.
ماجرای متفاوت قطر
بر خلاف امارات متحده عربی و عربستان سعودی، قطر دارای شرکتی مانند G42 نیست که مورد حمایت صندوق ثروت ملی باشد. استراتژی این کشور از تمرکز متفاوتی برخوردار است. قطر تاکید دارد که از قافله هوش مصنوعی عقب نمانده است. این کشور استراتژی هوش مصنوعی خود را اینگونه توصیف میکند: «ادغام موثر هوش مصنوعی در بخشهای مختلف، از جمله آموزش، سلامت، حکومت و تجارت»
قطر با شرکت آمریکایی ScaleAI برای توسعه سیستمهای هوش مصنوعی در بخشهای دولتی همکاری میکند، در حالیکه صندوق ثروت ملی این کشور در شرکتهایی چون Anthropic، Databricks، Cresta Applied Intuition و xAI ایلان ماسک سرمایهگذاری کرده است.
با اینحال، گسترش ظرفیت مراکز داده، چالشهای زیستمحیطی و هزینهای بزرگی را به همراه دارد، به ویژه در گرمای شدید منطقه، که خنکسازی میتواند روزانه به 300 هزار گالن آب نیاز داشته باشد. با وجود خطرات بالای تنش آبی، کشورهایی مانند امارات متحده عربی و عربستان سعودی همچنان تنوع اقتصادی مبتنی بر فناوری را در اولویت قرار میدهند. تحلیلگران میگویند چالش اصلی اکنون بودجه نیست، بلکه اجراست؛ توسعه استعدادها، مقررات و اعتماد جهانی.
