اغلب تحلیلهای بازار سرمایه ایران بر متغیرهای اقتصاد کلان مانند تورم، نرخ بهره یا ریزساختارهایی مثل دامنه نوسان متمرکزند؛ اما بهگفته سعید اسلامیبیدگلی، لایه مهم دیگری نیز وجود دارد که کمتر به آن پرداخته میشود:عواملی که باعث رفتار هیجانی در بازار میشوند.
عامل نخست، سهم بالای معاملهگران حقیقی است؛ حدود ۸۰ درصد معاملات توسط افراد حقیقی انجام میشود، در حالی که این عدد در بازارهای توسعهیافتهای مثل آمریکا نزدیک ۲۰ درصد است.
دوم، سهام شناور آزاد پایین و تمرکز مالکیت بالاست؛ جایی که کمتر از ۳۰ درصد سهام در گردش است و حتی یک سهامدار میتواند ۴۰ درصد شرکت را کنترل کند.
سوم، نقش پررنگ نهادهای دولتی و حاکمیتی است که با وجود مالکیت بین ۴۰ تا ۵۰ درصدی، کنترل ببش از ۸۰ درصدی شرکتها را در اختیار دارند.
و نهایتاً نبود ابزارهای دوطرفه مانند فروش استقراضی است که باعث میشود معاملهگران عمدتاً روی صعود بازار شرط ببندند و رفتارهای هیجانی افراد مستعد شکلگیری حباب شود.
