به گزاش اکوایران؛ شاخص کل مدیران خرید از بنگاه‌های بزرگ اقتصادی در اسفند 1400 به رقم ۵۴,۷۴ واحد رسید؛  این شاخص در بالاترین رقم ۵ ماهه گذشته قرار گرفت و تقریبا با اسفند ۱۳۹۹ برابر شد. شاخص مدیران خرید اقتصاد ایران هرچند در اسفند ماه روی قله 5 ماه قرار گرفت، اما گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نشان دهنده آن است که انتظارات تولید برای ماه آینده به کمترین میزان از اسفند ۹۸ رسیده است.

این نگرانی در شاخص مقدار تولید محصولات بخش صنعت نیز دیده می شود. بطوریکه در اسفندماه هرچند شاخص مقدار تولید محصولات بخش صنعت به (۵۶,۷۹) رسید و بالاترین رقم طی ۳ ماه اخیر را ثبت کرد، اما برای شاخص انتظارات تولید در ماه آینده عدد (۳۴,۸۰) ثبت شده که انتظار منفی فعالان را به کاهش در تولید فروردین نشان می‌دهد.

شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان در اسفندماه (۵۹,۹۲) نسبت به ماه قبل افزایش داشته و به بیشترین مقدار ۱۰ ماهه خود رسیده است، اگرچه این شاخص نسبت به اسفند ۱۳۹۹ عدد کمتری داشته است، اما به عقیده فعالان اقتصادی فشاری تورمی در بازار و بلاتکلیفی سیاست بین‌المللی باعث شده تا طرف تقاضا به میزان مورد انتظار تقاضای خرید نداشته نباشد.

شاخص مدیران خرید اقتصاد ایران (PMI) در اسفند ۱۴۰۰ به رقم ۵۴,۷۴ واحد رسیده که بالاترین رقم در ۵ ماه قبل از آن محسوب می‌شود و تقریبا در سطح اسفند سال قبل از آن (۵۴.۷۳) قرار دارد. از جمله نکات مهم گزارش شامخ اسفند ۱۴۰۰ این است که در این ماه از میان همه مؤلفه‌های اصلی شامخ، فقط شاخص میزان استخدام و به‌ کارگیری نیروی انسانی کمتر از ۵۰ واحد ثبت شده است.

این حال خوب در وضعیت فعلی در شرایطی است که انتظارات در ارتباط با میزان فعالیت اقتصادی برای ماه آینده (۳۵,۲۹) به کمترین میزان از اسفند ۱۳۹۸ رسیده است. براساس ارزیابی از مدیران خرید بنگاههای بزرگ اقتصادی کاهش این شاخص در اسفندماه، طبق روال سال‌های گذشته به دلیل تعطیلات فروردین‌ماه (اثرات فصلی) است که مصادف شدن آن با ماه رمضان و بلاتکلیفی روابط بین‌المللی در کاهش بیشتر نرخ این شاخص اثرگذار بوده است.

براساس ارزیابی های صورت گرفته هرچند بر اساس نظرسنجی انجام شده از فعالان اقتصادی در اسفندماه، شاخص مدیران خرید، نشان‌دهنده رونق فعالیت‌ها مشابه اسفندماه سال قبل است، اما بسیاری از فعالان اقتصادی در اسفندماه به دلیل عدم وجود تناسب بین افزایش قیمت نهاده‌های تولید (از قبیل دستمزد، قیمت انرژی، قیمت مواد اولیه و تجهیزات) و قیمت فروش، با افزایش شدید هزینه‌ها روبرو هستند. بااین‌حال، هم طرف عرضه و هم طرف تقاضا منتظر نتایج برجام و خوش‌بین به تأثیر نتایج مثبت آن بر گشایش فضای اقتصادی و به‌تبع آن سهولت در انجام مبادلات خارجی خود هستند.

در جریان استخراج شاخص مدیران خرید، اگر عدد شاخص بیش از ۵۰ باشد، نشان دهنده این است که اقتصاد به سمت توسعه در حرکت است. اما اگر هر رقمی کمتر از ۵۰ باشد، به معنی قرار گرفتن اقتصاد در مسیر انقباض و رکود است. با این شرایط می توان گفت در بهمن ماه ماه شامخ کل اقتصاد ایران توانسته از مرز رکود عبور کند.

نمودار کل

بالاترین و پایین ترین شاخص

طبق اطلاعاتی که در سی‌امین دوره گزارش شامخ منتشر شده، در اسفند ۱۴۰۰، شاخص میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی ۴۴,۸۲ واحد بوده که یکی از کمترین مقادیر در ۱۷ ماه اخیر بوده است. از سوی دیگر در این میان، شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان پس از ۴ ماه ثبت رقم کمتر از ۵۰، به ۵۵,۴۴ واحد رسیده که بالاترین رکورد در ۶ ماهه اخیر محسوب می‌شود؛ اما هم‌زمان شاخص انتظارات در ارتباط با میزان فعالیت اقتصادی در ماه آینده روی رقم ۳۵.۲۹ واحد ایستاده که کمترین میزان از است. کاهش این شاخص در اسفند ۱۴۰۰ تا حدود طبق روال سال‌های گذشته ناشی از تعطیلات فروردین‌ماه بوده؛ اما به نظر می‌رسد مصادف شدن تعطیلات نوروز با آغاز ماه مبارک رمضان و همچنین بلاتکلیفی فضای بین‌المللی در خصوص حصول توافق و کاهش اثرات تحریم بر اقتصاد کشور نیز بر کاهش این شاخص تأثیر داشته است.

شاخص مدیران خرید کل اقتصاد

طبق نظرسنجی انجام شده از بنگاه‌های اقتصادی کشور، شاخص مدیران خرید (تعدیل فصلی نشده) برای کل اقتصاد ایران در اسفند ۵۴,۷۴ به‌دست‌آمده و شاخص کل به بیشترین نرخ ۵ ماهه اخیر از مهرماه رسیده است و عدد شاخص تقریباً مشابه اسفندماه سال گذشته (۵۴.۷۳) است. در این ماه به‌غیر از میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی سایر مؤلفه‌های اصلی بالای ۵۰ ثبت شده‌اند. در اسفندماه اکثر فعالان اقتصادی در هر سه بخش اقتصادی وضعیت را بهتر از ماه قبل ارزیابی کرده‌اند.

براساس ارزیابی صورت گرفته شاخص میزان فعالیت های کسب و کار در اسفندماه (58.81) نسبت به بهمن ماه افزایش داشته و به یکی از بیشترین مقادیر خود طی 3۰ ماه گذشته از ابتدای شروع طرح رسیده است.

از سوی دیگر در این مدت شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان با ثبت عدد (55.44)  در اسفندماه پس از 4 ماه ثبت رقم کمتر از 5۰ ،به بیشترین مقدار 6 ماهه اخیر رسیده است. اگرچه به عقیده فعالان اقتصادی تقاضا همچنان متاثر از تورم و بلاتکلیفی فضای بین المللی به مقادیر واقعی و باثبات خود نرسیده است. شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان یکی از شاخص های مهم محسوب می شود که رشد آن به معنی بهبود وضعیت بنگاههای تولیدی است.

در اسفند ماه برای شاخص موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداری شده نیز عدد  54.74 به دست آمده که بعد از 6 ماه روند کاهشی در اسفندماه به بیشترین مقدار خود از ابتدای شروع طرح رسیده است. البته این افزایش بیشتر متاثر از بخش خدمات و کشاورزی بوده است و در بخش ساختمان شاخص با کاهش زیادی همراه بوده است. به گفته فعالان اقتصادی موجود مواد اولیه یا لوازم خریداری شده نیز می تواند بر روند تولیدات صنعتی اثرگذار باشد و با این شرایط بهبود این شاخص می تواند به رشد تولید منجر شود.

در میان شاخص های ارزیابی شده شاخص میزان استخدام و به کارگیری نیروی انسانی نیز در اسفندماه به یکی از کمترین مقادیر خود طی 17 ماه اخیر رسیده است. این شاخص در هر سه بخش اقتصادی با کاهش همراه بوده و بخش خدمات و کشاورزی بیشترین کاهش را داشته است. به عقیده فعالان اقتصادی افزایش هزینه های نهاده های تولید و ارائه خدمات ازجمله دستمزدها، قیمت انرژی و تجهیزات باعث شده تا شرکت ها برای جبران هزینه ها ناچار به تعدیل نیرو در بعضی از واحدهای اقتصادی شوند.

از سوی دیگر شاخص قیمت خرید مواد اولیه یا لوازم خریداری شده در اسفندماه به عدد (78.47)  رسید که بیشترین مقدار 3 ماه اخیر بوده است. شاخص قیمت فروش محصولات تولید شده یا خدمات ارائه شده نیز (57.97) نسبت به بهمن ماه افزایش داشته است. همچنین بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران در اسفندماه، عدد شاخص کل برای خانوارهای کشور به 401.5 رسیده که نسبت به ماه قبل 1.3 درصد افزایش نشان می دهد.

انتظارات در ارتباط با میزان فعالیت اقتصادی در ماه آینده (35.29) به کمترین میزان از اسفند 1398 رسیده است، کاهش این شاخص در اسفندماه، طبق روال سالهای گذشته به دلیل تعطیلات فروردین ماه (اثرات فصلی) است که مصادف شدن آن با ماه رمضان و بلاتکلیفی روابط بین المللی در کاهش بیشتر نرخ این شاخص تاثیرگذار بوده است.

هرچند بر اساس نظرسنجی انجام شده از فعالان اقتصادی در اسفندماه، شاخص مدیران خرید، نشان دهنده رونق فعالیت ها مشابه اسفندماه سال قبل است، اما بسیاری از فعالان اقتصادی در اسفندماه به دلیل عدم وجود تناسب بین افزایش قیمت نهاده های تولید (از قبیل دستمزد، قیمت انرژی، قیمت مواد اولیه و تجهیزات) و قیمت فروش، با افزایش شدید هزینه ها روبرو هستند. با این حال، هم طرف عرضه و هم طرف تقاضا منتظر نتایج برجام و خوشبین به تأثیر نتایج مثبت آن بر گشایش فضای اقتصادی و به تبع آن سهولت در انجام مبادلات خارجی خود هستند.

شامخ کل