ساز مخالف تجارت ایران با دنیا

به گزارش اکوایران: این آمار نشان دهنده آن است که افزایش سهم در کل تجارت جهان، بهبود وضعیت رفاه و رشد اقتصادی این گروه اقتصادها را هم به تناسب مشترک آنها در زنجیره ارزش جهانی و اعمال سیاست ها و ابزارهای توسعه و تسهیل کننده تجارت، به دنبال داشته است .

نتایج مطالعه مشترک سازمان تجارت جهانی و بانک جهانی در رابطه با نقش تجارت در اقتصادهای در حال توسعه، حاکی از این است که سهم مجموع کشورهای در حال توسعه در صادرات جهانی 23 واحد درصد افزایش پیدا کرده است.

گزارش اتاق بازرگان تهران نشان دهنده آن است که این رقم در سال 1990 تقریبا 16 درصد بوده که در سال 2021 به 39 درصد رسیده است.   روند شاخص مذکور همراه رشد صادرات و افزایش سهم در کل تجارت جهان، بهبود وضعیت رفاه و رشد اقتصادی این گروه اقتصادها را به دنبال داشته است. این اتفاق هم به تناسب مشارکت کشورهای درحال توسعه در زنجیره ارزش جهانی و اعمال سیاست ها و ابزارهای توسعه و تسهیل کننده تجارت، به وجود آمده است.

 صادرات کالای اقتصادهای در حال توسعه در سال 2005 برابر با 3.38 میلیارد دلار به ثبت رسیده بود. این رقم پس از 16 سال رشدی 180 درصد پیداکرده و در سال 2021  به 9.6 میلیارد دلار رسید.

صادرات خدمات این گروه اقتصادها نیز از حدود 563 میلیون دلار در سال 2005 و رشدی مشابه بخش کالا داشته ، به 1.6 میلیارد دلار در سال 2021 رسیده است. پس می توان گفت کل صادرات این کشور ها در بازه 16 ساله 2.8 برابر شده است.

این در حالی است که داده‌های تجارت ایران در حسابهای ملی، گویای تکرار اتفاقی مشابه با برخی از اقتصادهای در حال توستعه نیست. بررسی و تحلیل آمارها، نشان می‌دهد که برخالف اقتصادهای در حال رشد در اقتصاد ایران صادرات کالا و خدمات نه تنها ایفاگر نقش محرک در تامین رشد اقتصادی نبوده بلکه در برخی دوره‌ها، به عنوان عاملی کاهنده نیز در رشد مزبور تاثیر گذاشته است.

تجارت واقعی

از سوی دیگر طی بازه زمانی 1390 الی  1400 ،روند عمومی صادرات و واردات واقعی کالاها و خدمات ایران، نزولی بوده که در این میان سرعت کاهش برای واردات به مراتب بیشتر از صادرات بوده است.

 بر اساس دادهای حساب‌های ملی، صادرات کالاها و خدمات در سال 1390 و به قیمت‌های ثابت سال 1395 ،حدود 253 هزارمیلیاردتومان بوده و در سال 1400 به 222 هزارمیلیاردتومان رسیده که رقمی کمتر از سال 1390 است . بنابر این میانگین رشد واقعی سالانه صادرات کالاها و خدمات طی یک دهه اخیر، منفی 1.29 درصد است .

مشابه موضوع فوق برای واردات کالاها و خدمات نیز صادق است. واردات کالاها و خدمات در سال 1390 و به قیمت های ثابت 1395 حدود 510 هزارمیلیاردتومان (تقریباً دو برابر صادرات) بوده که در سال 1400 به 128 هزارمیلیاردتومان (58  درصد صادرات) کاهش قابل توجهی یافته است . میانگین رشد واقعی سالانه واردات کالاها و خدمات طی سالهای 1390 الی 1400 ،منفی 12.9 درصد است .

تشدید تحریم، محدودیت دسترستی به منابع و درآمدهای ارزی و اعمال ممنوعیت و محدودی برای واردات برخی گروههای کالایی، از دلایل عمده تغییرات و تحولات تجاری کشور طی دوره مورد بررسی است.