به گزارش اکوایران، علیرغم برقراری آتشبس در لبنان، اسرائیل مناطق جنوبی این کشور را هدف میگیرد و پهپادهایش بر فراز بیروت پرواز میکنند. از سوی دیگر فشارها بر بیروت بر سر خلع سلاح حزبالله فزونی گرفته و بر روابط با تهران سایه افکنده است.
ادامه نقض مکرر آتشبس
به نوشته خبرگزاری تیآرتی، رسانههای لبنانی از گلولهباران در نزدیکی شهر صور و فعالیت پهپادها بر فراز جنوب بیروت و ادامه نقض آتشبس از سوی اسرائیل خبر دادهاند.در روزهای اخیر، تحرکات اسرائیل در پایتخت لبنان گسترش یافته و رسانههای لبنانی از پرواز مکرر پهپادها بر فراز ضاحیه در حومه جنوبی بیروت -که به عنوان دژ حزبالله شناخته میشود- خبر دادهاند.
تنشها پس از اظهارات یوسف راجی، وزیر امور خارجه لبنان، مبنی بر اینکه لبنان هشدارهایی از طرفهای عربی و بینالمللی مبنی بر آماده شدن اسرائیل برای یک حمله نظامی گسترده به لبنان دریافت کرده، شدت گرفته است. به گفته راجی تماسهای دیپلماتیک «برای محافظت از لبنان و تأسیسات آن در برابر هرگونه حمله احتمالی» تشدید شده است.
حفظ حضور نظامی در پاسگاههای مرزی؛ خطر جنگ گسترده بیخ گوش بیروت
روز پنجشنبه، شبکه اسرائیلی کان گزارش داد که ارتش اسرائیل «در هفتههای اخیر مقدمات حمله گسترده به اماکن مرتبط با حزبالله را در صورت عدم پایبندی دولت و ارتش لبنان به تعهد خود برای برچیدن سلاحهای این گروه تا پایان سال ۲۰۲۵ تکمیل کرده است». این شبکه به نقل از یک مقام امنیتی ناشناس گفت که اسرائیل «به ایالات متحده اطلاع داده که اگر این کار به طور مؤثر انجام نشود، حتی اگر جنگ در جبهه شمالی از سر گرفته شود، خود به تنهایی برای خلع سلاح حزبالله اقدام خواهد کرد».
دولت لبنان در ۵ آگوست، بر اساس پیشنویس پیشنهادی از سوی تام باراک، فرستاده ویژه ایالات متحده، طرحی را تصویب کرد که بر اساس آن تمام سلاحها - از جمله سلاحهای حزبالله - تحت کنترل دولت قرار گیرند و ارتش را موظف به اجرای این طرح قبل از پایان سال ۲۰۲۵ کرد. حزبالله بارها این موضوع را رد کرده و تاکید کرده در صورت خروج کامل نیروهای اسرائیلی از خاک لبنان در مورد تحویل سلاحهایش تصمیم میگیرد.
بر اساس توافق آتشبس که بیش از یک سال پس از جنگ غزه برقرار شد، مقرر است ارتش اسرائیل در ژانویه امسال از جنوب لبنان عقبنشینی کند، اما در عوض فقط تا حدودی از متصرفات خود عقبنشینی کرده و حضور نظامی خود را در پنج پاسگاه مرزی همچنان حفظ کرده است. یک مقام امنیتی به کانال ۱۲ اسرائیل گفته تلآویو از طریق واسطههای آمریکایی پیامی به لبنان ارسال کرده مبنی بر اینکه «همکاری بین حزبالله و لبنان غیرقابل قبول است». این مقام میگوید این پیام پس از آن منتشر شد که اسرائیل شواهدی مبنی بر هماهنگی این گروه تروریستی با ارتش لبنان دریافت کرد.
رد دعوت تهران
در چنین شرایطی، و در بحبوحه فشارهای آمریکا و اسرائیل بر دولت لبنان، به نظر میرسد روابط تهران و بیروت نیز دستخوش تلاطمات قابل توجهی شده است. به نوشته المانیتور، هفته گذشته، یوسف راجی، وزیر امور خارجه لبنان، دعوت همتای ایرانی خود برای سفر به تهران را رد کرد و این امر روابط بین دو کشور را در زمانی که فشارهای تحت رهبری ایالات متحده بر بیروت برای خلع سلاح حزب الله در حال افزایش است، بیش از پیش متشنج کرد.
راجی در پستی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که نامهای به عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، ارسال کرده و به او اطلاع داده که «در شرایط فعلی» به ایران سفر نخواهد کرد. او نوشت: «من توضیح دادم که رد دعوت به معنای امتناع از گفتگو نیست، بلکه به این معنی است که شرایط مناسب برای چنین سفری فراهم نیست». در عوض، او پیشنهاد داد این ملاقات در یک کشور ثالث برگزار شود. او همچنین آمادگی خود را برای آغاز دوره جدیدی از «روابط سازنده» بین دو کشور «مبتنی بر احترام متقابل و مطلق به استقلال و حاکمیت هر کشور و عدم دخالت در امور داخلی آن به هر شکلی، صرف نظر از توجیهات» ابراز کرد. راجی در کنایهای آشکار تأکید کرد: «ایجاد یک دولت قوی محقق نمیشود مگر اینکه دولت، از طریق ارتش ملی خود، به تنهایی حق حمل سلاح داشته باشد و اختیار انحصاری تصمیمگیری در مورد مسائل جنگ و صلح را داشته باشد.»
عراقچی ماه گذشته دعوت مشابهی را به راجی ارائه کرده بود. این مقام ایرانی در پستی در ۲۲ نوامبر در X، در واکنش به اظهارات قبلی راجی که در آن از عراقچی دعوت کرده بود تا در یک کشور بیطرف در مورد مسائل مورد اختلاف مذاکره کند، گفته بود: «نیازی به کشور ثالث نیست. من از همکارم یوسف دعوت میکنم به تهران سفر کند و اگر از من دعوت شود به بیروت سفر کنم، با کمال میل میپذیرم.» و تأکید کرد که ایران در امور داخلی لبنان دخالت نمیکند.
اصطکاک دیپلماتیک
رد این دعوت در بحبوحه افزایش اصطکاک دیپلماتیک بین ایران و مقامات لبنانی و در پی انتقادات مکرر ایران از تلاشهای لبنان برای مصادره سلاحهای حزبالله صورت میگیرد.
دیپلمات ارشد لبنانی در ۲۷ نوامبر، در واکنش به اظهارات علی اکبر ولایتی -که گفته بود «حملات و جنایات مداوم رژیم صهیونیستی علیه لبنان نشان میدهد که حضور حزبالله برای لبنان از نان شب مهمتر شده است»- در شبکه ایکس نوشت: «آنچه برای ما از آب و نان مهمتر است، حاکمیت، آزادی و استقلال تصمیمگیری داخلی ما است، فارغ از شعارهای ایدئولوژیک و دستور کارهای منطقهای فراملی که کشور ما را ویران کرده و همچنان ما را به ویرانی بیشتر میکشاند». در ماه آوریل، وزارت امور خارجه لبنان سفیر ایران در بیروت را به دلیل اظهاراتش در مورد خلع سلاح حزبالله احضار کرده بود. راجی در سفر عراقچی به بیروت در ماه ژوئن با او ملاقات کرده بود. با این حال، او از ملاقات با علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، در ماه اوت که در پایتخت لبنان بود، خودداری کرد و مدعی دخالت ایران در امور داخلی لبنان شد.
در همین شرایط، روزنامه لبنانی الاخبار (نزدیک به حزبالله) دعا کرده که وزیر امور خارجه لبنان، با خودداری از طی مراحل قانونی، روند پذیرش سفیر جدید پیشنهادی ایران در بیروت را متوقف کرده است. سفیر فعلی ایران در لبنان، مجتبی امانی، از سال ۲۰۲۲ در این سمت است. الاخبار مدعی است که پس از انتصاب احمد سویدان به عنوان سفیر جدید لبنان در تهران (در اکتبر ۲۰۲۵)، ایران نام سفیر پیشنهادی جدید خود را ارسال کرده، اما وزیر خارجه لبنان آن را در کشوی میز خود نگه داشته و به شورای وزیران یا ریاست جمهوری ارائه نکرده – اقدامی که خلاف پروتکلهای دیپلماتیک لبنان توصیف شده است. در واکنش به این موضوع هم سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته امیدواریم به صورت طبیعی این روند طی شود و سفیر جدید ما در بیروت مستقر شود و ترجیحمان این است که از هر بیانی که لبنان را از تمرکز بر صیانیت از حاکمیت ملی و تمامیت سرمینی خود منحرف کند احتراز کنیم.
در حال حاضر به نظر میرسد تنشها میان دو طرف همچنان وجود دارد و اختلاف نظر بر سر خلع سلاح حزبالله مهمترین موضوع میان دو طرف را شکل میدهد. نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله، بر حق حزبالله برای دفاع از خود به عنوان موضوع «غیرقابل مذاکره» تأکید کرده و گفته: «هیچکس در جهان نمیتواند مانع توانایی دفاعی شود؛ این موضوع حل و فصل شده است... حملات اسرائیل سلاحهای حزبالله یا مقاومت را هدف قرار نمیدهد، بلکه در عوض زمینه را برای اشغال تدریجی آماده میکند».
