تیک‌تاک فروپاشی آتش‌بس‌ در لبنان و غزه؟/ هراس بی‌بی از گشایش دروازه‌های جهنم موعود ترامپ؟

به گزارش اکوایران، یک روز پس از آن که اسرائیل اعلام کرد نیروهایش پس از ضرب‌الاجل روز یکشنبه برای خروج در جنوب لبنان باقی خواهند ماند،  ارتش اسرائیل روز شنبه به ساکنان ده‌ها روستای لبنانی در نزدیکی مرز جنوبی این کشور هشدار داد که تا اطلاع ثانوی به خانه‌هایشان باز نگردند. 

به نوشته خبرگزاری رویترز، آتش‌بسی که به جنگ اخیر میان حزب‌الله و اسرائیل پایان داد، تصریح می‌کند که پس از خروج سلاح‌ها و نیروهای حزب‌الله از جنوب لبنان و استقرار ارتش لبنان،  نیروهای اسرائیلی باید از این منطقه عقب‌نشینی کنند. این توافق که با میانجی‌گری واشنگتن و پاریس انجام شد، یک دوره 60 روزه را تعیین کرد که روز یکشنبه پایان می یابد.

اما اسرائیل روز جمعه اعلام ادعا که این شرایط به طور کامل توسط دولت لبنان اجرا نشده، به این معنی که نیروهای اسرائیلی پس از روز یکشنبه در آن‌جا خواهند ماند، و مدت این استقرار را مشخص نکرد.

ارتش لبنان روز شنبه اسرائیل را به تعلل در عقب‌نشینی خود متهم کرد. اما کاخ سفید روز جمعه اعلام کرد که یک تمدید کوتاه مدت و موقت برای حفظ آتش‌بس ضروری است.

معمای مرحله دوم

به نوشته بن کاسپیت، تحلیل‌گر المانیتور، ضرب‌الاجل‌های موقت آتی در اجرای مرحله‌ای آتش‌بس اسرائیل با حماس در غزه و حزب‌الله لبنان، هر دو توافق را تهدید می‌کند.

پیچیدگی توافق آتش بس با جدول زمانی طولانی اجرای آن تشدید شده است -شش هفته برای مرحله اول آزادی 33 گروگان؛ مرحله دوم شامل بازگرداندن بیش از 60 ربوده شده باقی مانده، که بسیاری از آنها گمان می‌رود کشته شده‌اند، و خروج نظامی اسرائیل از غزه؛ و مرحله سوم که آغاز بازسازی غزه است.

یک منبع امنیتی ارشد اسرائیلی که در مذاکرات با میانجیگری قطر، مصر و ایالات متحده شرکت داشت به المانیتور گفت: «این یک کار بسیار پیچیده بود. سوال این است که طرفین تا چه حد می خواهند  تا مرحله دوم و سوم ادامه دهند و تا چه اندازه با رعایت تخلفات و حوادث ناگوار در این مسیر موافقت خواهند کرد».

اسرائیل معتقدست که حماس احتمالاً نمی‌تواند به وعده خود مبنی بر آزادی بیش از 90 گروگان عمل کند، زیرا برخی زیر آوار بمباران‌های عظیم اسرائیل مدفون هستند و سرنوشت برخی دیگر مشخص نیست.

این مسئله تردیدهایی را پیرامون قصد اسرائیل برای ادامه توافق در مرحله دوم مطرح می کند، به ویژه به دلیل تهدیدی که اجرای آن برای کابینه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر این رژیم، ایجاد می‌کند. یکی از شرکای ائتلاف او، ایتامار بن گویر، رهبر حزب فوق راست‌گرای قدرت یهود و وزیر سابق امنیت داخلی، پیش از این به دلیل این توافق از ائتلاف خارج شده است. بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی راست افراطی و رهبر حزب صهیونیسم مذهبی، تهدید کرده که اگر نتانیاهو پس از آزادی 33 گروگان اول فرمان بازگشت به جنگ با حماس را صادر نکند، او هم مسیری چون بن گویر را طی خواهد کرد. در صورت کناره‌گیری او، کابینه نتانیاهو اکثریت لرزانی که در کنست در اختیار دارد -62 کرسی از 120 کرسی - را از دست داده و احتمالاً کابینه فرو می‌پاشد.

آیا اسرائیل از لبنان خارج می شود؟

مفاد توافق آتش‌بس اسرائیل با حزب الله که از 27 نوامبر اجرایی شد، اجرای آن را نیز با چالش جدی مواجه می کند. اسرائیل به دولت ترامپ گفته که قصد دارد برای یک ماه دیگر پس از ضرب‌الاجل 60 روزه، نیروهایش را در جنوب لبنان حفظ کند. 

یک مقام نظامی اسرائیل به المانیتور گفته ارتش لبنان نتوانسته به طور کامل در منطقه ای که در حال حاضر در اختیار نیروهای اسرائیلی است مستقر شود و زیرساخت‌های حزب‌الله را در آنجا معدوم کند. این مقام نظامی اسرائیل که نخواست نامش فاش شود ادعا کرده تخریب زیرساخت‌های حزب‌الله کند، جزئی و ناکافی است. با توجه به این وضعیت، اسرائیل تا زمان تکمیل این مأموریت‌ها، نیروهای خود را در منطقه حفظ خواهد کرد».

به گفته این مقام نظامی اسرائیل، نیروهای اسرائیلی مستقر در لبنان در حال آماده شدن برای احتمال از سرگیری درگیری هستند. او گفت: «برنامه‌های عملیاتی وجود دارد که قبلا تصویب شده، آمادگی وجود دارد و مهم‌تر از همه چاره‌ای نیست».

آمریکا کجا ایستاده ؟

به نوشته کاسپیت، مقامات اسرائیلی از خود می‌پرسند که آیا رئیس‌جمهور جدید آمریکا که به مسائل بی‌شماری سیاست داخلی و بین‌المللی مشغول است، در مورد این دو بحران موضع می‌گیرد یا به طرف‌ها اجازه می‌دهد به تنهایی با آن روبرو شوند؟ ترامپ روز دوشنبه به خبرنگاران گفت که درباره چشم‌انداز توافق غزه مطمئن نیست، اما روز پنج‌شنبه گفت که معتقدست «توافق باید پابرجا بماند».

اسرائیل در تلاش است تا مواضع خود را با مقامات ارشد ترامپ هماهنگ کرد. یکی از دستیاران نتانیاهو که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفت: «نشانه‌هایی که ما تاکنون دریافت کرده‌ایم، دلگرم‌کننده نیستند. رئیس‌جمهور در رابطه با موضوع ایران پیام می‌دهد که به دنبال صلح است نه جنگ. در مورد لبنان و غزه هم پیام‌های متناقضی می‌فرستد، اما با توجه به تماس‌هایی که در حال حاضر در جریان است، تردیدی وجود ندارد که او ترجیح می دهد در این جبهه‌ها آرامش برقرار باشد».

به گفته منابع دیپلماتیک اسرائیل، هماهنگی با مقامات ارشد دولت ترامپ در مورد هر دو بحران نزدیک است. یک منبع دیپلماتیک ارشد اسرائیلی که خواست نامش فاش نشود به المانیتور گفت: «آمریکایی‌ها محدودیت‌ها و اصول ما را درک می‌کنند. ترامپ بلندی‌های جولان را به‌عنوان سرزمین اسرائیل به رسمیت شناخت و می‌داند که اسرائیل نمی‌تواند امنیت در قلمرو خود را رها کند و نمی‌تواند اجازه دهد حزب‌الله در آنجا قدرت خود را دوباره به دست آورد.»

در غزه، وضعیت حتی پیچیده‌تر است. فراتر از محدودیت های‌نظامی مربوط به حماس، مسئله به محدودیت‌های سیاسی بر می‌گردد. یک منبع سیاسی اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفت: «حماس بسیار خواهان تکمیل توافق و رسیدن به مرحله دوم است. سوال اینجاست که نتانیاهو چه می‌خواهد. اگر این طرح پیش برود، ممکن است دولت نداشته باشد.»

مشخص نیست که آیا نتانیاهو می‌تواند رهبران مخالف، مانند وزیر دفاع سابق بنی گانتز را متقاعد کند که به ائتلاف بپیوندند و اکثریت کنست را برای اطمینان از پایبندی به توافق با حماس در اختیار آن قرار دهد. این منبع سیاسی اسرائیلی گفت: «او [نتانیاهو] می‌ترسد که ائتلاف سقوط کند و می‌ترسد ترامپ دروازه‌های جهنم موعود را باز کند. سوال این است که او از کدام بیش‌تر می‌ترسد».