به گزارش اکوایران، پس از پیروزی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در انتخابات نوامبر، همتای ایرانی او، پزشکیان، به طور فزاینده ای از آمادگی برای دیپلماسی با دولت جدید آمریکا خبر داده است. اردوگاه طرفدار دولت پزشکیان استدلال می‌کند که مذاکرات با واشنگتن راه کلیدی برای رفع تحریم‌ها و نجات اقتصاد آسیب دیده ایران است.

تغییر لحن آشکار و امکان توافق

به نوشته المانیتور، لفاظی‌های اخیر ترامپ در مورد ایران با لحنی ملایم‌تر از مواضع دوره پیشین او اظهار شده و این گمانه‌زنی را افزایش می دهد که احتمالاً توافق جدیدی در راه است. هفته گذشته، او خاطرنشان کرد که اگر تنش‌های اسرائیل با ایران بدون توسل به حملات نظامی حل شود، «خوب» خواهد بود. با این حال، رئیس‌جمهور ایالات متحده در مورد چگونگی رسیدگی به مسائل دیرینه با ایران و این‌که چه نوع توافقی با تهران را مد نظر دارد، توضیح روشنی نداده است.

در طرف مقابل،تحرکات اطرافیان و هواداران پزشکیان، رگباری از انتقادات را از سوی تندروهای قدرتمند در داخل به راه انداخته است. محمدجواد ظریف، معاون امور راهبردی پزشکیان که در زمان ریاستش بر وزارت خارجه، به نوعی معمار ایرانی برجام محسوب می‌شد، پس از پیشنهاد هفته گذشته در مجمع اقتصادی داووس مبنی بر آمادگی ایران برای مذاکره، از سوی اردوگاه تندرو هدف حملات بی‌امان بوده است. دو راهپیمایی محافظه‌کاران در تهران و مشهد در شمال شرق خواستار برکناری و محاکمه ظریف بود.

داووس

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه نیز پیام مشابهی را ارسال کرد. عراقچی در گفت و گو با اسکای نیوز گفت: «من منکر احتمال قرارداد جدید نیستم». با این حال، او تاکید کرد که «در مقایسه با دفعه قبل، بی‌اعتمادی بسیار بیشتری وجود دارد». وزیر امور خارجه ایران تاکید کرد که تهران برای «شنیدن» پیشنهادهای ترامپ باز است، اما «کارهای زیادی باید توسط طرف مقابل انجام شود تا اعتماد ما را جلب کند».

تلاش ترامپ برای بر نداشتن «گام بعدی»

اکونومیست هم در این رابطه نوشت: دونالد ترامپ در 23 ژانویه گفت: «واقعاً خوب خواهد بود که بدون نیاز به برداشتن گام بیشتر، این کار حل شود». در واقع ترامپ به برنامه هسته‌ای ایران اشاره می‌کرد. منظور از «گام بعدی» هم حمله اسرائیل بود. و این‌که آیا می‌توان آن را «حل کرد» شاید بزرگ‌ترین پرسش پیش روی رئیس‌جمهور آمریکا باشد.

به نوشته اکونومیست، بسیاری در اسرائیل مایلند به سایت‌های هسته‌ای ایران حمله کنند تا به زعم خود، از دستیابی ایران به بمب جلوگیری کنند. اما ایهود باراک، نخست‌وزیر سابق اسرائیل که زمانی از چنین اقدامی حمایت می‌کرد، و دیگر سیاستمداران سابق اسرائیلی استدلال می‌کنند که برنامه هسته‌ای ایران اکنون بسیار پیشرفته‌تر و عمیقاً در زیر زمین است و نمی‌توان آن را از میان برداشت. کرد. با این حال، مقامات اسرائیلی که از سرمست از حملات خود در سال گذشته میلادی هستند، اصرار دارند که در صورت کمک آمریکا، هنوز هم امکان وارد کردن آسیب‌های جدی وجود دارد.

نیروگاه هسته ای بوشهر

با این همه ترامپ با این استدلال قانع نشده است. او اخیرا تاکید کرد: «آن‌ها نمی توانند سلاح هسته ای داشته باشند، آنها بسیار مذهبی هستند». تحرکات اولیه او نشان می‌دهد که او تمایلی به یک تشدید فوری ندارد. چند ساعت پس از آغاز به کار، ترامپ برایان هوک جنگ‌طلب را که در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ نماینده ویژه در امور ایران بود، برکنار کرد. او سپس حفاظت امنیتی هوک، جان بولتون، مشاور امنیت ملی در دوره اول ترامپ و مایک پمپئو، وزیر امور خارجه سابق خود را لغو کرد. 

بسیاری از منصوبان اولیه ترامپ نیز به شدت با درگیری آمریکا در خاورمیانه مخالف هستند. البریج کولبی، مسئول سیاست جدید پنتاگون، می‌خواهد این کشور بر شرق آسیا تمرکز کند. هم‌چنین ترامپ ممکن است استیو ویتکاف، سرمایه‌گذار املاک و مستغلات را که به عنوان فرستاده خاورمیانه ایفای نقش می کند، به عنوان نماینده ایران نیز منصوب کند.

به نظر می‌رسد ترجیح ترامپ از سرگیری «فشار حداکثری» علیه ایران با افزودن و اجرای شدیدتر تحریم‌ها است. هر چند هنوز مشخص نیست که چه خواسته‌ای دارد؛ این‌که می‌خواهد برنامه هسته‌ای ایران را به عقب براند و یا خواستار محدودیت‌هایی فراتر از محدودیت‌های برجام است. هم‌چنین مشخص نیست ترامپ می‌خواهد تنها بر مسائل هسته‌ای تمرکز کند یا موضوعات منطقه‌ای را هم در نظر داشته باشد.

با این حال، به نظر می‌رسد تکلیف در تهران نیز هنوز به درستی روشن نشده است. هر چند روشن است که رئیس‌جمهور پزشکیان در این زمینه حرف آخر را نمی‌زند. تهران از سوی نسبت به تندخویی ترامپ محتاط است و از سوی دیگر در وضعیت اقتصادی خوبی به سر نمی‌برد. به باور راز زیمت، احلیل‌گر مسائل ایران، ایران احتمالاً فعلاً مذاکره را انتخاب می‌کند. با این حال، نمی‌توان با قاطعیت گفت که شکاف بین تهران و ترامپ پر می‌شود یا خیر.

 متحدان آمریکا مانند ایران منتظرند ببینند ترامپ چگونه به مذاکرات برخورد خواهد کرد. رئیس‌جمهور ایالات متحده در 23 ژانویه گفت: «امیدوارم ایران به توافق برسد. و اگر آنها معامله‌ای انجام ندهند، این نیز اشکالی ندارد».