چرا تهران تلاش‌ها برای پیشبرد مذاکره با ترامپ را متوقف کرد؟

به گزارش اکوایران، لارا روزن، خبرنگار آمریکایی با تمرکز بر مذاکرات هسته‌ای ایران در حساب کاربری دیپلماتیک خود نوشت: حتی در حالی که ترامپ می‌گوید به یک توافق با ایران علاقه‌مند است، به نظر می‌رسد ایران در این که چگونه باید با او برخورد کند، به بن‌بست رسیده است.

به نوشته روزن، ایران که از پیام‌های متناقض دولت ترامپ و بی‌اعتمادی تاریخی به ایالات متحده، به‌ویژه پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۸، و عدم معرفی فرستاده جدید آمریکا برای امور ایران سردرگم شده، در روزهای اخیر از ابراز علاقه محتاطانه خود به مذاکرات مستقیم با ایالات متحده عقب‌نشینی کرده است.

رهبری در تاریخ ۸ فوریه به فرماندهان نیروی هوایی ایران گفت: «آمریکا خود توافق را نقض کرد... و از آن خارج شد. بنابراین مذاکره با چنین دولتی عاقلانه نیست، هوشمندانه نیست، شرافتمندانه نیست و نباید دنبال شود.»

به گفته علی واعظ، مدیر برنامه ایران در گروه بین‌المللی بحران، حتی پیش از این موضع، مقامات ایرانی موضعی منفعلانه در پیگیری ارتباط با دولت ترامپ اتخاذ کرده بودند.

واعظ گفت: «به نظر می‌رسید که ایرانی‌ها به بهترین سناریو امیدوار بودند، در حالی که تلاشی برای شکل دادن به رویکرد ترامپ در دوران انتقال و اوایل دوران ریاست‌جمهوری نکردند. آن‌ها نه کانالی داشتند و نه ابتکاری... در حالی که با واسطه‌هایی مانند اروپایی‌ها صحبت می‌کردند که خودشان نیز از چیزی اطلاع نداشتند.»

او گفت که به نظر می‌رسید ایران تمایل دارد تا اروپایی‌ها با آمریکایی‌ها مشورت کنند تا مشخص شود چگونه می‌خواهند در مورد هر گونه دیپلماسی با ایران پیش بروند.

همچنین ایران تا حدی منتظر معرفی نماینده ویژه آمریکا برای ایران بود. برخلاف برخی گزارش‌های پیشین، به نظر نمی‌رسد که استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در خاورمیانه، به عنوان نماینده اصلی ایالات متحده در امور ایران منصوب شود.

باربارا اسلاوین، مدیر برنامه خاورمیانه در مرکز استیمسون، در اسپیس توییتر که توسط شورای ملی ایرانیان آمریکایی برگزار شد، گفت: «فکر می‌کنم ایرانی‌ها مشتاق شروع روند هستند، اما به شدت منتظرند تا نماینده ویژه ایران معرفی شود. و این نماینده، استیو ویتکاف نیست... او به شدت مشغول است تا آتش‌بس غزه را حفظ کند.»

پیام‌های متناقض ایالات متحده

تریتا پارسی، معاون اجرایی موسسه کوئینسی، که یک اندیشکده ضد مداخله‌گری ایالات متحده است، گفت: «مشکلی که الان داریم این است که... حتی اگر ترامپ بخواهد توافقی انجام دهد، افراد زیادی اطراف او هستند که هیچ علاقه‌ای به توافق ندارند و بیشتر به دنبال فشار حداکثری هستند تا به پیامد منطقی آن برسند، که همان درگیری نظامی است.»

پارسی به اظهارات ترامپ در هفته گذشته اشاره کرد که در حین امضای یک یادداشت ریاست‌جمهوری برای اعمال فشار حداکثری بر ایران، گفته بود که علاقه‌ای به امضای آن ندارد و خواهان یک توافق هسته‌ای با ایران است.

پارسی در توییتر اسپیس نایاک گفت: «پس از نقطه نظر ایران، نگرانی این است که این تکرار وضعیتی است که در آن ترامپ خواهان توافق است، حرف‌های درست را درباره توافق می‌زند، اما در نهایت نمی‌تواند آن را به انجام برساند. زیرا شورای امنیت ملی او با آن مخالف است و آن‌ها هر تلاش واقعی برای دیپلماسی را خراب خواهند کرد، همان‌طور که در سال آخر دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش انجام دادند.»

ترامپ در تاریخ ۴ فوریه هنگام امضای یادداشت ریاست‌جمهوری امنیت ملی (NSPM-2) که فشار حداکثری را بر دولت ایران اعمال می‌کند، گفت: «من این را امضا می‌کنم، اما امیدوارم که مجبور نشویم خیلی از آن استفاده کنیم. خواهیم دید که آیا می‌توانیم توافقی با ایران ترتیب بدهیم یا نه و همه می‌توانند کنار هم زندگی کنند.»

ترامپ افزود: «ما می‌خواهیم ببینیم که آن‌ها نمی‌توانند سلاح هسته‌ای داشته باشند. با من، این خیلی ساده است. ایران نمی‌تواند سلاح هسته‌ای داشته باشد. ما نمی‌خواهیم با ایران سختگیر باشیم. ما نمی‌خواهیم با هیچ کسی سختگیر باشیم، اما آن‌ها فقط نمی‌توانند سلاح هسته‌ای داشته باشند.»

ترامپ گفت: «من دوست دارم روابط خوبی با ایران داشته باشم. آن‌ها فقط نمی‌توانند سلاح هسته‌ای داشته باشند.» جالب اینکه او اضافه کرد: «برخی از رهبرانشان... بسیاری از افراد در رده‌های بالا در ایران هستند که نمی‌خواهند سلاح هسته‌ای داشته باشند، دقیقاً به همین دلیل.»

اهمیت تعیین فرستاده ویژه

اسلاوین گفت که فعلاً، نبود یک نقطه تماس روشن برای دولت ترامپ در مورد ایران یک مانع است.

اسلاوین گفت: «فکر نمی‌کنم ترامپ واقعاً اهمیتی بدهد که ادبیات مناسب برای این مسائل چیست. او بیشتر به جزئیات مذاکرات علاقه دارد... اما ما نیاز داریم که یک نماینده ویژه داشته باشیم. بنابراین ترامپ باید تصمیم بگیرد که می‌خواهد چه کسی از طرف او در مورد ایران صحبت کند.»

در حالی که به نظر می‌رسید فعلا در تهران مذاکرات مستقیم با ایالات متحده را رد شده است، ارزش پول ایران در روزهای اخیر بیشتر در برابر دلار سقوط کرد. رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان، تحت فشار رای‌دهندگان است تا به دنبال تعامل دیپلماتیکی باشد که برخی ایرانیان امیدوارند بتواند مشکلات اقتصادی کشور را تسهیل کند.

پزشکیان در توییتر نوشت: «ما تلاش می‌کنیم که به شعارهایی که دادیم و وعده‌هایی که دادیم عمل کنیم. من وعده‌هایی که دادم را فراموش نکرده‌ام.»

جالب است که چندین منبع اعلام کردند که آنها متوجه شده‌اند که هیچ‌گونه دیداری بین سفیر ایران در سازمان ملل و مشاور ترامپ، ایلان ماسک، در زمان انتقال ریاست‌جمهوری ایالات متحده در پاییز گذشته انجام نشده است. یکی از منابع گفت که او متوجه شده که تلاش‌هایی برای ترتیب دادن چنین دیدار یا تماسی صورت گرفته بود، اما پیش از آن که رخ دهد، افشا شد و این ملاقات انجام نشد.