کم برآوردی پنج نظرسنجی‌ از دو نامزد

به گزارش اکو ایران، انتخابات ریاست‌جمهوری 1403 اگرچه نتیجه نهایی نداشت و به دور دوم کشیده شد، اما آمار و ارقام آن بسیاری را متعجب کرد و نشان داد پیش‌‎بینی منابع مختلف در برخی موارد اختلاف زیادی با واقعیت داشته است. پنج منبع معتبر نظرسنجی انتخابات، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران یا ایسپا، مرکز تحقیقات اجتماعی و داده‌کاوی شناخت، موسسه پرسش و مرکز متای دانشگاه امام صادق بودند.

 مقایسه نتیجه نهایی انتخابات با پیش‌بینی این منابع نشان می‌دهد آن‌ها به ویژه در مورد پیش‌بینی درصد مشارکت خطای بالایی داشته‌اند.

درصد مشارکت؛ تخمین دقیق‌تر ایسپا

 مطابق آمار رسمی روز جمعه هشتم تیر ماه حدود 40 درصد واجدین شرایط پای صندوق‌های رای حاضر شدند. این در حالی است که پنج منبع داخلی نرخ مشارکت در انتخابات را 6 تا 14 درصد بیش از واقعیت تخمین زده بودند. نزدیک‌ترین پیش‌بینی به واقعیت را ایسپا داشته که تخمین زده بود 46 درصد مردم پای صندوق‌ها حاضر شوند.

 این در حالی است که مرکز داده‌‌کاوی شناخت این نرخ را برابر با 54 درصد پیش‌بینی کرده بود که دورترین تخمین در میان این پنج منبع است.

 اختلاف تخمین‌‌ها با واقعیت در مورد سبد رای هر نامزد نیز وجود داشته است.

آرای نامزدها؛ رای قالیباف کمتر از تخمین‌ها

  در میان چهار کاندیدای ریاست‌جمهوری مسعود پزشکیان با کسب 42.6 درصد آرا بیشترین رای را در دور اول انتخابات چهاردهم کسب کرد. پیش‌بینی‌ها اما وزن سبد رای او را حدود 9 تا 13 درصد کمتر نشان می‌دادند. در این میان موسسه پرسش با 34 درصد نزدیک‌ترین تخمین و مرکز پژوهش‌های مجلس با 29.9 درصد دورترین حدس را نسبت به نتیجه واقعی داشتند.

 آرای سعید جلیلی به عنوان دومین کاندیدای انتخابات با بیشترین رای نیز سنگین‌تر از پیش‌بینی‌ها بود و با وجود اینکه این نامزد 38.8 درصد از کل آرا را کسب کرده است، نظرسنجی‌ها سبد رای او را بین 16.1 درصد تا 28.8 درصد از کل آرا تخمین زده بودند که در این میان دقیق‌ترین پیش‌بینی را ایسپا داشت.

 اما بر خلاف دو نامزد اول، سبد رای محمدباقر قالیباف در نظرسنجی‌های هر پنج منبع سنگین‌تر از واقعیت برآورد شده بود. مطابق این نظرسنجی‌ها قالیباف باید 16.5 تا 21.3 درصد از کل آرای شرکت‌کنندگان در انتخابات را کسب می‌کرد، با این حال وزن سبد رای او تنها 13.8 اعلام شد.  

 یک مولفه مهم دیگر در نتایج انتخابات آرای باطله است که اگرچه در پیش‌بینی‌ها به آن پرداخته نمی‌شود اما می‌توان با مقایسه آن با درصد مرددها به نتایجی رسید.

فاصله زیاد آرای باطله و مرددین؛ مرددها راضی به رای دادن نشده‌اند؟

 چهارمین نامزد انتخابات که کمترین رای را کسب کرده مصطفی پورمحمدی است که 0.8 درصد از کل آرا را کسب کرده است. همچنین 4.3 درصد از آراء داخل صندوق‌ها را آراء باطله تشکیل داده‌اند. بنابراین مجموع آراء پورمحمدی و آراء باطله برابر با 5.1 درصد به دست می‌آید.

 از سوی دیگر از آمار نظرسنجی‌ها پیش از انتخابات می‌توان درصد سایر آراء به جز سه نامزد نخست را به دست آورد که پنج منبع مذکور این دسته از رای‌ها را بین 19 تا 34.5 درصد از کل آرا تخمین زده بودند. می‌توان گفت این دسته از آراء سبد رای سایر کاندیداها و آراء مرددها را نشان می‌دهد که در میان منابع ایسپا با تخمین 19 درصد نزدیک‌ترین رقم را به وزن آراء باطله در نتیجه نهایی انتخابات ارائه داده است.

 اگر وزن این دسته از رای‌های منابع پیش‌بینی نتیجه انتخابات با وزن آرای باطله و سایر کاندیداها برابر با 5.1 درصد مقایسه شود یک نتیجه شاید این باشد که درصد زیادی از مرددها نهایتا راضی به آمدن پای صندوق‌ها نشده‌اند. البته بررسی دقیق‌‌تر مسیر آرای مرددین نیازمند اطلاعات دقیق‌تری است.

 در نهایت می‌توان گفت منابع نظرسنجی نتوانسته‌اند با دقت بالایی نتیجه دور اول انتخابات چهاردهم را پیش‌بینی کنند که یک دلیل این موضوع وزن بالای مرددین در این دوره می‌تواند باشد.