به گزارش اکوایران، دولت چهاردهم در آستانه امضای یکی از مهم‌ترین توافق‌نامه‌های راهبردی تاریخ ایران با روسیه قرار دارد. این موافقت‌نامه ۲۵ ساله که در ۲۸ دی‌ماه در مسکو امضا خواهد شد، در شرایطی به سرانجام می‌رسد که گمانه‌زنی‌ها درباره بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید و احتمال مذاکرات مستقیم میان تهران و واشنگتن، فضای سیاسی منطقه را داغ کرده است.

زمینه‌های امضای توافق

پیشینه این موافقت‌نامه به سال ۱۴۰۰ بازمی‌گردد؛ زمانی که ابراهیم رئیسی در نخستین سفر خود به مسکو پیشنویس این توافق را ارائه کرد. حال، این توافق‌نامه جایگزین توافق استراتژیک ۲۰ ساله‌ای خواهد شد که در سال ۲۰۰۱ به امضا رسید و تا سال ۲۰۲۰ تمدید شد.

این موافقت‌نامه، که ابعاد گسترده‌ای از انرژی، حمل‌ونقل، صنعت و کشاورزی تا همکاری نظامی و فرهنگی را شامل می‌شود، با هدف ارتقای روابط دوجانبه میان تهران و مسکو طراحی شده است. مسعود پزشکیان و ولادیمیر پوتین، رؤسای جمهور ایران و روسیه، در نخستین دیدار خود در مهرماه امسال، در عشق‌آباد، مذاکراتی درباره این همکاری انجام داده بودند.

از جمله مهم‌ترین محورهای این توافق‌نامه، سرمایه‌گذاری روسیه در حوزه انرژی و حمل‌ونقل ایران است. در شرایطی که اقتصاد ایران با فشارهای بین‌المللی مواجه است، این سرمایه‌گذاری می‌تواند تحولی مهم در زیرساخت‌های اقتصادی کشور ایجاد کند.

اما نگرانی‌هایی نیز وجود دارد. تأکید سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، بر بخش دفاعی این توافق‌نامه، ممکن است پیامدهای ناخواسته‌ای برای تهران به همراه داشته باشد. تجربه استفاده از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین و سکوت روسیه در برابر اتهامات بین‌المللی، به تحریم‌هایی علیه ایران منجر شد. حال این نگرانی وجود دارد که بخش دفاعی این توافق‌نامه نیز به تحریم‌های جدیدی علیه تهران دامن بزند.

آیا تهران از تجربه‌های گذشته درس گرفته است؟

ایران پیش‌تر تجربه امضای توافق ۲۵ ساله با چین را داشته است. توافق‌نامه‌ای که در سال ۱۳۹۴ امضا شد، اما هنوز به نتایج اقتصادی مطلوب دست نیافته است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که در شرایط اقتصادی کنونی، شفاف‌سازی ابعاد اقتصادی توافق‌نامه و تضمین منافع ملی، مهم‌ترین اولویت دولت ایران باید باشد.

در حالی که زمزمه‌هایی از مذاکرات احتمالی میان ایران و آمریکا به گوش می‌رسد، امضای این توافق‌نامه می‌تواند پیامی راهبردی درباره جایگاه ایران در معادلات جهانی باشد. با این حال، تحلیلگران بر این باورند که تهران باید با دقت بیشتری وارد چنین توافقاتی شود و ضمن بهره‌گیری از فرصت‌ها، تبعات احتمالی آن را نیز مدیریت کند.

توافق‌نامه ۲۵ ساله ایران و روسیه می‌تواند فرصتی برای تقویت روابط اقتصادی و سیاسی میان دو کشور باشد، اما بدون شفافیت و تأمین منافع ملی، این توافق‌نامه ممکن است به عاملی برای تشدید فشارهای بین‌المللی علیه ایران تبدیل شود. در شرایط حساس کنونی، مدیریت هوشمندانه این توافق و حفظ تعادل در سیاست خارجی، اهمیت بسیاری دارد.