پیشنهاد 20 ماده‌ای ترامپ و بی‌بی برای غزه؛ جنگ به ایستگاه آخر رسید؟

به گزارش اکوایران، دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، روز دوشنبه پیشنهادی ۲۰ ماده‌ای را که مورد حمایت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، است، ارائه کرد که بر اساس آن جنگ غزه پایان می‌یابد و گروگان‌های باقی مانده  آزاد می‌شوند.با این حال این طرح به شدت به شرایطی که حماس قبلاً رد کرده بود، نزدیک است.

استقبال از پیشنهاد ترامپ

به نوشته آسوشیتدپرس، رئیس جمهور آمریکا که در ظاهر به طور فزاینده‌ای از ادامه این درگیری خونین اظهار ناامیدی کرده، به نظر می‌رسد تصور می‌کند که گروه فلسطینی در حال مبارزه با اسرائیل  اکنون چنان ضربه خورده  که چاره‌ای جز پذیرش آنچه او و نتانیاهو به عنوان آخرین و بهترین پیشنهاد ارائه می‌دهند، ندارند.

نتانیاهو پس از دیدار با ترامپ در کاخ سفید گفت: «اگر حماس طرح شما را رد کند، یا اگر ظاهراً آن را بپذیرد و سپس همه کارها را برای مقابله با آن انجام دهد، اسرائیل کار را به تنهایی تمام خواهد کرد. این کار را می‌توان به روش آسان یا به روش سخت انجام داد، اما انجام خواهد شد».

به گفته یک فرد آگاه، نخست وزیر قطر و رئیس اطلاعات مصر پیشنهاد ترامپ را به مذاکره‌کنندگان حماس ارائه کردند. تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری اعلام کرد که از طرح ترامپ برای پایان دادن به جنگ استقبال می‌کند و متعهد به اجرای اصلاحاتی است که در این طرح از آن  خواسته شده است. دولت‌های مصر، اردن، اندونزی، پاکستان، ترکیه، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی هم بیانیه مشترکی در تحسین پیشنهاد ترامپ صادر کردند.

در حالی که ترامپ ادعا کرده که اکنون در تلاش طولانی خود برای ایجاد صلح بر لبه پیروزی قرار دارد، چشم‌انداز یافتن پایان جنگی که در آستانه سال سوم خود قرار دارد، هنوز متزلزل به نظر می‌رسد و بسیاری از نقاط تنش همچنان باقی مانده است.

مفاد طرح

در این طرح اشاره کمی به هدف تشکیل کشور فلسطین شده است؛ چیزی که بسیاری در منطقه و فراتر از آن می‌گویند محور صلح بلندمدت است. این پیشنهاد تا حد زیادی تشکیلات خودگردان فلسطین را تا زمان تکمیل اصلاحات گسترده به حاشیه می‌راند. و الزام حماس به خلع سلاح -که در مذاکرات قبلی به عنوان یک امر غیرقابل اجرا رد شده بود- را تائید می‌کند.

طرح ترامپ خواستار ایجاد یک کمیته حکومتی موقت به ریاست ترامپ و با حضور تونی بلر، نخست وزیر سابق بریتانیا، است. یک کمیته فلسطینی متشکل از تکنوکرات‌ها بر امور غیرنظامی نظارت خواهد کرد و قدرت بعداً به تشکیلات خودگردان اصلاح‌شده فلسطین واگذار خواهد شد.

این طرح، مردم را ملزم به ترک نوار غزه، برخلاف طرح قبلی ترامپ که به شدت توسط فلسطینی‌ها و رهبران منطقه‌ای رد شده بود، نمی‌کند. این طرح خواستار آزادی تمام گروگان‌های باقی‌مانده توسط حماس ظرف ۷۲ ساعت پس از پذیرش طرح توسط اسرائیل است -تلاشی که با توجه به اسرایی که گمان می‌رود در سراسر قلمرو پراکنده باشند، انجامش دشوار باشد. یک مقام ارشد دولت ترامپ که مجاز به بحث علنی در مورد جزئیات طرح نبود، گفت که ۷۲ ساعت از زمانی آغاز می‌شود که حماس این پیشنهاد را بپذیرد. طبق این پیشنهاد، صدها فلسطینی، از جمله بسیاری از محکومان به حبس ابد، توسط اسرائیل آزاد خواهند شد.

خط‌ونشان برای حماس

ترامپ گفته: »فکر می‌کنم ما خیلی به آن نزدیک شده‌ایم. کار ما هنوز تمام نشده است. باید موافقت حماس را به دست آوریم». در حالی که حماس در گذشته گفته است که با عقب‌نشینی از حکومت غزه موافقت خواهد کرد، این گروه شبه‌نظامی از خلع سلاح خودداری کرده است؛  چیزی که نتانیاهو مدت‌هاست به عنوان بخشی از هرگونه آتش‌بس بلندمدت برای پایان دادن به جنگ خواستار آن بوده است.

رئیس جمهور آمریکا به نتانیاهو وعده داده که اگر حماس با این پیشنهاد موافقت نکند، اسرائیل از «حمایت کامل» دولت او برای نابودی بیشتر حماس برخوردار خواهد بود. ترامپ گفت: «این حماس متفاوتی است. سه رهبر آن‌ها کشته شده‌اند. بنابراین شما واقعاً با افراد متفاوتی سر و کار دارید».

عذرخواهی نتانیاهو از قطر 

نتانیاهو روز دوشنبه هم‌چنین تلاش کرد تا روابط خود را با قطر، میانجی اصلی مذاکرات با حماس و متحد مهم ایالات متحده، بهبود بخشد. او از هم‌تای قطری خود به خاطر حمله نظامی 9 سپتامبر علیه مقامات حماس در این امیرنشین خلیج فارس که رهبران عرب را خشمگین کرد و انتقاد نادر ایالات متحده از اسرائیل را برانگیخت، ابراز تاسف کرد.

نتانیاهو این تماس را هنگام ملاقات با ترامپ با شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر قطر، برقرار کرد. ترامپ تبادل نظر بین رهبران اسرائیل و قطر را یک تماس «صمیمانه» توصیف کرد.

کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد: «به عنوان اولین گام، نخست وزیر نتانیاهو تاسف عمیق خود را از حمله موشکی اسرائیل به اهداف حماس در قطر که منجر به کشته شدن غیرعمدی یک نظامی قطری شد، ابراز کرد...او هم‌چنین ابراز تاسف کرد که اسرائیل با هدف قرار دادن رهبری حماس در جریان مذاکرات گروگان‌گیری، حاکمیت قطر را نقض کرده و تأکید کرد که اسرائیل در آینده چنین حمله‌ای را تکرار نخواهد کرد».

اسرائیل در حالی که چهره‌های ارشد این گروه برای بررسی پیشنهاد آمریکا برای آتش‌بس در غزه گرد هم آمده بودند، مقر رهبری سیاسی حماس در قطر را مسدود کرد. حمله به خاک یک متحد آمریکا، تشدید خیره‌کننده‌ای از تنش‌ها بود و خطر لغو مذاکرات با هدف پایان دادن به جنگ و آزادی گروگان‌ها را به همراه داشت. هیچ مقام ارشد حماس در این حمله کشته نشد. کاخ سفید اعلام کرد که شیخ محمد از «اطمینان‌‌بخشی» نتانیاهو استقبال کرده و بر «آمادگی قطر برای ادامه مشارکت معنادار در امنیت و ثبات منطقه‌ای» تأکید کرده است.

اما حتی در حالی که کاخ سفید این عذرخواهی را برجسته می‌کرد، وزیر امنیت داخلی اسرائیل از تصمیم برای انجام این حمله دفاع کرد. ایتمار بن گویر، یکی از شرکای اصلی ائتلاف نتانیاهو، در پستی در شبکه ایکس این عملیات را «یک حمله مهم، عادلانه و اخلاقی» خواند. او افزود: «بسیار خوب است که این اتفاق افتاد».

رضایت نتانیاهو و ناامیدی ترامپ در لحظه‌ای حساس 

مذاکرات کاخ سفید و عذرخواهی نتانیاهو در لحظه‌ای حساس انجام می‌شود. اسرائیل به طور فزاینده‌ای منزوی شده و حمایت بسیاری از کشورهایی را که مدت‌ها متحد ثابت قدم آن بودند، از دست داده است. در داخل، ائتلاف حاکم نتانیاهو شکننده‌تر از همیشه به نظر می‌رسد. و کاخ سفید نشانه‌هایی از بی‌صبری نشان می‌دهد. 

باید دید که نتانیاهو چگونه می‌تواند پس از وعده اعمال فشار علیه حماس تا زمان «حذف» آن، پذیرش این پیشنهاد را برای اعضای راست افراطی ائتلاف خود توجیه کند. طرح ترامپ اذعان کرده  که پس از بازگشت همه گروگان‌ها، به اعضای حماس که «به همزیستی مسالمت‌آمیز متعهد شوند و سلاح‌های خود را تحویل دهند، عفو داده خواهد شد». این طرح می‌افزاید که به اعضای حماس که مایل به ترک غزه هستند، مسیر امنی برای رفتن به کشورهای پذیرنده فراهم خواهد شد.

ترامپ در طول جنگ کوتاه اسرائیل با ایران در ماه ژوئن به نتانیاهو پیوست  و به بمب‌افکن‌های رادارگریز ایالات متحده دستور داد تا به سه سایت هسته‌ای حمله کنند. او در جریان دادگاه فساد مالی رهبر اسرائیل از او حمایت کرده و این پرونده را «شکار جادوگر» توصیف کرده است. سفر دوشنبه، چهارمین سفر نتانیاهو به کاخ سفید در هشت ماه پس از آغاز دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ بود.

اما این رابطه اخیراً پرتنش‌تر شده است. ترامپ از حمله ناموفق اسرائیل به مقامات حماس در قطر ناامید شده بود. هفته گذشته، ترامپ قول داد که از الحاق کرانه باختری توسط اسرائیل جلوگیری کند -ایده‌ای که توسط برخی از شرکای تندرو نتانیاهو در کابینه ترویج می‌شود. جامعه بین‌المللی با این الحاق مخالف است و می‌گوید که این امر امیدها برای تشکیل یک کشور فلسطینی را از بین می‌برد.

ترامپ هفته گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، این طرح را با رهبران عرب و اسلامی در میان گذاشت. او این توافق را، در صورت تحقق، به عنوان یک لحظه موفقیت‌آمیز بالقوه که منجر به صلح پایدار و رونق دوران در خاورمیانه خواهد شد، ستود. او گفت: «من فلسطینی‌ها را به چالش می‌کشم تا مسئولیت سرنوشت خود را بر عهده بگیرند زیرا این چیزی است که ما به آنها می‌دهیم. ما به آنها مسئولیت سرنوشت خود را می‌دهیم».