به گزارش اکوایران، در حالی که سازمان ملل متحد درباره گزارشهای مربوط به «جنایات» شبهنظامیان گروه پشتیبانی سریع (RSF) که اکنون کنترل شهر «الفاشر» را در دست دارند، هشدار شدیدی صادر کرده است، فرمانده ارتش سودان اعلام کرد که نیروهایش از آخرین پایگاه خود در دارفور عقبنشینی کردهاند.
سقوط شهر و زمینهسازی تجزیه
به نوشته الجزیره، اعلامیه عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش سودان، شامگاه دوشنبه و یک روز پس از آن منتشر شد که نیروهای شبهنظامی پشتیبانی سریع کنترل پایگاه اصلی ارتش سودان در الفاشر را در دست گرفتند و در آنجا اعلام پیروزی کردند. با عقبنشینی ارتش از الفاشر، بیش از ۲۵۰ هزار نفر که نیمی از آنها کودک هستند تحت کنترل آراساف قرار گرفتهاند. گروههای امدادرسان گزارش دادهاند که اوضاع در شهر آشفته است و صحنههایی از کشتار، بازداشت و حمله به بیمارستانها مشاهده میشود.
البرهان در بیانیه خود گفت نیروهایش تصمیم به خروج کامل از شهر گرفتند تا از غیرنظامیان در برابر خشونتهای بیشتر محافظت کنند. او افزود: ارتش به دلیل «تخریب سازمانیافته و کشتار سیستماتیک غیرنظامیان» توسط آراساف عقبنشینی کرد و هدف این اقدام را «حفظ جان شهروندان و جلوگیری از نابودی کامل شهر» دانست. البرهان هشدار داد: «ما مصمم هستیم انتقام آنچه بر مردممان در الفاشر رفت را بگیریم. ما، بهعنوان مردم سودان، این جنایتکاران را پاسخگو خواهیم کرد.»
سقوط الفاشر به دست آراساف میتواند بیش از یک دهه پس از استقلال سودان جنوبی زمینهساز تجزیه دوباره سودان باشد. جنگ کنونی از آوریل ۲۰۲۳ آغاز شد، زمانی که تنش میان ارتش و آراساف در پایتخت، خارطوم، به درگیری مسلحانه انجامید. این جنگ تاکنون دهها هزار کشته برجای گذاشته و بیش از ۱۲ میلیون نفر را آواره کرده است.
ویدیوهایی که از روز یکشنبه در شبکههای اجتماعی منتشر شده، نشان میدهد نیروهای آراساف در داخل و اطراف پایگاه سابق ارتش در الفاشر جشن میگیرند. تصاویر دیگری نیز نشان میدهد که نیروهای آراساف هنگام فرار مردم، آنان را ضربوشتم و بازداشت میکنند و به آنها تیراندازی میکنند.
میدان کشتار بیرحمانه
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، روز دوشنبه گفت این تحولات «افزایش هولناکی در درگیری» است و افزود: «سطح رنج و مصیبتی که در سودان شاهد آن هستیم، غیرقابل تحمل است.» دفتر حقوق بشر سازمان ملل گزارش داد که نیروهای آراساف در الفاشر مرتکب جنایات سنگینی شدهاند، از جمله «اعدامهای فوری» غیرنظامیان در حال فرار، با نشانههایی از انگیزههای قومی در کشتارها. ولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، هشدار داد که «خطر وقوع نقض حقوق بشر گستردهتر و جنایات قومی در الفاشر هر روز در حال افزایش است.»
شبکه پزشکان سودان، که جنگ را از نزدیک دنبال میکند، حمله آراساف به الفاشر را «کشتاری فجیع» توصیف کرده و گفت دهها نفر در این حمله کشته شدهاند. این گروه افزود نیروهای آراساف در بخشهایی از شهر دست به غارت بیمارستانها و مراکز درمانی زده و «باقیمانده زیرساختهای حیاتی و درمانی» را نابود کردهاند.
شبکه حقوق بشر دارفور نیز اعلام کرد که این گروه بیش از ۱۰۰۰ غیرنظامی را بازداشت کرده است و این اقدام را «هدفگیری سیستماتیک غیرنظامیان، بازداشتهای خودسرانه و اقداماتی که میتواند مصداق جنایات جنگی باشد» توصیف کرد.
به گفته اتحادیه روزنامهنگاران سودان، یکی از روزنامهنگاران محلی که از معدود خبرنگاران باقیمانده در شهر است نیز در میان بازداشتشدگان است. این اتحادیه هشدار داد که احتمال وقوع «نقضهای گسترده حقوق بشر» در الفاشر و اتفاقات مشابه با آنچه در سال ۲۰۲۳ در شهر دیگر دارفور، الجنینه، جایی که نیروهای آراساف صدها نفر را کشتند، وجود دارد.
اتحادیه پزشکان سودان نیز اعلام کرد که این گروه شهر الفاشر را به «میدان کشتار بیرحمانه» تبدیل کرده و اقدامات این گروه در سراسر سودان را «سیاستی وحشیانه با هدف ارعاب و نابودی غیرنظامیان» خواند. این اتحادیه از جامعه جهانی خواست که آراساف را بهعنوان یک سازمان تروریستی طبقهبندی کند. ماتیلد وو، مدیر دفتر دفاع از سودان در شورای پناهندگان نروژ، به الجزیره گفت که اطلاعات دریافتی از الفاشر بسیار محدود است و غیرنظامیان در خطر جدی قرار دارند.
او گفت: «در ۲۴ ساعت گذشته تلاش کردهایم با همکارانمان در الفاشر تماس بگیریم، اما موفق نشدهایم. بنابراین، در حال حاضر بسیار دشوار است که بتوان سطح وخامت اوضاع را درک کرد. اما هر روز گزارشهای بیشتری از جنایات جمعی، اعدامها، آدمرباییها و رنج غیرقابلتحمل مردم دریافت میکنیم. باید بگویم که در حال حاضر هیچکس در الفاشر در امان نیست.»
اتهام به ارتکاب جنایات جنگی
پیش از حمله روز یکشنبه، بر اساس اعلام صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف)، حدود ۲۶۰ هزار غیرنظامی که نیمی از آنها کودک هستند در الفاشر گرفتار بودند. سازمان بینالمللی مهاجرت نیز اعلام کرد که تا روز دوشنبه بیش از ۲۶ هزار نفر از خانههای خود گریخته و به مناطق روستایی و شهر طویلا که هماکنون در آستانه فروپاشی است پناه بردهاند. نیروهای آراساف در تعطیلات آخر هفته در شهر باره واقع در ایالت کردفان مرکزی نیز، دست به قتلعام زدند. شبکه پزشکان سودان گزارش داد که در این حملات دستکم ۴۷ نفر، از جمله ۹ زن کشته شدند.
گروه آراساف از دل میلیشای بدنام «جنجوید» برخاست؛ گروهی که در دهه ۲۰۰۰ میلادی در جریان درگیریهای دارفور، مردم سودان را به شدت سرکوب و بیرحمانه شکنجه میکرد. جنگ کنونی تاکنون بیش از ۴۰ هزار کشته بر جا گذاشته و بدترین بحران انسانی جهان را رقم زده است؛ بخشهایی از کشور، از جمله منطقه الفاشر، اکنون درگیر قحطی گسترده هستند. بر اساس گزارش سازمان ملل و گروههای حقوق بشری، این درگیریها با جنایات فاحش همراه بوده، از جمله کشتارهای قومی، تجاوزهای گسترده و خشونتهای سیستماتیک علیه غیرنظامیان. دادگاه کیفری بینالمللی (ICC) نیز اعلام کرده است که در حال تحقیق درباره جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت در سودان است.
