شوک فرانسوی؛ چگونه سیل افراطی‌ها ناگهان مهار شد؟

به گزارش اکوایران، در حالی که شوک نتایج انتخابات روز یکشنبه فرانسه فروکش می‌کرد، روزنامه پاریزین در تیتر یک صفحه اول خود نوشت: «حالا باید چه کار کنیم»؟

به نوشته کاترین پورتر برای وبگاه نیویورک تایمز، یک روز پس از یک انتخابات تاریخی فرانسه، مردم کشور با نتایجی روبرو شدند که هیچ کدام از نظرسنجی‌ها پیش‌بینی نمی‌کردند. ائتلاف چپ‌گرای «جبهه مردمی جدید» بیشترین کرسی‌ها را در پارلمان ملی به خود اختصاص داد، اما نه به اندازه‌ای که برای تشکیل دولت کافی باشد. پس از ائتلاف چپ‌گرا، ائتلاف میانه‌روی امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور در رتبه بعدی قرار گرفت و جایگاه سوم نیز از آن حزب راستگرای «اجتماع ملی» شد که نظرسنجی‌ها و کارشناسان انتظار پیروزی قاطع آن را داشتند.

بن‌بست قانون‌گذاری

اکنون سؤالی که گریبان کشور را گرفته این است که چه کسی و چگونه قرار است فرانسه را اداره کند. در کشوری که ذائقه چندانی برای سازش و همکاری سیاسی وجود ندارد، مشخص نیست که چگونه می‌توان دولت تشکیل داد و کار مهم تصویب بودجه کشور و وضع قوانین جدید را به عهده گرفت.

صبح دوشنبه، کاخ الیزه گفت گابریل آتال، نخست‌وزیر فرانسه و عضو حزب ماکرون استعفای خود را تسلیم کرد، اما ماکرون از او خواست تا «برای اطمینان از ثبات کشور» فعلاً در سمت خود بماند. اکنون ماکرون مجبور است با نخست‌وزیر جدید سر و کله بزند. چالش اصلی معرفی کسی است که بتواند دولتی تشکیل دهد که قانون‌گذاران جدید چپ و راست با رأی عدم اعتماد آن را سرنگون نکنند.

یک ماه پیش و پس از آن که راست‌گرایان بدگمان به اتحادیه اروپا توانستند حزب طرفدار اتحادیه ماکرون را در انتخابات پارلمانی قاره شکست دهند، رئیس‌جمهور فرانسه برگزاری انتخابات زودهنگام را اعلام کرد. مکرون توضیح داد که آرای داخلی می‌تواند جهت‌گیری کشور را روشن سازد. به زبان ساده‌تر، او از هموطنانش پرسید در حالی که بسیاری از مردم دیدگاه‌های جریان راست را خطری برای جامعه می‌دانند، آیا واقعاً به آن اجازه می‌دهند که به قدرت برسد؟

اما نتیجه انتخابات پاسخی نبود که بسیاری تصورش را می‌کردند. احزاب چپ و برخی از میانه‌روهای ماکرون گرد هم آمدند تا با معرفی کاندیدهای مشترک، سدی علیه حزب «اجتماع ملی» تشکیل دهند.

با این حال، فرانسه با سه بلوک بزرگ سیاسی که هر کدام چشم‌انداز و برنامه‌ای کاملاً متفاوت برای کشور دارند، بیش از گذشته آشفته‌تر به نظر می‌رسد. نقشه انتخاباتی اختلافات پایداری را نشان می‌داد. آرای پاریس و حومه‌های آن به چپ و مرکز و مناطق شمال و جنوب کشور نیز به راست‌گرایان رأی دادند.

روزنامه محافظه‌کار فیگارو در سرمقاله‌ای اعلام کرد که کشور در «بزرگترین سردرگمی» فرو رفته است و «مجلس ملی فردا غیرقابل‌اداره‌تر از دیروز خواهد بود».

ژان فیلیپ دروزیه، استاد حقوق عمومی دانشگاه لیل در مصاحبه‌ای به مناسبت انتخابات فرانسه گفت: «همه چیز ممکن و قابل‌تصور است».

بیشتر کشور در شوک فرو رفت. با نزدیک‌شدن به انتخابات، همه نظرسنجی‌ها حاکی از کسب اکثریت کرسی‌ها توسط اجتماع ملی بود. اما سؤالی که وجود داشت این بود که آیا به اندازه لازم برای انتصاب نخست‌وزیر و اعضای کابینه کرسی به دست می‌آورد؟

حتی اگرچه حزب اجتماع ملی و متحدانش به دستاوردهای بزرگ انتخاباتی دست یافته و با افزایش ۵۰تایی نسبت به دور قبل، حدود ۱۴۰ کرسی تا را به دست آوردند، اما از نظر برخی، نتایج نشان‌دهنده آشکار مخالفت مردم با ایدئولوژی ضدمهاجرتی این حزب بود.

واکنش بازار به نتایج انتخابات

صبح دوشنبه، بازارهای مالی واکنش چندانی از خود نشان نداده و شاخص سهام CAC 40 فرانسه ثابت ماند؛ اگرچه از زمان اعلام انتخابات در ۹ ژوئن تقریباً ۴ درصد کاهش داشت.

اما سرمایه‌گذاران ابراز نگرانی کرده‌اند که پارلمان به بن‌بست‌رسیده کار را برای یک فرانسه بدهکار که بایستی وضعیت مالی خود را اصلاح کند، سخت‌تر کرده و می‌تواند مشکلاتی را برای دولت آینده بیافریند. الکس اورت، مدیر سرمایه‌گذاری در شرکت سرمایه‌گذاری بریتانیایی Abrdn گفت: «مشکلات بودجه فرانسه باقی است. تلاش ماکرون برای وادارکردن به وحدت به اختلافات بیشتری دامن زد».

احساس آرامش و شادی در پایتخت کشور که موفق شده بود جلوی جناح راست را بگیرد، قابل‌لمس بود. مردم به محل تجمع همیشگی شهر هجوم آوردند. آن‌ها پایکوبی کرده، یکدیگر را در آغوش گرفتند و به هم تبریک گفتند.

در ۱۴۰ مایلی جنوب غربی پاریس در شهر لومان نیز جشن کوچک‌تری برگزار شد. این منطقه نیز جلوی راست افراطی از کسب کرسی‌ها را گرفته بود. ماری کارولین لوپن، دختر ژان ماری لوپن (بنیان‌گذار حزب) یکی از نامزدهای شکست خورده بود.

سراب چرخش به راست و سد چپ‌گرایان

آقای فابر که در مبارزات انتخاباتی یکی از نامزدهای حزب چپ افراطی شرکت داشت، گفت: «ما کم‌کم به سناریوی اکثریت نسبی اجتماع ملی عادت کرده بودیم. اکنون راهی برای جریان چپ باز شده است. اگرچه ممکن است جناح چپ نتواند پلتفرم خود را پیاده کند، اما حداقل می‌تواند در موقعیت تهاجمی قرار گرفته و پیشرو باشد».

اگرچه در بخش‌هایی از کشور، شب انتخابات با درگیری‌های پراکنده خیابانی با پلیس به پایان رسید، اما این به موج خشونت‌هایی که بسیاری، از جمله وزیر کشور پیش‌بینی می‌کردند منجر نشد. حدود ۳۰ هزار افسر پلیس در سراسر کشور مستقر شده و ۵ هزار نفر در پاریس و اطراف آن استقرار یافتند؛ جایی که راست‌گرایان محبوبیت خاصی نداشته و مقامات نگران بودند که در صورت پیروزی این جریان، اعتراضات به خشونت تبدیل شود. بسیاری از مغازه‌داران خیابان معروف شانزه لیزه برای ویترین‌های خود حفاظ نصب کرده و انتظار غارت و شورش‌هایی را داشتند که اتفاق نیافتاد.

میان رأی‌دهندگان راست‌گرا که بسیاریشان به وعده‌های حزب مبنی بر کاهش مالیات، محدودیت مهاجرت و افزایش خدمات دولتی جلب شده بودند، ناامیدی آشکاری وجود داشت.

کلر مارایس-بویل، سیاستمدار تازه‌منتخب اجتماع ملی در جشن پیروزی کوچک خود در یک کافه محلی در شمال فرانسه گفت: «آن‌ها ما را فاشیست می‌خوانند، اما این برچسب‌ها از بین رفته است». او افزود: «من برای فرانسه نگران هستم. وضعیت از کنترل خارج خواهد شد و همه کارهایی که می‌خواستیم انجام دهیم دشوار خواهد گشت یا جلوی آن را خواهد گرفت».

همچنین این سؤال به وجود آمده که آیا پیروزی چپ‌گرایان بیشتر از بابت رد جریان راست بود یا تأیید پلتفرم ائتلاف جناح چپ؟ ائتلاف تازه‌تأسیس چپ از رأی‌دهندگان خواسته بود تا برای ایجاد سد یا جبهه‌ای علیه حزب اجتماع ملی کمک کنند. این ائتلاف حتی ۱۳۰ کاندیدای خود را از رقابت‌های سه‌جانبه بیرون کشید و حمایت خود را پشت سر مخالفان میانه‌روی خود قرار داد تا جلوی پیروزی اجتماع ملی را بگیرد.

سرمقاله روزنامه چپ‌گرای لیبراسیون از رویکرد چپ‌ها برای شکست آنچه که راست بیگانه‌هراس می‌خواند، تقدیر کرد. به عقیده این روزنامه، این رأی «جبهه مردمی جدید» را موظف می‌سازد تا در راستای خواسته رأی‌دهندگان عمل کند. سرمقاله از ائتلاف خواسته که متواضع باشد، از حزب‌گرایی خود بکاهد و به احساسات عمیق بسیاری از رأی‌دهندگان طبقه محروم که جزء پایگاه حمایتی جناح راست هستند، رسیدگی کند.

البته این انتخابات به رهبران چپ نشان داد: «جریان راست در فرانسه قدرتمندتر از همیشه است».