بازی ناعادلانه اسرائیل و حماس؛ بزرگترین مانع آتش‌بس غزه کیست؟

به گزارش اکوایران، هیئتی از گروه فلسطینی حماس در عصر شنبه برای «شنیدن نتایج مذاکرات بین میانجیگران و اسرائیل، وارد قاهره شدند. اما ناظران در مثبت‌بودن این تحول تردید داشته، زیرا به طور فزاینده‌ای مطمئن شده‌اند که مذاکرات آتش‌بس غزه بین حماس و اسرائیل در آستانه فروپاشی قرار دارد.

به نوشته الجزیره، از زمان حمله ۷ اکتبر حماس تاکنون، چندین دور مذاکرات آتش‌بس غزه انجام گرفته است. در ماه می، ایالات متحده اعلام کرد پیش‌نویس پیشنهادی مورد پذیرش همه طرف‌ها قرار گرفته و در ۱۰ ژوئن توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد تأیید شده است. در آن زمان، توافق بیش از همیشه نزدیک به نظر می‌رسید.

شکست‌های لحظه‌ آخری

حماس این پیشنهاد را پذیرفت و تأکید کرد که خواستار خروج ارتش اسرائیل از غزه، بازگشت مردم به خانه‌های خود در شمال منطقه، مشارکت بین‌المللی برای بازسازی نوار و آزادی فلسطینیان در بند اسرائیل است.

مقامات اسرائیلی همچنان بیانیه‌هایی می‌دادند که نشان می‌داد جنگ علیه غزه باید ادامه داشته و سپس، ارتش اسرائیل به رفح حمله کرد.

با این حال، ایالات متحده اصرار داشت که اسرائیل این پیشنهاد را پذیرفته و حماس مانع است که تمام پیشرفت‌ها را متوقف کرده بود.

اما با نزدیک‌شدن به حصول توافق، ناگهان همه‌چیز ناپدید شد.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل بر لفاظی خود در مورد ادامه جنگ تا «شکست کامل حماس در غزه» پافشاری کرد؛ هدفی که مدت‌هاست توسط طرفین هر دو طرف غیرواقعی توصیف شده است. او نهایتاً خواسته‌های جدیدی نیز مطرح کرد: اینکه اسرائیل در کریدور فیلادلفیا که به صحرای سینای مصر متصل است، باقی بماند، ایست‌های بازرسی برای «بررسی» افرادی که سعی می‌کنند به خانه‌های خود در شمال غزه بازگردند، تأسیس شده و فهرست کاملی از تمام اسیران اسرائیلی زنده که حماس قصد آزادی آن‌ها را دارد، ارائه شود.

مقامات ارشد اسرائیلی گفتند که خواسته‌های نتانیاهو مذاکرات را خراب خواهد کرد و میانجی‌ها از انتقال آن‌ها به حماس خودداری کردند. مصر نیز خواسته اسرائیل مبنی بر باقی‌ماندن در کریدور فیلادلفیا که نقض توافقات کمپ دیوید است را رد کرد.

لفاظی‌های بلینکن

پیشنهاد ایالات متحده از پیش‌نویس‌های قبلی پیروی می‌کرد و به یک فرآیند سه‌مرحله‌ای پایبند بود که طبق آن، همه اسیران در غزه در ازای آزادشدن زندانیان در بند اسرائیل آزاد شوند که به «آرامش پایداری» برای آتش‌بس کامل، خروج نیروهای اسرائیلی از غزه، بازسازی نوار و در نهایت، گشایش گذرگاه‌ها منجر می‌شود.

مات داس، معاون اجرایی مرکز سیاست بین‌المللی در واشنگتن‌دی‌سی گفت: «ما پیشنهادی داشتیم که رئیس‌جمهور ایالات متحده در اواخر ماه می ارائه کرد که کاملاً دقیق بود و در شورای امنیت سازمان ملل تحت عنوان قطعنامه با حمایت جهانی تصویب شد. با این حال، ما شاهد شرایط جدید توسط نتانیاهو بوده‌ایم. با وجود اینکه بایدن می‌گوید اسرائیل از پیشنهاد توافق حمایت می‌کند، بسیار واضح است که نتانیاهو موافق با آن نبود».

پس از گزارش یک رسانه محلی از نظرات نتانیاهو در مورد اینکه اسرائیل تحت هیچ شرایطی از کریدور فیلادلفیا یا نتزاریم که ارتش اسرائیل برای جداساختن شمال و جنوب غزه ایجاد کرده بود، خارج نخواهد شد، نخست‌وزیر توسط مذاکره‌کنندگان اسرائیلی به دلیل تضعیف مذاکرات مورد انتقاد قرار گرفت.

طی روزهای اخیر، مقامات آمریکایی جهت تهیه پیشنهادی برای حل نقاط اختلاف بین اسرائیل و حماس که ظاهراً شامل برنامه‌های عقب‌نشینی ارتش این رژیم می‌شد، در منطقه حضور یافتند.

با این حال، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده نگفت که آیا این پیشنهاد شامل خروج کامل ارتش اسرائیل از غزه همانطور می‌شود یا خیر. اما او ادعاهای قبلی خود در مورد مانع اصلی توافق را تکرار کرد. پس از یک جلسه دو و نیم ساعته با نتانیاهو، بلینکن به خبرنگاران گفت: «در یک جلسه بسیار سازنده با نخست‌وزیر، او به من تأیید کرد که اسرائیل از پیشنهاد حل اختلاف حمایت می‌کند. گام مهم بعدی این است که حماس نیز موافق کند».

ادعاهای بلینکن توسط حماس رد شد که اصرار داشت آن‌ها می‌خواهند به پیش‌نویس توافق‌شده پایبند باشند. اسامه حمدان، سخنگوی این گروه فلسطینی به الجزیره گفت: «اسرائیلی‌ها از مسائلی که در پیشنهاد بایدن گنجانده شده بود، عقب‌نشینی کرده‌اند. صحبت نتانیاهو در مورد موافقت با پیشنهاد جدید نشان می‌دهد که دولت ایالات متحده نتوانسته او را متقاعد سازد که توافق قبلی را بپذیرد».

در حالی که بلینکن علناً مدعی شده نتانیاهو با این پیش‌نویس موافق است، رسانه‌های اسرائیلی از تحولات متفاوتی در پشت‌صحنه گزارش داده‌اند.

حمایت بی‌منطق آمریکا از اسرائیل

حمایت مداوم دولت بایدن از نتانیاهو، علی‌رغم لجبازی او، بسیاری از تحلیلگران را گیج کرده است. محمد بازی، مدیر مطالعات خاور نزدیک در دانشگاه نیویورک به الجزیره گفت: «ما در وضعیتی سورئال قرار داریم که هم مقامات امنیتی حماس و اسرائیل می‌گویند نتانیاهو کسی است که پیشنهاد آتش‌بس بایدن را مسدود می‌کند. ما همچنین می‌بینیم که نتانیاهو علناً عناصر کلیدی آتش‌بس را رد کرده، اما در عین حال، هم جو بایدن و هم بلینکن اصرار دارند که نتانیاهو از توافق فعلی حمایت می‌کند و حماس مانع آن است. بنابراین شاهد این هستیم که دولت ایالات متحده به دلایل غیرقابل‌توضیح، سپر نتانیاهو شده است».

در حالی که هدف اعلام‌شده اسرائیل برای مذاکرات، بازگرداندن اسیران در دست حماس بوده، اما گزارش‌ها مبنی بر سنگ‌اندازی نتانیاهو در مسیر مذاکرات، برخی را نسبت به علاقه واقعی او به یک توافق مردد کرده است.

بر اساس برآوردهای کابینه اسرائیل، حدود ۱۰۹ اسیر در غزه باقی مانده‌اند و مقامات آمریکایی معتقدند نیمی از آن‌ها هنوز زنده هستند. خانواده‌های اسرای اسرائیلی به طور منظم معترض بوده و از این رژیم می‌خواهند که آن‌ها را نجات دهند.

بازی گفت: «استدلالی بسیار قوی وجود دارد که در این مرحله، نتانیاهو خواستار آتش‌بس نیست. چرا باید با آن موافقت کند، وقتی ایالات متحده هیچ هزینه‌ای بر او تحمیل نکرده تا بزرگترین مانع برای آتش‌بس نباشد»؟

محکوم به شکست

در گذشته، بایدن و دولت او نتانیاهو را مورد انتقاد قرار داده‌اند. در آوریل، بایدن گفت رویکرد نتانیاهو در جنگ غزه اشتباه است. سپس در اوایل ژوئن، بایدن اشاره کرد که نتانیاهو به خاطر منافع شخصی و سیاسیش، جنگ را طولانی می‌کند.

با وجود انتقادها، دولت بایدن از مشروط‌کردن حمایت خود از کابینه نتانیاهو خودداری کرده است. بازی گفت: «بایدن دو اهرم بسیار مهم دارد، اصلی‌ترین آن توقف یا مشروط‌کردن کمک‌های نظامی و دوم پوشش سیاسی در شورای امنیت سازمان ملل و سایر نهادهای بین‌المللی است، اما به نظر نمی‌رسد که بخواهد از آن‌ها استفاده کند».

عدم پاسخگو نگه داشتن نتانیاهو و اسرائیل سؤالاتی را در مورد مسئولیت ایالات متحده برانگیخته است. گیلبرت آشکار، استاد مطالعات توسعه و روابط بین‌الملل در دانشگاه SOAS لندن گفت: «بایدن در این جنگ که بدون حمایت و پوشش کامل ایالات متحده امکان‌پذیر نبود، کاملاً شریک جرم است». او افزود: «این مذاکرات از ابتدا محکوم به شکست بود و اساساً اتلاف وقت است. مذاکرات به سود دولت بایدن است تا نشان دهد که کاری انجام می‌دهد. اما فکر می‌کنم آن‌ها کاملاً می‌دانند که هیچ سودی نداشته، زیرا شکاف بین آنچه نتانیاهو می‌خواهد و آنچه حماس خواستار آن بوده، بسیار گسترده است».