در بحبوحه تنش‌ها مرزی: رقابت خطرناک دو ابرقدرت‌ اتمی در زیر دریاها

به گزارش اکوایران، دومین زیردریایی موشک بالستیک با قابلیت حمل کلاهک اتمی هند اواخر ماه گذشته به ناوگان دریایی این کشور ملحق شد، اقدامی که دولت می‌گوید بازدارندگی هسته‌ای این کشور را تقویت می‌کند در حالی که دهلی نو محتاطانه چشم به چین و پاکستان دارد.

اما هند، حداقل در مقایسه با چین، همچنان عقب است، زیرا ارتش آزادیبخش خلق ناوگان خود - و همچنین قابلیت‌های زمینی و هوایی خود را - در بحبوحه تنش‌ها در امتداد مرز مشترکشان افزایش داده است.

به گزارش سی‌ان‌ان، وزیر دفاع هند، راجنات سینگ، در مراسم راه اندازی در 29 اوت در پایگاه دریایی ویساخاپاتنام، مقر فرماندهی نیروی دریایی هند در شرق در ساحل خلیج بنگال، گفت که زیردریایی هسته‌ای به نام آی‌ان‌اس آریگهات، «ناوشکن دشمن» به زبان سانسکریت، به برقراری تعادل استراتژیک در منطقه کمک خواهد کرد.

این توازن در حال حاضر با بزرگترین نیروی دریایی جهان از نظر تعداد، از جمله شش زیردریایی بالستیک هسته‌ای کلاس جین که از نظر قدرت آتش از دو زیردریایی هند؛ آریگهانت و سلف آن در همان کلاس، آی‌ان‌اس آریهانت، برتری دارند، به نفع چین است.

زیردریایی‌های چینی می‌توانند دوازده موشک بالستیک با برد حداقل 8000 کیلومتر (4970 مایل) حمل کنند و توانایی حمل کلاهک‌های هسته‌ای متعدد را دارند.

کارل شوستر، مدیر سابق عملیات در مرکز اطلاعات مشترک فرماندهی اقیانوس آرام ایالات متحده، گفت: «کلاس آی‌ان‌اس آریهانت به سختی می‌تواند به اهداف چینی در امتداد مرز شرقی چین و هند از آب‌های ساحلی شمال خلیج بنگال برسد، که برای یک زیردریایی به طور خطرناکی کم عمق است.»

مرز مورد تایید بین هند و چین که به عنوان خط کنترل واقعی شناخته می‌شود، نقطه حساس دیرینه‌ای بین این دو بوده است. اخیراً نیروهای نظامی در آنجا در سال 2020 و 2022 درگیر شدند که درگیری تن به تن بین دو طرف منجر به کشته شدن حداقل 20 سرباز هندی و چهار سرباز چینی در آکسای چین شد.

هند در حال توسعه قابلیت‌های ضد حمله

دولت هند در مورد قابلیت‌های آریگهات توضیحی نداده و گفته است که تنها «پیشرفت‌های تکنولوژیکی که به صورت بومی در این زیردریایی انجام شده است، آن را بسیار پیشرفته‌تر از سلف خود می‌کند» که هشت سال پیش راه‌اندازی شد.

هند از زمان راه اندازی آن در 29 اوت حتی تصاویری از آریگهات منتشر نکرده است.

تحلیلگران نیروی دریایی می‌گویند که هند به وضوح در مسیر توسعه یک نیروی بازدارنده هسته‌ای زیردریایی است که اگرچه ممکن است به بزرگی چین نباشد، اما برای جلوگیری از اقدام خصمانه پکن در برابر آن، به اندازه کافی توانایی ضد حمله قاطعانه را خواهد داشت.

هند زیرساخت‌های جدیدتر و بزرگتر با موشک‌های دوربرد در دست ساخت دارد. به گفته تحلیلگران، این موشک‌ها می‌توانند تا 6000 کیلومتر (3728 مایل) برد داشته باشند و به هر نقطه از چین حمله کنند.

مت کردا، دستیار مدیر پروژه اطلاعات هسته‌ای در فدراسیون دانشمندان آمریکایی هند گفت: «اگرچه بازدارندگی هسته‌ای مبتنی بر دریای هند در مراحل اولیه باقی مانده است، اما این کشور به وضوح می‌خواهد یک نیروی هسته‌ای دریایی پیشرفته با زیردریایی‌های موشک‌های بالستیک راه‌‌اندازی کند.»

این زیردریایی‌ها بخش مهمی از تلاش‌های گسترده‌تر هند برای ایجاد یک نیروی هسته‌ای امن برای ضد حمله هستند، بنابراین به هند اجازه می‌دهد اهداف پاکستانی و چینی را در معرض خطر قرار دهد، به‌ویژه با زیردریایی‌های سوم و چهارم خود.

با این حال، اگر تاریخ پیش‌بینی‌کننده آینده باشد، زیرساخت‌های موشک‌های بالستیک بعدی هند ممکن است سال‌ها بعد آماده شوند. آریگهات تقریباً هفت سال پیش پرتاب شد و اگر این جدول زمانی از پرتاب تا راه‌اندازی برای زیردریایی بعدی اعمال شود، تا سال 2030 به این سرویس ملحق نخواهد شد.

اعتبار زیردریایی‌های هسته‌ای

تام شوگارت، یکی از اعضای ارشد مرکز امنیت جدید آمریکا و فرمانده سابق زیردریایی نیروی دریایی آمریکا با اشاره به اینکه پنج عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد - ایالات متحده، روسیه، چین، بریتانیا و فرانسه - همگی زیردریایی‌های موشک بالستیک با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای دارند، گفت: «این نشانه یک قدرت بزرگ است.»

کوچکترین ناوگان اس‌اس‌ان‌بی، ناوگان بریتانیا و فرانسه، هر کدام دارای چهار قایق هستند، تعدادی که شوگارت برای نگه داشتن حداقل یک قایق در دریا به صورت مداوم می‌داند.

زیردریایی‌های هسته‌ای ماشین‌های پیچیده‌ای هستند. هنگامی که قطعه‌ای خراب می‌شود و نیاز به تعمیر دارند، یا زمانی که نیاز به تعمیر و نگهداری منظم است، کار ممکن است یک ماه یا بیشتر طول بکشد.

به عنوان مثال، طبق گفته ناوگان دریایی اقیانوس آرام نیروی دریایی ایالات متحده، زیردریایی‌های کلاس اوهایو به طور متوسط 77 روز در دریا و سپس 35 روز در بندر برای تعمیر و نگهداری می‌گذرانند.

طبق اسناد نیروی دریایی ایالات متحده، تعمیرات اساسی برای سوخت‌گیری از یک راکتور هسته‌ای تا 27 ماه طول می کشد.

شوگارت گفت: «با داشتن بیش از یک عدد، احتمال بیشتری وجود دارد که هند بتواند یکی از آنها را در دریا در وضعیت بقا داشته باشد.»

یک رقیب منطقه‌ای دیگر

به گفته ابهیجیت سینگ، کارشناس ارشد بنیاد تحقیقات آبزرور در بمبئی، تنها چین نیست که هند با توسعه زیردریایی خود به آن نگاه می‌کند.

سینگ در مقاله‌‌ای برای هندوستان تایمز نوشت: «محرک واقعی برای گسترش قابلیت حمله دوم هند در واقع، رشد قابل توجه نیروی دریایی پاکستان و چین در اقیانوس هند است.»

سینگ نوشت: «پاکستان به کاهش اختلاف قدرت دریایی با هند ادامه می‌دهد.»

هند و پاکستان مدت‌هاست که در منطقه مورد مناقشه و به شدت نظامی شده کشمیر که هر دو کشور مدعی آن هستند، اختلاف دارند. مرزی به نام خط کنترل آن را بین دهلی نو و اسلام آباد تقسیم می‌کند. این اختلاف منجر به سه جنگ بین دو کشور شده است. چین یکی از مهم‌ترین حامیان بین‌المللی پاکستان و سرمایه‌گذار بزرگ در این کشور است.

ترس از تکثیر سلاح‌های هسته‌ای

کوردا، کارشناس فدراسیون دانشمندان آمریکایی، می‌گوید این خود زیردریایی‌ها نیستند که باعث نگرانی او می‌شوند، بلکه موشک‌های چند کلاهکی هستند که آنها حمل می‌کنند.

کوردا استدلال می‌کند که این فناوری که به عنوان MIRV شناخته می‌شود، برای موشک‌های زمینی نیز کاربرد دارد و می‌تواند بی‌ثبات‌کننده باشد.

او می‌گوید: «هند، پاکستان و چین همگی در حال توسعه موشک‌هایی هستند که می‌توانند چندین کلاهک حمل کنند». کوردا می‌گوید: «این سیستم‌ها سلاح‌های حمله ایده‌آل هستند، اما همچنین اولین سلاح‌هایی هستند که احتمالاً در یک حمله هدف قرار می‌گیرند. در نتیجه، استقرار آنها در سرتاسر منطقه احتمالاً مسابقه تسلیحات جمعی را به سرعت بالاتری خواهد برد، زیرا کشورها به دنبال ایجاد دفاع موشکی و گزینه‌های حمله متعارف هستند که می‌توانند با آنها مقابله کنند.»