شرق پر هیاهو؛ تنش در شبه جزیره کره و کلاف سر در گم جنگ داخلی میانمار

به گزارش اکوایران، به سنت ادوار پیشین، گروه بین‌المللی بحران با آغاز سال نوی میلادی پیش‌بینی خود را از ۱۰ درگیری بین‌المللی که جهان در سال ۲۰۲۵ شاهد آن خواهد بود را ارائه کرده است.

اکوایران این گزارش مفصل را در شش بخش ترجمه کرده که بخش اول، بخش دوم، بخش سوم و بخش چهارم آن پیش از این منتشر شده و در ادامه بخش پنجم را می‌خوانید.

7. میانمار

در اواسط سال ۲۰۲۴، به نظر می‌رسید که رژیم نظامی میانمار در آستانه سقوط قرار دارد، زیرا شورشیان بخش‌های وسیعی از مناطق مرتفع و همچنین پایگاه‌های کلیدی نظامی را تصرف کرده بودند. از آن زمان، چین، که از فروپاشی بی‌نظم نگران بود، به رهبر نظامی، مین آنگ هلاینگ، یک مسیر نجات ارائه کرد. اما این حکومت نظامی همچنان با مقاومت سرسختانه‌ای مواجه است. برگزاری یک انتخابات در سال ۲۰۲۵، در صورت پیش رفتن طبق برنامه، خونریزی بیشتری به همراه خواهد داشت.

جنگ داخلی که از زمان به دست گرفتن قدرت توسط ارتش در سال ۲۰۲۱، میانمار را به مرز فروپاشی کشانده، کشور را دهه‌ها به عقب برده است. بیش از ۳ میلیون نفر در داخل آواره شده‌اند، سیستم‌های بهداشت و آموزش فروپاشیده‌اند، فقر به شدت افزایش یافته و ارز میانمار، کیات، سقوط کرده است.

اواخر سال ۲۰۲۳، ارتش شروع به از دست دادن مواضع خود کرد، به‌ویژه در برابر گروه‌های مسلح قومی که دهه‌ها با آن مبارزه کرده بودند و در برخی موارد با گروه‌های مقاومت جدید اتحاد پیدا کردند. در شمال، یک ائتلاف شورشی، موسوم به ائتلاف برادری، بیشتر مناطق ایالت شان شمالی، از جمله فرماندهی منطقه‌ای ارتش در لاشیو را تصرف کرد.

به نظر می‌رسد چین این حمله را تأیید کرده باشد، زیرا از ناتوانی رژیم در کنترل مناطق مرزی ناامید شده بود. در جاهای دیگر، دیگر شورشیان قومی و نیروهای مقاومت، با درک ضعف رژیم، حملات خود را آغاز کردند.

در ماه اوت، پکن رویکرد خود را تغییر داد و حمایت خود را پشت حکومت نظامی قرار داد. وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، برای اولین بار از زمان کودتا با مین آنگ هلاینگ در میانمار دیدار کرد و پکن جت‌های جنگنده برای ارتش فرستاد و گروه‌های ائتلاف برادری را تحت فشار قرار داد تا از مناطق کلیدی، به ویژه لاشیو، عقب‌نشینی کنند.

شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، حکومت نظامی در سال ۲۰۲۱ را مسئول آسیب رساندن به سرمایه‌گذاری‌های چینی در میانمار می‌داند و خود مین آنگ هلاینگ را ضدچین می‌بیند. اما شی ترجیح داده است که از سقوط این رژیم جلوگیری کند تا خطر روی کار آمدن یک دولت متمایل به غرب را به جان بخرد. پکن دولت ملی وحدت و اکثر نیروهای مقاومت را وابسته به غرب می‌داند.

با این حال، ارتش همچنان در وضعیت ضعیفی قرار دارد. ارتش آراکان، شورشیان قومی از ایالت راخین در غرب میانمار، در آستانه بیرون راندن ارتش از این منطقه قرار دارند. در سال ۲۰۱۷، ارتش حدود ۷۵۰ هزار نفر از مردم روهینگیا را از راخین به کشور همسایه بنگلادش راند. اکنون، شورشیان روهینگیا نبرد با ارتش آراکان را آغاز کرده‌اند و امیدوارند منطقه‌ای مختص به خود ایجاد کنند. بدتر شدن بیشتر روابط بین‌ جوامع احتمال بازگشت روهینگیا را حتی کمتر خواهد کرد.

در مناطق دیگر، یک گروه شورشی دیگر، ارتش استقلال کاچین، معادن عناصر خاکی کمیاب را تصرف کرده و کنترل تجارت ۱.۴ میلیارد دلاری اکسیدهای خاکی کمیاب میانمار با چین را در دست گرفته است. این معادن بزرگ‌ترین منبع عناصر خاکی کمیاب سنگین در جهان هستند و به این گروه اهرمی در مقابل پکن می‌دهند. این گروه امیدوار است که درآمد قابل توجهی برای تأمین مالی عملیات نظامی خود و اداره قلمرو گسترش‌یافته‌اش به دست آورد.

در ازای حمایت، چین اصرار دارد که حکومت نظامی انتخابات برگزار کند. پکن از زمان کودتا، به امید کاهش قدرت مین آنگ هلاینگ و ایجاد ثبات بیشتر، خواهان برگزاری رأی‌گیری بوده است. اما انتخابات به آشفتگی خشونت‌باری تبدیل خواهد شد. در شرایط فعلی، انتخابات به یک دولت تحت حمایت نظامی منجر خواهد شد که بر اساس قانون اساسی غیرمحبوب سال ۲۰۰۸ اداره می‌شود. چنین دولتی همانند رژیم امروز منفور خواهد بود و احتمالاً هیچ چشم‌اندازی برای آینده‌ای بهتر ارائه نخواهد کرد.

چین احتمالاً مسیر خود را تغییر نخواهد داد. تصور فشار پکن برای مذاکره با دولت ملی وحدت دشوار است، که در هر حال توسط حکومت نظامی رد خواهد شد. اما پکن از انتخاباتی که باعث آشفتگی بیشتر شود، حکومت نظامی را تثبیت کند و احساسات ضدچینی در میان مردم را عمیق‌تر کند، سود چندانی نخواهد برد.

8. شبه‌جزیره کره

سال ۲۰۲۴ با یک سخنرانی غافلگیرکننده از رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، آغاز شد که در آن او سیاست چند دهه‌ای کره شمالی برای اتحاد مسالمت‌آمیز با کره جنوبی را کنار گذاشت و اعلام کرد که سئول دشمن اصلی پیونگ‌یانگ است.

سال با تصویب یک پیمان دفاعی متقابل با مسکو توسط کیم و اعزام هزاران نیروی کره شمالی برای جنگیدن در کنار روسیه علیه اوکراین به پایان رسید و همچنین تلاش نافرجام برای کودتای خودساخته توسط رئیس‌جمهور کره جنوبی، یون سوک یول، که با رأی پارلمان به استیضاح او خاتمه یافت.

با تغییرات زیاد، شبه‌جزیره کره برای سال ۲۰۲۵ وضعیت متشنجی را در پیش خواهد داشت.

در سخنرانی ماه ژانویه، کیم تلاش کرد کره شمالی را بیشتر از کره جنوبی، به‌ویژه صادرات فرهنگی آن یعنی کی‌پاپ، جدا کند و کنترل خود بر اقتصاد را محکم‌ترکند. اما قطع بیشتر روابط، از جمله تقریباً تمام ارتباطات بین کره‌ای، گزینه‌های کمی برای مدیریت حوادث در زمانی که تنش‌ها در حال افزایش است باقی می‌گذارد.

مدت کوتاهی پس از روی کار آمدن یون در سال ۲۰۲۲ و اتخاذ موضع سخت‌گیرانه‌تر نسبت به پیونگ‌یانگ، دو کره یک توافقنامه که شامل خلع سلاح نگهبانان مرزی و ایجاد مناطق پرواز ممنوع و مناطق حائل زمینی و دریایی بود را کنار گذاشتند.

کیم همچنین قدرت نظامی خود را به نمایش گذاشته است. از سال ۲۰۱۹، زمانی که آخرین دور دیپلماسی هسته‌ای که در دوره اول ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده مطرح شده بود، شکست خورد، رهبر کره شمالی از آزمایش‌های هسته‌ای اجتناب کرده است، احتمالاً به این دلیل که آزمایش‌های انجام‌شده دو سال قبل را به‌عنوان ابزاری برای ایجاد بازدارندگی کافی می‌دید. با این حال، پیونگ‌یانگ زرادخانه موشکی خود را گسترش داده و آزمایش کرده است.

کیم همچنین تهدید به بازنگری در مرزهای دریایی کره شمالی با کره جنوبی کرده است. هر دو طرف تمرینات دریایی خود را افزایش داده‌اند. طبق گزارش‌ها، سئول پهپادهایی را بر فراز پیونگ‌یانگ به پرواز درآورده است.

پیمان کیم با مسکو و اعزام حدود ۱۰,۰۰۰ نیروی ویژه کره شمالی به منطقه کورسک روسیه، توازن نظامی در شبه‌جزیره کره را به جنگ رئیس‌جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، در اروپا گره می‌زند. روابط نزدیک‌تر با کرملین حکومت کیم را تقویت می‌کند و روسیه هزینه نیروها را پرداخت می‌کند، نیروهایی که احتمالاً تجربه ارزشمندی در جنگ به دست خواهند آورد.

سؤال این است که پیونگ‌یانگ در ازای این همکاری چه چیز دیگری به دست می‌آورد. روسیه احتمالاً دانش هسته‌ای ارسال نخواهد کرد، زیرا این موضوع چین را خشمگین خواهد کرد. علیرغم روابط پکن با مسکو و پیونگ‌یانگ، رهبر چین، شی جین‌پینگ، تقریباً مطمئناً از پیمان دفاع متقابل میان این دو ناراضی است، زیرا احتمالاً نگران است که نفوذ روسیه بر کیم قدرت خودش را تضعیف کند.

پیشرفت‌های سریع در برنامه هسته‌ای کره شمالی یا تحریکات نظامی کیم خطر بی‌ثبات کردن شبه‌جزیره یا جذب نیروهای نظامی بیشتری از ایالات متحده به منطقه را در بر دارد، چیزی که شی به هیچ‌وجه نمی‌خواهد.

اما اطلاعات ایالات متحده حاکی از آن است که پوتین به کیم وعده جت‌های جنگنده داده است. او می‌تواند به پیونگ‌یانگ در فناوری بالستیک کمک کند، به‌ویژه در قرار دادن چند کلاهک با قابلیت حمله به چند هدف، روی یک موشک، که دفاع ایالات متحده و آسیا را نفوذپذیرتر می‌کند.

در سئول، تلاش ناکام یون برای قدرت‌طلبی احتمالاً نویدبخش آشفتگی‌های بیشتری است. در اوایل دسامبر، یون حکومت نظامی اعلام کرد و آن را به دلیل آنچه که «مانع‌تراشی اپوزیسیون» خواند توجیه کرد. افسران نظامی از بازداشت قانون‌گذاران خودداری کردند، و قانون‌گذاران به سرعت احکام اضطراری را وتو کردند و در نهایت برای دومین بار یون را در مجلس استیضاح کردند.

بازگشت ترامپ به ریاست‌جمهوری لایه دیگری از ابهام را به وضعیت اضافه می‌کند. با وجود عدم تمایل او به متحدان، بعید است که واشنگتن از پیمان دفاعی خود با کره جنوبی خارج شود یا نیروهای آمریکایی را عقب بکشد. اما او ممکن است از سئول بخواهد که هزینه بیشتری برای حفاظت پرداخت کند. این موضوع باعث افزایش درخواست‌ها، به‌ویژه در میان شهروندان عادی کره جنوبی، برای دستیابی سئول به زرادخانه هسته‌ای خود خواهد شد. هر گونه ابهامی در تعهدات واشنگتن به سئول نیز خطر جسورتر شدن کیم را در بر دارد.

بازگشت به دیپلماسی هسته‌ای با پیونگ‌یانگ، اگر تیم ترامپ توانایی مدیریت آن را داشته باشد، دشوار است اما ارزش امتحان کردن را دارد. در دوره اول ریاست‌جمهوری، گزارش شده بود که ترامپ نزدیک به توافق برای تعطیلی تأسیسات یونگ‌بیون کره شمالی، که تنها تأسیسات هسته‌ای آن نیست، اما اصلی‌ترین آن است، در ازای کاهش بخشی از تحریم‌ها بوده است. این بار، مذاکرات دشوارتر خواهد بود. برنامه کره شمالی پیشرفته‌تر شده است و پیمان کیم با روسیه انگیزه کمتری برای سازش به او می‌دهد.

با وجود هشدارهای تحلیلگران مسائل کره، به نظر نمی‌رسد که کیم جنگی تمام‌عیار را آغاز کند، زیرا این کار خطر تبدیل شدن به یک جنگ هسته‌ای، فاجعه برای آسیا و اقتصاد جهانی، و احتمالاً نابودی خودش را به همراه دارد.

خطر اصلی بیشتر در اشتباه محاسباتی نهفته است. شاید شواهدی از انتقال فناوری موشکی روسیه به دست بیاید. یا کیم، تحت تأثیر روابط خود با روسیه، آشفتگی در سئول و پیام‌های ضد و نقیض ترامپ، با نوعی تحریک به مرزها فشار بیاورد. در هر دو مورد، ایالات متحده و متحدانش تحت فشار برای پاسخ‌گویی قرار خواهند گرفت.