دینامیک‌های ژئوپولیتیکی در حال تغییر؛ دروازه جدید بن سلمان به سوی اروپا

به گزارش اکوایران، در زمانی که دینامیک‌های ژئوپولیتیکی در حال تغییر است، در گامی مهم به سوی تقویت روابط یونان و عربستان سعودی، آتن یک شورای همکاری استراتژیک سطح بالا با ریاض تشکیل داده است.

نخست‌وزیر یونان، کیریاکوس میتسوتاکیس، روز دوشنبه در مراسمی در العُلا، نخستین جلسه شورای همکاری استراتژیک را با حضور ولی‌عهد و نخست‌وزیر سعودی، محمد بن سلمان، برگزار کرد. در این نشست، میتسوتاکیس به امنیت متصل اروپا و خاورمیانه اشاره کرد و تأکید کرد که ثبات هر دو منطقه به‌طور متقابل به یکدیگر وابسته است.

به نوشته المانیتور، این اولین حرکت دیپلماتیک بزرگ یونان برای پیشبرد روابط با یک کشور خاورمیانه‌ای است. میتسوتاکیس تأکید کرد که «عربستان سعودی یک شریک استراتژیک برای یونان و اتحادیه اروپا است و نقش کلیدی در ثبات و شکوفایی کل منطقه ایفا می‌کند.»

وی همچنین هشدار داد که تنش‌های جاری در غزه - جایی که سرانجام آتش‌بس این هفته برقرار شد - تهدیدی برای بی‌ثباتی در خاورمیانه است و بر اهمیت هم‌دیدگاه بودن یونان و عربستان سعودی در زمینه «امنیت و صلح» تأکید کرد.

در این رویداد، میتسوتاکیس و محمد بن سلمان صورت‌جلسه 46 ابتکار پیشنهادی از کمیته‌های شورای استراتژیک را امضاء کردند و در مورد ساختار حکومتی شورا برای پیشبرد این همکاری توافق کردند.

شورا از هفت کمیته تخصصی در زمینه‌های سیاسی، نظامی، سرمایه‌گذاری، انرژی، گردشگری، فرهنگ و ورزش تشکیل شده است که هرکدام تحت رهبری وزیر مربوطه از هر دو کشور قرار دارند.

روابط استراتژیک

در یک دیدار خصوصی، دو رهبر به بررسی اهمیت استراتژیک روابط بین آتن و ریاض پرداختند. در چهار سال گذشته، همکاری آن‌ها به‌طور پیوسته گسترش یافته و ابعاد نظامی، سیاسی و اقتصادی را در بر گرفته است که به‌وسیله تعهد مشترک به ثبات منطقه‌ای و تنوع اقتصادی پیش می‌رود.

در حالی که دو رهبر نظرات خود را درباره تحولات اخیر تبادل کردند، آن‌ها به توافقاتی در مورد مسائل کلیدی رسیدند، از جمله آتش‌بس فوری در غزه، روند سیاسی فراگیرتر برای سوریه و اهمیت حیاتی ایمنی دریانوردی در دریای سرخ.

این گفتگو همچنین بر نقش مرکزی ریاض در کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (ایمک) تأکید کرد، یک ابتکار مهم که در نشست گروه ۲۰ در دهلی نو در سال گذشته اعلام شد. مشارکت عربستان سعودی در ایمک درب را برای همکاری‌های اقتصادی و انرژی بیشتر با اروپا باز می‌کند و قاره‌ها را به هم متصل کرده و روابط با هند را تقویت می‌کند.

تئودور کاراسیک، پژوهشگر غیرمقیم در بنیاد جیمزتاون، در مورد ایمک گفت که چنین پروژه‌های ارتباطی تحت تأثیر «تغییرات در محیط ژئوپولیتیکی» قرار دارند. وی همچنین تأکید کرد که شراکت بر پایه فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند فیبر نوری، هوش مصنوعی و مدیریت زنجیره تأمین لجستیکی برای همکاری یونان و عربستان سعودی مناسب خواهد بود، اگرچه جزییات بیشتر باید بررسی و نهایی شود.

در حال حاضر، شرکت برق یونان و شرکت مخابرات سعودی در حال همکاری بر روی کریدور شرق مدیترانه (EMC) هستند، که یک کابل داده است که اروپا و آسیا را از طریق یونان و عربستان سعودی به هم متصل می‌کند و جریان داده‌های جهانی را به‌صورت یکپارچه تضمین می‌کند.

به نظر کاراسیک، کریدور شرق مدیترانه پایه‌ای قوی‌تر برای همکاری یونان و عربستان سعودی ارائه می‌دهد به دلیل «ماهیت ساختاریافته و شمول بازیگران کلیدی منطقه‌ای که به‌طور مؤثر همکاری می‌کنند.» وی همچنین پیش‌بینی کرد که روابط دو کشور در زمینه مسائل مدیترانه‌ای و دفاعی نزدیک‌تر خواهد شد. وی افزود که مسئله فلسطین نیز در همکاری‌های ریاض-آتن مؤثر خواهد بود.

نیکولای دو-گوندنر، تحلیل‌گر خاورمیانه و بنیان‌گذار کنفرانس «درک منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا»، به المانیتور گفت که با وجود تنش‌ها ناشی از درگیری‌های غزه، روابط یونان و عربستان سعودی می‌تواند کمک کند تا کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا از نو جان بگیرد و مشارکت‌های هر کشور به‌طور رسمی شکل بگیرد. وی همچنین به نگرانی‌ها در مورد بنادر متعلق به چین در یونان و تأثیر احتمالی آن‌ها بر استقلال کریدور ایمک اشاره کرد، اگرچه عربستان سعودی روابط تجاری و دیپلماتیک قوی با چین دارد.

در مورد کریدور شرق مدیترانه، دو-گوندنر اظهار داشت که «نقش ریاض در این پروژه از نقش آن در ایمک مرکزی‌تر است.» وی همچنین گفت که تغییر کنونی به سمت همکاری عمیق‌تر یونان و عربستان سعودی احتمالاً در بلندمدت کریدور شرق مدیترانه را در اولویت قرار خواهد داد، اگرچه در حال حاضر تأکید زیادی بر گردشگری، همراه با همکاری‌های گسترده‌تر در تجارت، سرمایه‌گذاری و انرژی وجود دارد.

روابط تجاری و پروژه‌های مشترک

با روابط تجاری قوی، عربستان سعودی دومین شریک تجاری بزرگ یونان در منطقه است. علاوه بر این، صندوق توسعه صنعتی عربستان سعودی سه پروژه مشترک با یونان را تأمین مالی کرده است.

نخست‌وزیر یونان ابتکارات یونان در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر، انرژی و اتصال دیجیتال را برجسته کرد. وی همچنین بر این نکته تأکید کرد که موقعیت استراتژیک یونان آن را به یک پایانه در جنوب‌شرقی اروپا و دروازه‌ای به خاورمیانه و آسیا تبدیل می‌کند و آن را به عنوان شریک کلیدی برای صادرات هیدروژن سعودی به اتحادیه اروپا معرفی می‌کند.

دو-گوندنر توضیح داد: «یونان نفت صادر می‌کند و ذخایر نفتی محدودی حدود ۱۰ میلیون بشکه دارد، بنابراین برای تأمین نیازهای نفتی خود نیاز به واردات نفت از کشورهایی مانند عراق، لیبی، قزاقستان و عربستان سعودی دارد. با توجه به نیازهای انرژی یونان و پالایشگاه‌های آن، ممکن است یونان بخواهد همکاری استراتژیک خود را با یک کشور نفتی با ثبات‌تر افزایش دهد تا نه تنها واردات نفت خود را بیشتر کند، بلکه به‌عنوان نقطه ورود عربستان سعودی به بازار اتحادیه اروپا در بخش‌های پایین‌دستی عمل کند.»

علاوه بر این، اپراتور مستقل انتقال برق یونان و شبکه ملی برق سعودی یک شرکت مشترک تأسیس کرده‌اند و در حال برنامه‌ریزی پروژه‌ای برای اتصال شبکه‌های برق دو کشور هستند.

چندین شرکت یونانی در حال کمک به اجرای چشم‌انداز ۲۰۳۰ سعودی هستند. در همین حال، شرکت‌های سعودی در یونان در بخش‌هایی مانند فناوری، نوآوری، سرگرمی و املاک و مستغلات سرمایه‌گذاری کرده‌اند. ساخت‌و‌ساز نیز یکی دیگر از زمینه‌های همکاری است که به‌ویژه تحت تأثیر معمار یونانی، کانستانتینوس دوکسیادیس، قرار دارد که در دهه ۱۹۷۰ سیستم برقی به سبک آمریکایی را برای منطقه العُلا در ریاض طراحی کرد.

تأثیر بر اتحادیه اروپا

هم‌راستایی روزافزون منافع بین آتن و ریاض این سؤال را مطرح می‌کند که آیا پادشاهی همچنین روابط خود را با اتحادیه اروپا که یونان عضو آن است، عمیق‌تر خواهد کرد.

کاراسیک توضیح داد که عربستان سعودی «مشتاق است با اتحادیه اروپا روابط قوی بسازد.» وی اشاره کرد که تأمین سیستم دفاع هوایی پاتریوت توسط یونان برای حفاظت از پادشاهی در برابر تهدیدات موشکی و پهپادی «لحن ایجاد روابط بیشتر با کشورهای اروپایی را تعیین کرده است.»

او اضافه کرد که ریاض «در حال حاضر در بسیاری از فعالیت‌های مرتبط با اقتصاد اروپا، انرژی و همچنین فناوری‌های پیشرفته مانند لیتیم و دیگر منابع انرژی به‌طور عمیق درگیر است.»

دو-گوندنر موافق بود و اظهار داشت که روابط نزدیک‌تر ریاض با آتن «مطمئناً توجه اتحادیه اروپا را جلب خواهد کرد و ممکن است روابط سعودی-اتحادیه اروپا را تقویت کند.» او اشاره کرد که اتحادیه اروپا همچنان یکی از شرکای تجاری کلیدی برای عربستان سعودی است، در حالی که یونان یک شریک امنیتی حیاتی برای اروپا است.

دو-گوندنر با اشاره به اظهارات نخست‌وزیر یونان در مورد وابستگی متقابل آن‌ها افزود که یونان ممکن است رابطه رو به رشد خود با ریاض را به‌عنوان یک راهبرد استراتژیک برای رسیدگی به امنیت اتحادیه اروپا-خاورمیانه در نظر بگیرد.