به گزارش اکوایران، در مسکو، این اتفاق مانند جشن کریسمس، عید پاک و سال نو، همگی در یک روز بود. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در گزارشی پرشور از تماس خود با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، از آغاز فوری مذاکرات درباره آینده اوکراین بدون هیچ‌گونه پیش‌شرط یا حضور سایر کشورها در میز مذاکره خبر داد.

پیش‌تر، پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، عضویت اوکراین در ناتو و هرگونه احتمال بازگشت این کشور به مرزهای به رسمیت شناخته‌شده بین‌المللی را رد کرده بود، که دو مورد از شروط اساسی روسیه محسوب می‌شوند. در همان روز، سنای آمریکا تولسی گبرد را که دیدگاه‌هایش اغلب با روایت‌های کرملین همسو است، به‌عنوان مدیر جدید اطلاعات ملی تأیید کرد.

به نوشته فارن پالیسی، کرملین و دستگاه رسانه‌ای آن از زمان آغاز «عملیات ویژه نظامی» پوتین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ تا به حال چنین سرمست نبوده‌اند؛ زمانی که برای یک یا دو روز، به نظر می‌رسید که نیروهای روسیه بدون مقاومت جدی اوکراین را تصرف خواهند کرد.

یوگنی پوپوف، مجری یک برنامه گفت‌وگویی در تلویزیون روسیه، به بینندگان خود گفت: «ترامپ اکنون دارد کار ما را برایمان انجام می‌دهد» و اروپا را به «تکه‌تکه شدن» سوق می‌دهد. همکار خندان او این تحولات را «غیرقابل تصور» و «غیرممکن» توصیف کرد. در برنامه‌ای دیگر، کارشناس سیاسی سرگئی میخیف از اظهارات دیگر هگست که به‌طور گسترده به‌عنوان تجدیدنظر واشنگتن در تعهد امنیتی خود نسبت به اروپا تفسیر شد، به وجد آمد و نتیجه گرفت که روسیه اکنون می‌تواند آزادانه بروکسل، لندن و پاریس را هدف قرار دهد. برخی تحلیل‌گران از این واقعیت ابراز خوشحالی کردند که ترامپ خود با پوتین تماس گرفت.

اوضاع بر وفق مراد مسکو

این موج سرمستی در میان تحلیل‌گران، بلاگرها و مقامات مسکو بازتاب گسترده‌ای داشت. از دیدگاه آن‌ها، پس از سه سال عقبگردهای تحقیرآمیز، از جمله تصرف غیرمنتظره بخشی از خاک روسیه توسط اوکراین در تابستان گذشته، اوضاع دوباره به نفع روسیه تغییر کرده است. از روز چهارشنبه این طور به نظر می‌رسد که اوکراین از سوی متحدانش رها شده، اروپا همچنان ناتوان و فلج است، و آمریکایی‌ها با برچیدن اتحادهای خود و اعطای امتیازات گسترده به روسیه، هدایای متعددی را پیش از شروع مذاکرات به کرملین تقدیم می‌کنند. در میان انتصابات جدید ترامپ، هیچ مقام مسئولی که تخصص یا تجربه‌ای در این منطقه داشته باشد، دیده نمی‌شود، حتی کیت کلوگ، نماینده ویژه او در امور اوکراین و روسیه. بدون تردید، کرملین از این خلأ اطلاعاتی نهایت بهره را خواهد برد.

جنگ روسیه اوکراین

اما آنچه برای پوتین و نزدیکانش لذت‌بخش‌تر است، حذف تحقیرآمیز اوکراین و متحدان اروپایی آن از توافقی است که ترامپ مشتاق است شخصاً با پوتین منعقد کند. الکساندر کوتس، خبرنگار جنگی طرفدار پوتین، هرچند در دوستی واقعی ترامپ با روسیه تردید دارد، اما در حال حاضر از این واقعیت خوشحال است که «دو مرد در حال تصمیم‌گیری درباره سرنوشت اوکراین هستند، در حالی که اروپا تنها نقش یک گروه کر پشتیبان را در مذاکرات آینده ایفا می‌کند.» جان بولتون، مشاور پیشین امنیت ملی ترامپ، نیز این سرخوشی را در مصاحبه‌ای با شبکه سی‌ان‌ان به‌خوبی خلاصه کرد: «آن‌ها امشب در کرملین مستقیماً از بطری ودکا می‌نوشند.»

ماشین رسانه‌ای کرملین به‌درستی در حال جشن گرفتن است، زیرا بسیاری از چیزهایی که مسکو می‌خواست را اکنون به دست آورده است. اما در پس این سرخوشی، همچنان تردیدهای زیادی وجود دارد. مقامات روسیه در گذشته از پیش‌بینی‌ناپذیری ترامپ ضربه خورده‌اند و به نظر می‌رسد که امروز کمتر از سال ۲۰۱۶ هیجان‌زده هستند. در آن زمان، پیروزی غیرمنتظره ترامپ در انتخابات، شور و شوقی تقریباً جنون‌آمیز در مسکو برانگیخت، اما در نهایت به ناامیدی انجامید. ترامپ نه‌تنها تحریم‌های دولت اوباما علیه روسیه را لغو نکرد، بلکه اندکی پس از روی کار آمدنش، بسته تحریمی جدیدی را نیز امضا کرد. 

موانع بزرگ

فضای پرنشاط فعلی همچنین موانع اساسی در مسیر هرگونه توافق برای پایان جنگ را پنهان می‌کند. حتی در شرایطی که ترامپ برخی از پیش‌شرط‌های پوتین را برآورده کرده، لحن سرسختانه کرملین برای آن جایی برای انعطاف باقی نگذاشته است. پوتین حتی یک قدم هم از خواسته‌های خود مبنی بر تسلیم بخش‌های از اوکراین که نیروهای روسیه هرگز موفق به اشغال آن‌ها نشده‌اند، عقب‌نشینی نکرده است. طبیعتاً این درخواست برای اوکراین کاملاً غیرقابل قبول است و این امر از همان ابتدا، مذاکرات را به سمت شکست سوق می‌دهد.

علاوه بر این، روسیه از نظر نظامی نیز اهرم فشار چندانی برای تحمیل شرایط خود ندارد. روایت رایج که روسیه در حال پیشروی بی‌وقفه است و زمان به نفع آن پیش می‌رود، در برابر واقعیت پیشروی‌های ناچیز و تلفات عظیم نیروها و تجهیزات روسی فرو می‌پاشد. ارتش روسیه به‌شدت آسیب دیده است؛ برای مثال، از بیش از ۱۱,۰۰۰ موجودی تانک پیش از جنگ، اکنون تنها حدود ۳,۰۰۰ دستگاه باقی مانده که بسیاری از آن‌ها نیز فرسوده و بدون برجک هستند. هفت ماه پس از آنکه اوکراین بخش‌هایی از منطقه کُرسک روسیه را تصرف کرد، نیروهای روسی و کره شمالی هنوز موفق به بازپس‌گیری آن‌ها نشده‌اند و هفته گذشته، این نیروهای اوکراینی بودند که بار دیگر در آن منطقه پیشروی کردند. 

کورسک

در همین حال، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، صریحاً هرگونه مبادله ارضی - واگذاری اراضی اشغالی روسیه در ازای بخش‌هایی از مناطق اشغالی اوکراین - را رد کرده است، که این موضوع نیز هرگونه توافق آتش‌بس را پیچیده‌تر می‌کند.

با این حال، اوکراین نیز خسته شده است و هیچ‌یک از دو طرف نیروی محرکه‌ای برای دستیابی به یک پیروزی قاطع ندارند. علاوه بر این، هیچ‌یک از متحدان روسیه نتوانسته‌اند مسیر جنگ را به نفع مسکو تغییر دهند. تنها امید باقی‌مانده برای روسیه این است که ترامپ اوکراین را رها کند، اما کرملین هیچ راهکار واقعی برای هدایت تصمیم‌های متغیر و غیرقابل پیش‌بینی او ندارد، جز از طریق تقویت احساس غرور و خودبزرگ‌بینی‌اش.

همه چیز به نظر ترامپ بستگی دارد

از این منظر، به همان اندازه که کی‌یف به تصمیم‌های غیرمنتظره ترامپ وابسته است، مسکو هم به او متکی است. حتی در شرایطی که رسانه‌های تحت امر کرملین در حال جشن گرفتن هستند، کانال‌های تلگرامی روسیه واقعیت تلخ‌تری را بازتاب می‌دهند. در آنجا، تحلیلگران بین سرخوشی و ناامیدی در نوسان هستند و نمی‌دانند که آیا پست بعدی ترامپ در شبکه‌های اجتماعی برای آن‌ها پیروزی به ارمغان خواهد آورد یا باعث دور شدن از هدفشان خواهد شد.

در نهایت، این مسئله به این بستگی دارد که چه کسی می‌تواند برای ترامپ چاپلوسی قانع‌کننده‌تری بکند یا منفعتی ملموس‌تر را برای او تضمین کند. پوتین، به‌عنوان یک مأمور اطلاعاتی سابق کاگ‌ب، این موضوع را به‌سرعت درک کرده است؛ به‌جای واکنش تند به تهدیدهای قبلی ترامپ درباره فشار بر روسیه، او ترجیح داده است که به وسواس‌های شخصی آشکار ترامپ، مانند ادعای پیروزی او در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا، متوسل شود. در مقابل، به نظر می‌رسد که اوکراین در حال وقت‌کشی است به این امید که خواسته‌های غیرقابل انعطاف و ماهیت ستیزه‌جویانه رویکرد پوتین در نهایت ترامپ را کلافه کند.

این یک قمار حساب‌شده از سوی اوکراین است - و احتمالاً بهترین گزینه‌ای که در اختیار دارد. منابع روسیه، هرچند زیاد است، اما نامحدود نیستند. پوتین زمان زیادی برای انتظار برای فروپاشی اوکراین یا کاهش حمایت غرب ندارد. تهدیدها و خطوط قرمز او بارها توخالی از آب درآمده‌اند. از زمان شکست طرح اولیه حمله، راهبرد او برای پیروزی همواره بر تقسیم غرب و تضعیف حمایت آن از اوکراین متمرکز بوده است. بازگشت ترامپ به کاخ سفید همواره بخشی از این استراتژی بوده است. هنوز در ابتدای راه هستیم، اما به‌زودی خواهیم دید که آیا این راهبرد پوتین نتیجه خواهد داد یا خیر - و اینکه آیا جشن‌ها و نوشیدن شامپاین در مسکو واقعاً به‌جا بوده است؟