پشت پرده مخالف خوانی های اسرائیل با احیای برجام؛ بهانه ای برای رویارویی رقبا

به گزارش اکوایران، در شرایطی که متن پیشنهادی اتحادیه اروپا برای توافق، در اختیار تهران و واشنگتن قرار گرفت، دور نخست پاسخ های ارائه شده از جانب دو بازیگر موجب شد تا احتمال ها درباره احیای توافق در آینده ای نزدیک قوت بگیرد؛ رسانه ای شدن این امیدواری همزمانی داشت با سفرهای پیاپی مقام های اسرائیلی به واشنگتن و دیدارهای پشت پرده شان با رهبران آمریکا برای متوقف کردن رایزنی هایی که ممکن بود برجام را احیا کند.

با این همه بعد از ارسال دومین متن مکتوب ایران، به ناگاه معادلات تغییر کرد. ایران از مواضعش عقب نشینی نکرده بود و خواهان تضمین بود و تعهد. این مقوله موجب شد تا دولت بایدن و اروپا با غیر سازنده خواندن مواضع تهران، از توقف رایزنی ها بگیوند. حالا خبرنگار اسرائیلی با انتشار یادداشتی در شورای آتلانتیک از پشت پرده تلاش های تل آویو برای توقف گفتگوهای برجامی پرده برداشته و درباب تاثیر رایزنی های هسته ای بر تشدید شکاف های حاکم بر ساختار سیاسی این بازیگر نوشته است.

آرامش قبل از طوفان؟

 توقف رایزنی ها برای احیای توافق هسته ای با ایران، موجب شده تا اسرائیل نفس راحتی بکشد. هرچند این وضعیت ممکن است موقت باشد و با فعل و انفعال های  دیپلماتیک در آینده، این آرامش مقدمه ای باشد برای طوفان و عمیق تر شدن شکاف ها در ساختار سیاسی این بازیگر. در همین راستا آمیجای استین، خبرنگار اسرائیلی با انتشار گزارشی در شورای آتلانتیک مدعی شد؛ همزمان با ارسال پاسخ مکتوب ایران که در چارچوبش تهران بر خواسته ها و مطالباتش تاکید کرد و خواهان امتیازهای بیشتری بود و واکنش ادعایی دولت بایدن مبنی بر غیر سازنده بودن مواضع ایران، نخست وزیر موقت اسرائیل که از مخالفان سرسخت توافق قلمداد می شد، آرام شد.

بایدن خواسته های کلیدی ایران را نپذیرفت و حاضر به عقب نشینی نشد. همین مسئله به یائیر لاپید و بنی گانتز، فرصت داد تا با طرح ادعاهایی چون« ایرانی ها خواهان مطالبات حداکثری هستند» یا «مذاکرات از مسیر خود خارج شده است»، به گونه ای به جهان بن بست گفتگوها برای احیای برجام را القا کردند. ( این در حالی است که تهران کماکان بر توافق خوب و پایدار که تضمین کننده خواسته های ایران است، تاکید دارد) .

اعتراف تلخ

 به نوشته استین چهار هفته قبل، وضعیت در اسرائیل کاملا متفاوت بود. در آن بازه زمانی، در شرایطی که امیدها به احیای برجام افزایش یافت، مقام های اسرائیلی پشت درهای بسته به من اطلاع دادند« حقیقت آن است که امروز در ارتباط با احیای توافق ما کم تر از 50 درصد شانس داریم تا از بله گفتن ایالات متحده به توافق هسته ای جدید با ایران جلوگیری کنیم». استین در ادامه یادداشتش مدعی شد، اوایل آگوست تصور غالب این بود که تا چند روز دیگر معامله ای جدید حاصل خواهد شد. تلاش های بورل و مورا همزمان با پاسخ مثبت دولت بایدن به پاسخ ایران، بسیاری از ناظران را برآن داشت تا به این نتیجه برسند که تنها مانع موجود، موضوع زمان است. ماه سپتامبر واشنگتن میزبان مقام های اسرائیلی شده بود که تلاش می کردند تا از توافق احتمالی با ایران جلوگیری کنند.عیال هولاتا، مشاور امنیت ملی، گانتز، وزیر دفاع و دیوید بارنیا، رئیس موساد در سفرهای پیاپی خود برای توقف این فرایند دیپلماتیک از هیچ تلاشی فروگذار نکردند آن هم در شرایطی که اسرائیل در آستانه یک نبرد سخت انتخاباتی میان لاپید، گانتز و نتانیاهو قرار دارد.دو چهره نخست عضو ائتلاف حاکم اند و نتانیاهو رهبری اپوزسیون را بر عهده دارد.

رویارویی رقبا

لاپید، گانتز و نتانیاهو  اختلاف نظرهای جدی دارند اما در با یک مقوله متفق القول هستند؛ توافق با ایران برای اسرائیل بسیار بد است. زمانی که احیای توافق قریب الوقوع به نظر می رسید، حتی نفتالی بنت، نخست وزیر جایگزین تلاش کرد تا از این شکست سنگین که قرار بود برای لاپید رقم بخورد، فاصله بگیرد. از همین رو بنت بیانیه ای صادر کرد و مدعی شد: من موفق شدم یکسال مانع از توافق شوم. این عبارات نشان می داد، اگر توافقی حاصل شود مقصر نخست وزیر وقت است، یعنی لاپید. 

نتانیاهو که بیش از یک دهه زمانش را صرف مبارزه با توافق هسته ای میان ایران و آمریکا کرده بود نیز از این فرصت سیاسی استفاده کرد و با صدای بلند گفت« آنها( کابینه لاپید) شکست خوردند». نتانیاهو حاضر نشد با لاپید دیدار کند تا در باب مذاکرات هسته ای اطلاعاتی به دست بیاورد. هدف رهبر اپوزرسیون روشن بود، فرصت سازی برای شکت رقیب.در برابر لاپید و گانتز به واسطه هراس از شکست در میدان سیاسی روش دیگری را امتحان کردند.

پشت پرده یک نشست توجیهی

 به ادعای استین یک مقام بلندپایه اسرائیلی که نامش فاش نشده خبرنگاران اسرائیل را برای حضور در جلسه ای توجیهی دعوت کرد و مدعی شد: حتی اگر ایالات متحده و ایران به این توافق « آری» بگویند و توافق امضا شود، اسرائیل 160 روز تا اجرای توافق فرصت دارد تا از اجرایی شدن آش جلوگیری کند. به عبارت دیگر، حتی اگر توافقی قبل از اول نوامبر( روز انتخابات در اسرئیل) امضا شود، نباید به عنوان شکست کابینه به حساب بیاید زیرا تا ماه ها بعد اجرایی نمی شود. این نشست توجیهی که برای خبرنگاران برگزار شده بود، هدفش ارسال پیام برای رقبای کابینه لاپید بود.

فرصت سازی به سبک لاپید

علیرغم هراس واقعی اسرائیل از توافق و پیامدهای آن، خواسته های تهران چون ارائه تضمین از جانب آمریکا برای کاهش تحریم ها در آینده و بسته شدن پرونده تحقیقات آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره ذرات ادعایی اورانیوم در سه سایت اعلام نشده موجب شد تا مذاکرات متوقف شود. در چنین شرایطی این اجماع هم در واشنگتن و هم در تل آویو حاصل شد که توافق تا پیش از برگزاری انتخابات میان دوره ای کنگره و حتی انتخابات اسرائیل حاصل نخواهد شد.

بعد از رسانه ای شدن این خبر، لاپید از شرایط حاکم به نفع خود فرصت سازی کرد و با انداختن توپ در زمین نتانیاهو به کنایه رقیبش را خطاب قرار داد و گفت، ما توانستیم بدون تخریب روابطمان با آمریکا، مانع از توافق شویم.

اسرائیل می دانست بازنده بازی است

استین در ادامه این یاداشت مدعی شد اسرائیل به خوبی می داند که خواسته های ایران محقق نخواهد شد. به ادعای او بایدن قادر نیست در باب لغو تحریم ها در زمان جانشین احتمالی اش تضمین دهد. در باب بسته شدن پرونده تحقیقات آژانس نیز هم آمریکایی ها و هم اروپایی ها و آژانس بر همکاری ایران تاکید دارند. این خبرنگار نوشت: مشخص نیست مداخله اسرائیل تا چه میزان بر دیدگاه های دولت بایدن تاثیر گذاشته است. شاید اطلاعات( ادعایی) تازه ای در اختیار دولت بایدن قرار گرفته که تمایل رئیس جمهوری آمریکا برای توافق با ایران را کاهش داده است. اما حقیقتی که مقام های اسرائیلی به خوبی بدان آگاه هستند، این است اگر ایران به بسته پیشنهادی اتحادیه اروپا پسخ مثبت بدون قید و شرط می داد، حتی بهترین استدلال های اسرائیل نیز نمی توانست مانع از توافق شود. در این صورت، وضعیت این بازیگر در منطقه و حتی مبارزات سیاسی اش که سال ها است به بن بست رسیده، به شکلی منفی تحت تاثیر قرار می گرفت.