به گزارش اکوایران، بر اساس گزارش آکسیوس، باراک راوید، وزارت امور خارجه آمریکا رسماً دعوتنامهای برای برگزاری نشست سران درباره غزه در روز دوشنبه در شهر شرمالشیخ (مصر) صادر کرده است. در فهرست گسترده کشورهایی که آمریکا دعوت کرده است، نام ایران نیز به چشم میخورد.
برخی از منابع خبری از عدم حضور ایران در این نشست اطلاع دادند؛ اما دستگاه دیپلماسی کشور و هیچ نهاد رسمی دولتی از تصمیم ایران برای شرکت یا عدم شرکت در این جلسه اطلاعرسانی نکرده است.
با این حال، منابع خبری اعلام کردند که اسرائیل در این جلسه در شرمالشیخ شرکت نخواهد کرد. ریاست این اجلاس بهطور مشترک بر عهده عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر و دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا است. هدف اعلامشده از این نشست پایان دادن به جنگ غزه و اسرائیل و گشودن فصل جدیدی از ثبات در منطقه است.
از طرفی به نقل از خبرگزاری فرانسه نیز حسام بدران، عضو دفتر سیاسی جنبش حماس تاکید کرد که این جنبش در مسأله امضای رسمی توافق آتش بس در مصر مداخله نخواهد کرد.
او افزود که جنبش حماس به صورت اساسی اقدامات لازم را از طریق میانجی گران مصری و قطری طی مذاکرات آتش بس انجام داده است.
فرصتی برای ایران و منافع ملی آن
بنابه نظر بسیاری از کارشناسان در این شرایط حضور ایران در نشست میتواند فرصتهای مهمی را برای کشور فراهم کند. مشاوران سیاست خارجی ایران به نقل از مشرق نیوز تأکید کردهاند که فروکش جنگ غزه بهطور طبیعی توجه محافل آمریکا و اسرائیل را بار دیگر به پرونده ایران معطوف خواهد کرد؛ این در حالی است که برخی تحلیلگران معتقدند چنین صلحی میتواند انگیزه لازم را برای ترامپ فراهم کند تا مسیر دیپلماسی با تهران را مجدداً پیگیری کند.
به عبارت دیگر، پایان جنگ غزه ممکن است اولویتهای واشینگتن و تلآویو را تغییر داده و مجدداً موضوع برنامه هستهای ایران را در دستور کار قرار دهد.
مهدی ذاکریان، استاد روابط بینالملل و تحلیلگر سیاست خارجی در همین خصوص در گفتوگو با اکوایران با اشاره به توقف درگیریها میان حماس و اسرائیل گفت: صلحی که اکنون برقرار شده، مردم فلسطین را از شرایط دشوار جنگ، فقر و گرسنگی نجات داده است. این صلح را باید حرکتی مثبت تلقی کرد. اما اینکه ایران تا چه اندازه میتواند از این فرصت بهرهبرداری کند، بستگی به اراده و توانمندی دستگاه دیپلماسی کشور دارد.
ذاکریان تاکید کرد: اگر ایران همچنان بر سیاستهای تقابلی با آمریکا و موضع حذف اسرائیل پافشاری کند، طبیعی است که از منافع این صلح بینصیب بماند و کشورهای دیگری مانند ترکیه، قطر، اردن و عربستان از فضای آرامش و همکاری بهره ببرند. اما اگر تهران خود را همسو با روند صلح و ثبات منطقه نشان دهد، میتواند از این موقعیت برای تأمین منافع ملی و افزایش نقش خود در معادلات منطقهای استفاده کند.
همچنین جلال ساداتیان، دیپلمات پیشین کشورمان نیز در این خصوص به اکوایران گفت: ایران فعلاً رویکرد «نظارتی» و صبری را در پیش گرفته است. او توضیح داد که دو احتمال مطرح است: یا تهران منتظر رخدادهایی میماند که موقعیتش را تغییر دهد، یا در پی تقویت ظرفیتهای دفاعی و پر کردن نقاط ضعف میدانی است تا با دستی برتر وارد هر گفتوگو شود.
ضرورت میانجی جدید برای مذاکرات هستهای
با توجه به تغییر فضای منطقهای پس از صلح غزه، کارشناسان معتقدند ایران باید برای احیای مذاکرات هستهای خود اقدام کندو در میان میتواند به یک میانجی جدید نیز فکر کند.
بنابه به گزارشی که خبرآنلاین به نقل از واشنگتنتایمز منتشر کرد، این رسانه آمریکایی مدعی شد که ایران، قطر را به عنوان میانجی جدید خود برای از سرگیری مذاکرات با آمریکا در نظر دارد.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه نیز در افتتاحیه دومین همایش ملی ایران و سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در پاسخ به اکوایران مبنی بر شایعات ایجاده شده درخصوص میانجیگری قطر در مذاکرات ایران گفت: کشورهای زیادی در حال تلاش هستند تا نقش سازندهای در این امر ایفا کنند؛ تنها کشور قطر نیست. کشورهای منطقه در حال حاضر انگیزه آن را دارند تا تلاش کنند که مشکلات به شکل بهتری حل شود.
وزیر امور خارجه در ادامه گفت: برای شروع مذاکره، بحث واسطه مهم نیست؛ بحث اراده در طرف مقابل ما مهم است که بپذیرند که بر اساس منافع متقابل برای یک توافقی که منافع هر دو طرف را دربرداشته باشه و بدون تهدید شرکت کنند. هر وقت آنها به این موضع برسند، مابقی مسائل جرو فرعیات است.
با این تفاسیر شرایط نوین پس از توافق غزه فرصتی برای گشودن مجدد باب گفتگوها در مورد مذاکرات با غرب فراهم کرده و به همین دلیل شکلدهی یک سازوکار میانجیگرانه کارا اهمیت یافته است.
پیامدهای منطقهای صلح غزه
از طرفی تثبیت صلح غزه میتواند دگرگونیهایی در مناسبات منطقهای بهدنبال داشته باشد. بسیاری از کشورهای عرب منطقه پس از دو سال جنگ خسته از تنش، علاقه بیشتری به ثبات دارند.
در چنین فضایی، ایران میتواند در گفتگوی منطقهای نقش فعالتری ایفا کند؛ چرا که دولتهای عرب برای مهار تهدیدات مشترک (از خاورمیانه تا شمال آفریقا) به کاهش تنشها علاقهمندند. بهویژه اگر بساط درگیری در غزه جمع شود، این احتمال وجود دارد که کشورهای خلیج فارس و حتی کشورهای آسیایی منطقه مایل شوند ایران را به عنوان بخشی از راهحل در نظر گرفته و تعامل دیپلماتیک با آن را تسهیل کنند.
بدینترتیب، نشست شرمالشیخ نه تنها صلح غزه را هدف گرفته، بلکه میتواند منجر به تغییر بازی در مناسبات راهبردی خاورمیانه شود و زمینه را برای گفتگوهای بیشتر با ایران در موضوعاتی مثل هستهای و امنیت منطقهای مساعد سازد.
