تورم منفی خوراکی‌ها؛ چتر نجات تورم فقرا

به گزارش اکوایران، طبق تازه‌ترین داده‌های مرکز آمار در بهمن امسال تورم ماهانه کل کشور به 1.4 درصد رسیده که حاکی از کاهش 1.2 واحد درصدی نسبت به دی است. تورم ماهانه خوراکی و غیرخوراکی نیز به ترتیب به منفی 0.4 درصد و 2.3 درصد رسیده و روند نزولی در پیش گرفته است.

این روند نزولی در دهک‌ها هم تکرار شده به طوری که تورم ماهانه همه دهک‌ها در بهمن در سطوح پایین‌تری نسبت به دی رسیده است. البته، سهم کالاهای خوراکی و غیرخوراکی از تورم ماهانه در همه دهک‌ها یکسان نبوده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که سهم اقلام خوراکی از تورم ماهانه در 9 دهک‌ اول منفی بوده است. به عبارت دیگر، به دلیل کاهش قیمت اقلام خوراکی، تورم ماهانه 9 دهک‌ کاهش یافته است. این کاهش در دهک‌های اول شدیدتر از دهک‌های آخر بوده است. همچنین، سهم اقلام غیرخوراکی از تورم ماهانه دهک آخر نسبت به سایر دهک‌ها بالاتر بوده است.

تورم ماهانه خوراکی و غیرخوراکی در بهمن 1402

تورم ماهانه نشان می‌دهد که قیمت یک سبد مشخص از کالا و خدمات در یک ماه چقدر نسبت به ماه قبل از آن تغییر کرده است. بنابراین کاهش تورم به معنای ارزان‌شدن اقلام مصرفی نیست بلکه نشان‌گر کمتر شدن سرعت افزایش قیمت‌ها است.

برای مثال، تورم ماهانه کل کشور از 2.6 درصد در دی به 1.4 درصد در بهمن کاهش یافته است. بنابراین در بهمن امسال از سرعت افزایش قیمت‌ها کاسته شده است. تورم ماهانه اقلام خوراکی نیز از 2.4 درصد در دی به منفی 0.4 درصد در بهمن نزول کرده است. به بیان دیگر، سبد خوراکی خانوارها در این ماه 0.4 درصد ارزان‌تر از ماه قبل شده است. تغییرات این نرخ برای اقلام غیرخوراکی از 2.7 درصد به 2.3 درصد ثبت شده است.

هر یک از اقلام خوراکی و غیرخوراکی بر اساس وزنی که در سبد مصرفی خانوار دارند، روی تورم اثر می‌گذارند. از آن‌جایی که سبد مصرف خانوارها در هر دهک متفاوت است، سهم کالاهای خوراکی و غیرخوراکی نیز برای هر دهک تغییر می‌کند.

گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که در بهمن امسال، سهم کالاهای خوراکی از تورم در دهک‌های اول تا نهم منفی بوده است. به عبارت دیگر، کاهش قیمت این کالاها باعث شده تا تورم ماهانه 9 دهک اول کاهش یابد. در مقابل، خوراکی‌ها اندکی موجب بالا رفتن تورم ماهانه دهک دهم شده‌اند. در خصوص کالاهای غیرخوراکی نیز دیده شده که افزایش قیمت این کالاها باعث بالا رفتن تورم در همه دهک‌ها شده اما شدت آن در دهک دهم بیش‌تر از سایر دهک‌ها است.

خوراکی‌ها، عامل اصلی اُفت تورم میان فقرا

در بهمن امسال تورم ماهانه دهک اول به 0.38 درصد رسیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سهم کالاهای خوراکی از این تورم، منفی 0.81 واحد درصد بوده است. به عبارت دیگر، اگر اُفت قیمت فعلی در کالاهای خوراکی رخ نمی‌داد، تورم دهک اول 0.81 واحد درصد بیش‌تر از رقم فعلی می‌شد و به 1.19 درصد می‌رسید. سهم منفی 0.81 واحد درصدی خوراکی‌ها در دهک اول بالاترین سهم منفی این اقلام در میان سایر دهک‌ها بوده است.

در مقام بعد دهک دوم قرار گرفته که این سهم در آن منفی 0.55 واحد درصد برآورد شده است. تورم ماهانه این دهک نیز 0.55 درصد شناسایی شده است. علت صفر نشدن تورم ماهانه این دهک، سهم 1.1 واحد درصدی کالاهای غیرخوراکی است که تورم این دهک را همچنان مثبت نگه داشته است.

در سوی دیگر این طیف، دهک دهم قرار گرفته که سهم کالاهای خوراکی از تورم ماهانه آن 0.03 واحد درصد است. این دهک تنها دهکی است که سهم خوراکی‌ها در آن مثبت بوده و تغییر قیمت کالاهای خوراکی باعث بالا رفتن تورم آن شده است. از میان کالاهای خوراکی مورد استفاده این دهک تنها اُفت قیمت سبزیجات و حبوبات اثر منفی بر تورم ماهانه داشته و سایر خوراکی‌ها باعث بالا رفتن این شاخص شده‌اند. برای فهم بهتر این مسئله می‌توان آن را در دهک اول نیز بررسی کرد.

اصلی‌ترین اقلام خوراکی که باعث منفی شدن سهم خوراکی‌ها از تورم ماهانه دهک اول شده‌اند، «گوشت قرمز و گوشت ماکیان» و «سبزیجات» است. در گروه کالایی اول گوشت قرمز و گوشت مرغ با هم برررسی شده‌اند در حالی که در سبد مصرف دهک اول مرغ و در سبد مصرف دهک دهم گوشت قرمز استفاده بیش‌تری دارد. از طرفی، در بهمن ماه قیمت مرغ با کاهش نسبت به دی ماه روبرو شده بود. به همین دلیل می‌توان اینگونه برداشت کرد که به دلیل تفاوت الگوی مصرف، کاهش قیمت مرغ باعث سهم منفی خوراکی‌ها از تورم ماهانه دهک اول شده اما چون گوشت قرمز تغییر قیمت نداشته، تورم خوراکی دهک دهم تاثیر منفی نگرفته است.

غیرخوراکی‌ها، متهم تورم مثبت دهک‌ها در بهمن 1402

در بهمن امسال، 1.19 واحد درصد از تورم دهک اول را کالاهای غیرخوراکی ایجاد کرده‌اند. به نظر می‌رسد علت این اتفاق، تورم اجاره مسکن باشد. مسکن کالای ضروری دهک اول محسوب می‌شود و هر اندازه که قیمت آن افزایش یابد، خانوارها قادر به حذف کردن آن از سبد مصرف غیرخوراکی خود نیستند بنابراین به میزان بیشتری از تورم آن متاثر می‌شوند.

در مقابل، کمترین سهم غیرخوراکی‌ها از تورم در دهک‌های میانی به چشم می‌خورد. برای مثال، 1.1 واحد درصد از تورم ماهانه دهک سوم در بهمن را غیرخوراکی‌ها ایجاد کرده‌اند. این شاخص با نزدیک‌شدن به دهک‌های پردرآمدتر صعودی می‌شود به طوری که سهم غیرخوراکی‌ها از تورم ماهانه دهک دهم به 1.87 واحد درصد می‌رسد.