به گزارش اکوایران، به دلیل نبود نظام تک نرخی ارز و وجود اختلاف فاحش بین نرخ ارز رسمی و بازار، بانک مرکزی از سال ۹۷ تا کنون نرخ ارزی تحت عنوان «نرخ موزون ارز» یا میانگین وزنی نرخ ارز منتشر می‌کند. به گفته بانک مرکزی، این نرخ ارز بر مبنای حجم معاملات ارزی انجام شده در یک ماه گذشته با نرخ های اعلامی در سامانه معاملات الکترونیک ارز در حوزه حواله، اسکناس و حواله کالاهای اساسی و ضروری محاسبه می شود و جنبه عملیاتی ندارد. لذا نرخ اعلامی، صرفا یک نرخ محاسباتی و نمایه‌ای است و نرخ معاملاتی جدید محسوب نمی‌شود.

هدف از انتشار نرخ موزون ارز برای تسهیل محاسبات برای نهاده‌های بین‌المللی، پژوهشگران و اقتصاددانان بوده است. زیرا به دلیل وجود نرخ ارزهای مختلف، سردرگمی در محاسبات شاخص‌های اقتصادی وجود داشته است. صندوق بین المللی پول تولید ناخالص داخلی جاری محاسبه شده توسط بانک مرکزی را مورد استفاده قرار می‌دهد و بانک جهانی تولید ناخالص داخلی جاری محاسبه شده توسط مرکز آمار را مبنا قرار می‌دهد که تفاوت تولید جاری این دو نهاد رسمی داخلی نیز کم نبوده است.

تا سال ۹۷، صندوق بین المللی پول، نرخ ۴۲۰۰ را به عنوان نرخ رسمی ارز در محاسبات خود استفاده کرده و بانک جهانی نرخ نیمایی را مبنای محاسبات خود قرار داده است. بنابراین، تولید ناخالص داخلی دلاری محاسبه شده توسط دو نهاد اختلاف قابل توجهی داشته است. به همین دلیل، نرخ موزون ارز منتشر شده تا از بزرگنمایی یا کوچک‌نمایی شاخص‌های اقتصادی محاسبه شده توسط منابع دیگر جلوگیری شود.

در این گزارش، با استفاده از نرخ موزون دلار تولید ناخالص داخلی ایران به قیمت جاری که توسط مرکز آمار محاسبه شده، از ریال به دلار تبدیل شده است. برای تعریفی ساده از تولید ناخالص داخلی یا حجم اقتصاد، می‌توان گفت که این شاخص به مجموع کالا و خدمات تولید شده در یک اقتصاد در یک دوره مشخص (مثلا فصلی یا سالانه) اطلاق می‌شود.

030716

ارزش دلاری کیک اقتصاد ایران در ۵ فصل گذشته

بر اساس جدیدترین گزارش مرکز آمار از حجم اقتصاد ایران، تولید ناخالص داخلی در بهار امسال به ۵ هزار و ۳۲۴ هزار میلیارد تومان رسیده است. اگر این مقدار را با استفاده از میانگین نرخ موزون دلار در فصل بهار که برابر با ۳۷ هزار و ۳۸۵ تومان بوده، به دلار تبدیل کنیم، مقدار آن ۱۴۲ میلیارد و ۴۱۴ میلیون و ۸۲۰ هزار و ۳۴۳ دلار خواهد شد.

در مقایسه با زمستان سال قبل که تولید ناخالص داخلی ۱۴۴ میلیارد دلار بوده است، کیک اقتصاد ایران ۱.۱ درصد کوچک‌تر شده است. البته اگر مقادیر ریالی را با یکدیگر مقایسه کنیم، کیک اقتصاد ایران با گذر زمان بزرگ‌تر شده است. مقدار ریالی حجم اقتصاد ایران در زمستان سال قبل با استفاده از نرخ موزون دلار ۳۶ هزار و ۱۸۹ تومان تبدیل به دلار شده است.

ارزش دلاری اقتصاد ایران از بهار سال گذشته تا بهار امسال، بجز پاییز ۱۴۰۲ و بهار سال جاری، در حال افزایش بوده است. دلیل اصلی آن نیز افزایش میانگین نرخ موزون دلار در این فصل‌ها بوده است. تولید ناخالص داخلی ایران در بهار ۱۴۰۲ برابر با ۴ هزار و ۱۰ هزار میلیارد تومان بوده است. میانگین نرخ موزون دلار در بهار سال گذشته ۳۵ هزار و ۲۷۵ تومان بوده است. اگر با استفاده از این نرخ حجم اقتصاد را به دلار تبدیل کنیم، برابر با ۱۱۳ میلیارد و ۷۰۱ میلیون دلار می‌شود. حجم اقتصاد ایران به دلار از بهار سال گذشته تا بهار امسال ۲۵.۳ درصد بزرگ‌تر شده است.

در ۵ فصل بررسی شده، ارزش دلاری اقتصاد ایران در پاییز سال گذشته کاهش یافته و از ۱۳۶ میلیارد دلار در تابستان به حدود ۱۳۴ میلیارد دلار رسیده است. دلیل اصلی اصلی آن افزایش میانگین نرخ موزون دلار بوده است. در تابستان سال گذشته نرخ موزون دلار به طور متوسط ۳۴ هزار و ۷۵۷ تومان بوده است. این در حالیست که این آمار در پاییز همان سال به ۳۵ هزار و ۲۱۹ تومان رسیده است. اگر به ارزش ریالی آن دقت کنیم، حجم اقتصاد در فصل پاییز حدود ۷۱ همت نسبت به تابستان بیشتر شده است.