کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز پنجشنبه در دوحه با عباس عراقچی دیدار کرد. کالاس تأکید داشت: «تعهدات ایران تحت معاهدات NPT همچنان برقرار است.» او تلاش کرد این پیام را منتقل کند که اروپا هنوز به دیپلماسی امیدوار است. عراقچی در پاسخ گفت: «ایران آماده توافقی واقعی و پایدار است؛ توافقی که نظارت دقیق و محدودیتهایی در غنیسازی را در ازای لغو تحریمها به همراه داشته باشد. اما اروپا باید مسیر مخرب خود را تغییر دهد. فرصت کوتاه است و اگر از دست برود، پیامدهای مخربی برای منطقه و فراتر از آن خواهد داشت.»
انور العنونی، سخنگوی کمیسیون اروپا، دیدار دوحه را «نشانهای روشن از باز بودن پنجره دیپلماسی» دانست. همزمان علی لاریجانی در گفتوگوی تلفنی با مشاور امنیت ملی نخستوزیر انگلیس درباره «فعال شدن مذاکرات هستهای و مکانیزم اسنپبک» بحث کرد و دو طرف بر لزوم ادامه تبادل نظر برای ساماندهی مسائل هستهای تأکید داشتند.
در سطح فنی نیز رضا نجفی، نماینده دائم ایران در آژانس، از برگزاری دور سوم مذاکرات ایران و آژانس در وین خبر داد. او گفت: «پس از حملات آمریکا و رژیم صهیونیستی، روابط ایران و آژانس بهطور طبیعی دچار تلاطم شد. اما ما به یک چارچوب جدید همکاری نیاز داریم و خوشبختانه در حال نزدیک شدن به توافقی هستیم.» این تحولات همزمان است با آغاز نشست شورای حکام آژانس از ۸ سپتامبر تا ۱۲ سپتامبر که به گفته میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در وین، «پرونده ایران در مرکز توجه قرار خواهد گرفت.»
ایران بارها تأکید کرده اقدام اروپا در کلید زدن مکانیزم ماشه غیرقانونی است، چرا که طرفهای اروپایی خود به تعهدات برجامی عمل نکردهاند. با این حال، سه کشور اروپایی امیدوارند فشار زمان بتواند تهران و واشنگتن را به سمت گفتوگویی تازه سوق دهد.
تحلیلگران بر این باورند که مکانیزم ماشه بیش از آنکه تضمینکننده بازگشت به توافق باشد، قماری خطرناک است که میتواند منطقه را به سمت جنگی جدید سوق دهد؛ مگر آنکه «وزن دیپلماتیک» تازهای به روند سیاسی افزوده شود.
حتی اگر اجرای اسنپبک به تعویق بیفتد، بدون توافق میان آمریکا و ایران هیچ راهحل پایداری شکل نخواهد گرفت. به اعتقاد ناظران، کلید اصلی این بحران نه در اروپا، که در توافق واشنگتن و تهران نهفته است.
