به گزارش اکوایران، نیکولاس مادورو، رئیسجمهوری ونزوئلا، اکنون گزینههای بسیار کمی برای کنارهگیری و خروج امن از این کشور دارد، حتی با محافظت از سوی آمریکا. این اتفاق پس از یک گفتگوی تلفنی کوتاه با دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، در ماه گذشته میلادی رخ داد و طبق اعلام چهار منبع، در طول این گفتوگو ترامپ چندین درخواست از سوی مادورو را رد کرد.
مادورو در دوراهی
به نوشته رویترز، این تماس در تاریخ 21 نوامبر (30 آبان) انجام شد، آن هم پس از ماهها فشار فزاینده آمریکا بر ونزوئلا، از جمله حمله به قایقهای مظنون به قاچاق مواد مخدر در کارائیب، تهدیدات متعدد از سوی ترامپ برای گسترش عملیات نظامی به خشکی و قرار دادن یک کارتل ونزوئلایی موسوم به «خورشیدها» در فهرست سازمانهای تروریستی خارجی که دولت ترامپ میگوید شامل مادورو نیز میشود. مادورو و دولت او همواره تمام اتهامات جنایی را رد کردهاند و میگویند ایالات متحده به دنبال تغییر دولت برای به دست آوردن کنترل منابع طبیعی عظیم ونزوئلا، از جمله نفت این کشور است.
در تماس تلفنی یادشده، مادورو به ترامپ گفت که میخواهد ونزوئلا را ترک کند، البته با این شرط که او و خانوادهاش دارای عفو قانونی کامل باشند، از جمله لغو تمام تحریمهای آمریکا علیه او و پایان یک پرونده مهم که رئیسجمهوری این کشور آمریکای لاتین در دادگاه کیفری بینالمللی با آن روبهروست.
مادورو همچنین خواستار لغو تحریم بیش از یکصد مقام دولتی ونزوئلا شده است که بسیاری از آنها از سوی آمریکا به نقض حقوق بشر، قاچاق مواد مخدر یا فساد متهم شدهاند. به گفته دو منبع به رویترز، مادورو درخواست کرده است که پیش از برگزاری انتخابات جدید، معاون او یعنی دلسی رودریگز به اداره دولت موقت اقدام کند.
ر طول این تماس تلفنی که کمتر از 15 دقیقه به طول انجامید، ترامپ عمده درخواستهای مادورو را نپذیرفت، اما به رئیسجمهوری ونزوئلا گفت که یک هفته فرصت دارد همراه با خانواده خود، ونزوئلا را به مقصدی که ترجیح میدهد ترک کند. فرصت مادورو برای خروج از ونزوئلا در روز جمعه به پایان رسید و همین مسئله باعث شد ترامپ در روز شنبه اعلام کند حریم هوایی ونزوئلا بسته شده است. دولت ترامپ، مادورو را که از سال 2013 به عنوان رئیسجمهوری قانونی ونزوئلا در قدرت قرار دارد، به رسمیت نمیشناسد.
مادورو تنهاتر از همیشه
به نظر میرسد نیکولاس مادورو در این هفته بیش از همیشه منزوی باشد، چراکه دو متحد منطقهای خود را از دست داده است؛ در واقع رأیگیری در کشورهای هندوراس و سنت وینسنت و گرنادینها که در دریای کارائیب واقع شده، از عقب ماندن متحدان رئیسجمهوری ونزوئلا در انتخابات حکایت دارد، آن هم در شرایطی که او با افزایش نمایش قدرت نظامی واشنگتن در دریای کارائیب روبهروست.
به نوشته سیانان، این نتایج انتخاباتی به همراه تغییرات سیاسی در سراسر آمریکای لاتین نشان میدهد که این منطقه در حال دور شدن از ایدئولوژی «چاوزیسم» ونزوئلا است؛ چاوزیسم زمانی یک جنبش پولولیستی مشهور به شمار میرفت و موسس آن، هوگو چاوز، رئیسجمهوری پیشین ونزوئلا بود که در سال 2013 فوت کرد. این ایدئولوژی توسط مادورو ادامه یافت.
حتی کشورهایی مانند برزیل، شیلی، مکزیک و کلمبیا که توسط رهبران چپگرا و دارای سیاستهای چپ میانه اداره میشوند، روابط خود با ونزوئلا را محدود کردهاند، به ویژه پس از انتخابات ریاستجمهوری بحثبرانگیز سال 2024 در این کشور.
چشمانداز در حال تغییر
در حالیکه ونزوئلا پس از تجربه بیش از 25 سال ایدئولوژی چاوزیسم تقریبا در همان موقعیت قرار دارد، کشورهای منطقه با رهبران چپگرا یا راستگرا اداره میشوند. کلمبیا که دارای مرز زمینی گسترده با ونزوئلا است و همچنین با مشکل قاچاق مواد مخدر از سوی همسایه خود روبهروست، همیشه دارای رابطهای متزلزل با کاراکاس بوده و این ارتباط در زمان ریاستجمهوری فعلی گوستاوو پترو بر کلمبیا، بیثبات شده است.
روابط ونزوئلا با آرژانتین در طول زمان وخیمتر شده است. در سالهای 2003 تا 2015 که روسای جمهور چپگرا بر آرژانتین حکمرانی داشتند، کاراکاس و بوئنوسآیرس سطح روابط دیپلماتیک خود را افزایش دادند و سطح تجارت نیز بیشتر شد. اما از سال 2015 به این سو و به ویژه پس از به قدرت رسیدن خاویر میلی، رئیسجمهوری لیبرتارین آرژانیتن، ارتباط دو کشور عملا قطع شده است.
در سالهای اخیر، دیگر کشورهای آمریکای لاتین با تغییرات جریانهای سیاسی، در کنترل سیاستمداران راستگرا قرار گرفتهاند، از جمله اکوادور، السالوادور و بولیوی. روابط با برزیل نیز از دوستانه به خصمانه تغییر یافته است. در دوران دولتهای چپگرای لولا داسیلوا (2003 تا 2010) و دیلما روسف (2010 تا 2016)، روابط با کاراکاس به شکوفایی رسید، اما در دوران دولتهای راستگرای میشل تمر و ژائیر بولسونارو که متحد ترامپ به شمار میرود، این ارتباط با چالش مواجه شد. زمانی که لولا داسیلوا در حدود سه سال قبل مجددا به دفتر ریاستجمهوری بازگشت، راوابط با ونزوئلا احیا شد، اما به سطح قبلی بازنگشت.
اگر شرایط در دریای کارئیب وخامت پیدا کند و به یک مناقشه بزرگتر تبدیل شود، ونزوئلا تنها تعداد بسیار کمی متحد در منطقه دارد و بعید است که آنها بتوانند برای کاراکاس مفید باشند. کوبا که از مخالفان دیرینه ایالات متحده به شمار میرود، از زمان هوگو چاوز یک متحد وفادار برای ونزوئلا بوده و این دوستی همچنان ادامه دارد. برونو رودریگز، وزیر خارجه کوبا، در اواخر سپتامبر به سیانان اعلام کرد که این کشور به طور کامل از دولت ونزوئلا حمایت میکند. اما زمانی که سوال شد آیا کوبا به حمله احتمالی واشنگتن به ونزوئلا واکنش نشان میدهد یا خیر، این مقام کوبایی اعلام کرد: «این یک سناریوی فرضی است. در زمانی که به من اطلاع دهید حمله آمریکا رخ داده است، موضع کوبا اعلام میشود»؛ البته با توجه به اینکه کوبا با یکی از بدترین بحرانهای اقتصادی تاریخ اخیر خود دستوپنجه نرم میکند، این کشور در جایگاهی نیست که بتواند به ونزوئلا کمک نظامی ارائه دهد.
بازی انتظار مادورو در برابر ترامپ
اگرچه مادورو به شکل فزایندهای در آمریکای لاتین منزوی شده است، پیشبینی تبعات یک جنگ بالقوه در منطقهای که از مدتها قبل یک رابطه «علاقه و نفرت» با آمریکا داشته، بسیار دشوار است. با بیش از 10 کشتی جنگی و 15 هزار سرباز در قالب آنچه که پنتاگون آن را «عملیات نیزه جنوبی» خوانده است، ترامپ در روز دوشنبه جلسهای در کاخ سفید تشکیل داد که موضوع آن گامهای بعدی درباره ونزوئلا بود.
یک دیپلمات در کاراکاس در ماه گذشته میلادی به سیانان گفت: «مادورو در حال آماده شدن برای یک دور مذاکره است، بنابراین این فرصت را از دست نخواهد داد، مگر اینکه مجبور شود»؛ در واقع، مادورو عملا شرط میبندد که کاخ سفید بلوف میزند. رهبر ونزوئلا کاملا آگاه است که افکار عمومی ایالات متحده و به ویژه پایگاه ترامپ، تمایل بسیار کمی به مداخلات خارجی دارند.
