بازگشت عمان به نقش میانجی‌گری ایران و عربستان

به گزارش اکوایران، با آزادی زندانیان کشتی اماراتی توسط به نظر می‌رسد عمان بار دیگر نقش فعالانه‌ای را در میانجی‌گری میان ایران و عربستان به عهده گرفته است.

آزادی زندانیان

بنا بر گزارش امواج‌مدیا، یک هیئت دیپلماتیک عمانی، در سفری به صنعا، پایتخت یمن، آزادی ۱۴ تن را که به دست جنبش انصارالله، معروف به حوثی‌ها، زندانی بودند، تامین کرده است. روابی، کشتی حامل پرچم‌ امارات که دی‌ماه/ ژانویه‌ گذشته به تصرف حوثی‌ها درآمده بود، نیز آرزاد شده است. اخیراً در شرایطی که ایران و عربستان سعودی، گفتگوهای خود را در عراق از سر گرفته‌اند، عمان نیز تلاش‌های میانجیگرانه‌ی خود را برای پایان‌دادن به جنگ یمن، افزایش داده است.

مقامات دولت یمن، که در جوامع بین‌المللی به رسمیت شناخته می‌شود، اقدامات میانجیگرانه‌ی عمان را تأیید کرده‌اند. مختار الرحبی -یکی از مشاوران وزیر اطلاعات یمن- روز ۲ اردیبهشت/۲۲ آوریل گفته بود که «یک هیئت عالی‌رتبه‌ی عمانی» به منظور بهره‌بردن از آتش‌بس میان ائتلاف به رهبری عربستان و حوثی‌ها، و «انتقال گفتگوها برای پایان دادن به جنگ» در صنعا حضور دارد.

خبرگزاری عمان کمی بعد گزارش داد که در پی تعامل با حوثی‌ها و «به دستور سلطان عمان، هیثم بن طارق آل سعید»، ۱۴ زندانی آزاد شدند. وزارت امور خارجه‌ی عمان اعلام کرده این افراد که از اتباع هند، مالزی، فیلیپین و بریتانیا هستند که به منظور آماده‌شدن برای بازگشت به کشورهایشان به مسقط منتقل شدند.

محمد عبدالسلام، سخنگوی ارشد حوثی‌ها نیز تلاش‌های عمان برای آزادی بازداشت‌شدگان را تائید کرده است. او همچنین تأکید کرد که افراد آزادشده خدمه‌ی «کشتی اماراتی روابی هستند، که [روز ۱۳ دی/ ۳ ژانویه] به طور غیرقانونی وارد آب‌های یمن شده بود...و همچنین یک زندانی بریتانیایی، که در فعالیت‌های مشکوکی دخیل بوده است».
خبرگزاری یمن، که به دست حوثی‌ها اداره می‌شود، کمی بعد اعلام کرد که ژنرال پنج ستاره، مهدی المشاط، رئیس شورای عالی سیاسی جنبش انصارالله، با «هیئت عمانی، که در چارچوب برقراری صلح در یمن...و پرونده‌های مربوط به وضعیت انسانی...و شرایط سخت اقتصادی حاصل از تجاوزات آمریکا و عربستان... به این کشور سفر کرده»، ملاقات داشته است.

روزنامه‌ی عربستانی الشرق الاوسط، مستقر در لندن، به نقل از منابع یمنی مدعی شده که حوثی‌ها «مبلغی را در ازای آزادی زندانیان دریافت کرده‌اند». همان منابع اظهار تردید کرده‌اند، که حوثی‌ها زندانیان را به عنوان بخشی از یک ابتکار بشردوستانه، به مناسبت ماه رمضان و عید فطر پیش رو آزاد کرده باشند.

با این حال ترکی البلوشی، روزنامه‌نگار عمانی، بعدتر گزارش داد که تلاش‌های عمان «آزادسازی کشتی اماراتی روابی، که بیش از ۴ ماه در یمن توقیف بود» را نیز تسهیل کرده است.

بالا گرفتن تنش‌ها در یمن

وساطت عمان در آزادی زندانیان و تلاش‌های میانجیگرانه‌ی گسترده‌تر مسقط در رابطه با یمن، پس از بالاگرفتن خصومت‌ها در اوایل سال جاری میلادی بین حوثی‌های هم‌سو با ایران و ائتلاف تحت رهبری عربستان صورت گرفته‌اند. 

توقیف کشتی حامل پرچم امارات روابی توسط حوثی‌ها در ۱۳ دی ۱۴۰۰/ ۳ ژانویه، نقطه‌ی آغاز  آخرین دور تشدید تنش با نیروهای ائتلاف بود. پس از حادثه‌ی روابی، حوثی‌ها برای اولین‌بار حملاتی پهپادی و موشکی را به ابوظبی ترتیب دادند. در پاسخ، مقامات اماراتی و سعودی از ایالات متحده خواستند نام حوثی‌ها را به فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی بازگرداند.

شورای همکاری خلیج فارس از گروه‌های یمنی -از جمله حوثی‌ها- دعوت کرده بود تا در مذاکرات درون‌یمنی، که روز ۹ فروردین/ ۲۹ مارس در ریاض برگزار شد، شرکت کنند. اما حوثی‌ها با این استدلال که این مذاکرات باید در «زمین بی‌طرف» برگزار شود، در این رایزنی‌ها شرکت نکردند. 

در پایان مذاکرات ریاض، عبدربه منصور هادی، رئیس‌جمهور وقت یمن (۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱/ ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۲) استعفا داد و شورای ریاست‌جمهوری تازه‌ تشکیل‌شده، جای او را گرفت. این شورا هفته‌ی گذشته در شهر جنوبی عدن، پایتخت خودخوانده‌ی دولت یمن، سوگند یاد کرد.

در حالی که آتش‌بس دوماهه که با میانجیگری سازمان ملل در یمن در اوایل فروردین/ آوریل اعلام شد، علی‌رغم حمله‌ی حوثی‌ها به منطقه‌ی راهبردی مأرب در مرکز این کشور همچنان برقرار است، مذاکرات آشتی اخیر ایران و عربستان بر «تداوم آتش‌بس در یمن» متمرکز بود. گزارش شده است که عمانی‌ها از هیئت‌های ایرانی و عربستانی که اخیراً در مذاکرات بغداد شرکت کرده‌اند، خواسته‌اند  که پرونده‌ی یمن را مورد بررسی قرار دهند.

نقش‌آفرینی دوباره عمان

مسقط  -با هدف یافتن راه‌حل سیاسی برای جنگ هفت‌ساله در یمن همسایه- احتمالاً به تلاش‌های میانجیگرانه‌ی خود در راستای گسترش گفتگو بین حوثی‌ها و ائتلاف تحت رهبری عربستان ادامه خواهد داد. 

بنا بر گزارش‌ها، دیپلمات‌های ایرانی و عربستانی به زودی برای دور دیگری از مذاکرات در عمان دیدار خواهند کرد که ممکن است به تداوم آتش‌بس در یمن کمک کند. اگر پیشرفت در گفتگوی ایران و عربستان هماهنگی بیشتر در مورد یمن را نتیجه دهد، ممکن است چارچوبی برای گفتگو میان شورای رهبری ریاست‌جمهوری جدید یمن و حوثی‌ها ایجاد شود.