پاسخ برجامی امیدوارکننده؛ «تمدید نگرانی‌ درباره تحریم و تضمین»

به گزارش اکوایران، پس از آنکه منابع رسانه‌ای از ارسال پاسخ ایران به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا و دریافت آن توسط جوزپ بورل، هماهنگ کننده مذاکرات خبر دادند، گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای و نقل قول‌ها از منابع غربی نسبتاً خوش‌بینانه به نظر می‌رسد.

سیگنال‌های مثبت درباره پاسخ ایران

لارا روزن خبرنگار مستقل آمریکایی با تأیید دریافت پاسخ ایران توسط اتحادیه اروپا نوشت: به من گفته شده است که ایران در پاسخ خود به اتحادیه اروپا در مورد متن پیش‌نویس، ایده هایی برای رفع نگرانی‌های خود ارائه کرده است.

من پرسیدم ایران چگونه پاسخ داد؟ و مقام اتحادیه اروپا‫ گفت: «فقط در مورد رفع تحریم‌ها و تضمین آن‌ها [نگرانی‌هایی دارد]».

و پرسیدم یعنی همه چیز با آن‌ها خوب [پیش رفته] است؟ و مقام اتحادیه اروپا گفت: «می‌توان آن را با احتیاط این‌گونه تفسیر کرد. اما به نظر می‌رسد آنها چیزهای پیچیده‌ای را در مورد تحریم‌ها می‌خواهند».

اروپا پاسخ برجامی ایران را دریافت کرد

آماده برای مذاکره برای تغییرات شکلی در متن

همچنین یک دیپلمات غربی گفت: «ایالات متحده هرگونه درخواست ایران برای تغییرات عمده در متن پیشنهادی اتحادیه اروپا را رد خواهد کرد، اما برای ادامه گفتگوها در مورد تغییرات در قالب متن آماده است».

با این حال وقتی پرسیدم: آیا باید برای سفر دیگری به وین چمدان خود را ببندیم؟ دیپلمات غربی پاسخ داد: «به هیچ وجه».

استفانی لیختن‌شتاین خبرنگار پولتیکو نیز در توییتر خود نوشت: پاسخ ایران توسط اتحادیه اروپا دریافت شد. یک منبع می گوید: «هیچ چیز بسیار تحریک برانگیز در آن وجود ندارد». ظاهراً چیزی در مورد بحث پادمان در پاسخ ایران وجود ندارد؛ بیشتر بر تحریم‌ها و تضمین ها متمرکز است.

وی می‌افزاید: اگرچه این اطلاعات یک منبع است و من باید تأیید کنم و جزئیات بیشتری دریافت کنم.

این درحالی است که وزیر خارجه ایران پیش از این گفته بود «۳ موضوع» وجود دارد که اگر حل شود، می‌توانیم در روزهای آینده به توافق برسیم.

تهران ۲ یا ۳ نگرانی دارد

لیختن‌شتاین ساعاتی بعد در گزارشی برای پلتیکو، ضمن اعلام دریافت پاسخ ایران توسط اتحادیه اروپا،  نوشت: «تهران همچنان نگران تضمین‌های اقتصادی و رفع تحریم‌ها است. اما به گفته یک مقام غربی، تحقیقات پادمان ممکن است به سمت حل و فصل پیش رود».

این خبرنگار مستقر در وین گزارش داده است: مقامات ایرانی و غربی روز دوشنبه گفتند که ایران همچنان نسبت به پیش‌نویس توافق برای احیای برجام ملاحظاتی دارد. این آخرین نشانه ای بود که نشان می داد مذاکرات احیای برجام می‌تواند از آنچه که برخی پیش از این به عنوان ضرب الاجل در روز دوشنبه توصیف کرده بودند، به خوبی بگذرد.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران گفت کشورش امیدوار است تا پایان روز «پاسخ نهایی» خود را با مقامات اروپایی در میان بگذارد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، پیشتر روز دوشنبه گفت: «۳ موضوع وجود دارد که اگر حل شود، می‌توانیم در روزهای آینده به توافق برسیم.»

وی افزود: «ما به آنها گفته ایم که خطوط قرمز ما باید رعایت شود... ما انعطاف کافی نشان داده ایم... نمی خواهیم به توافقی برسیم که بعد از 40 روز، دو ماه یا سه ماه در زمین محقق نشود».

امیرعبداللهیان با بیان اینکه «روزهای آینده بسیار مهم است»، گفت: «اگر آنها انعطاف‌پذیری نشان ندهند، آخر دنیا نخواهد بود... آن‌گاه برای حل مسائل باقی‌مانده به تلاش‌ها و گفت‌وگوهای بیشتری نیاز داریم». امیرعبداللهیان گفت: «مانند واشنگتن، در صورت شکست مذاکرات، ما نیز برنامه B خود را داریم.

به گفته یک مقام ارشد غربی، پاسخ ایران عصر دوشنبه به وقت بروکسل توسط اتحادیه اروپا دریافت شد. پاسخ بیشتر بر روی سؤالات باقیمانده مرتبط با تحریم‌ها و تضمین ها در مورد تعامل اقتصادی متمرکز است.

طی چند ماه گذشته، ایران به طور مستمر خواستار اطمینان از اینکه می‌تواند از مزایای اقتصادی یک توافق بازسازی‌شده بهره ببرد، شده است.

مناقشه پادمانی از روی میز برداشته شد؟

به گفته همین مقام، در پاسخ ایران هیچ درخواست دیگری در رابطه با تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره منشأ آثار مواد هسته‌ای که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی [مدعی‌اند] در سایت‌های ایران در گذشته پیدا کرده‌اند، وجود ندارد. تهران با این تحقیقات مخالفت کرده و اصرار داشته که توافق هسته ای تنها در صورتی امکان‌پذیر است که این تحقیقات توسط آژانس یک بار برای همیشه بسته شود.

بر اساس این گزارش، اتحادیه اروپا پیش‌نویسی را تهیه کرده است که در صورتی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کند که ایران قبل از به اصطلاح روز اجرای مجدد (روز اجرایی شدن توافق هسته‌ای)  پاسخ‌های معتبری را در مورد منشأ آثار اورانیوم ارائه کند، این خواسته امکان پذیر است. اما این پیشنهاد همچنین ایران را قادر می‌سازد تا در صورت باز ماندن تحقیقات، روز اجرای مجدد را مسدود کند.

هیچ تایید نهایی مبنی بر پذیرفتن این توافق پیشنهادی اتحادیه اروپا در مورد تحقیقات پادمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (یا اینکه ایران آن را از میز برداشته است یا خیر) وجود ندارد، اما به نظر می‌رسد حداقل در پاسخ فعلی، اشاره‌ای به آن نشده است.

اظهارات امیرعبداللهیان در حالی مطرح شد که بعدازظهر دوشنبه جلسه فوق‌العاده شورای عالی امنیت ملی به ریاست ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور ایران برگزار شد. به گزارش نورنیوز، پایگاه منتسب به شورای عالی امنیت ملی ایران، در این نشست علی باقری کنی، مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران گزارش مفصلی از مذاکرات هسته ای ارائه کرد.

پاسخ غیرمناقشه‌برانگیز

به ادعای منبع پلتیکو، پاسخی که ارائه شد در حالیکه نشان می‌دهد که ایران می‌خواهد به مذاکره درباره برخی از جنبه‌های متن پیش‌نویس ادامه دهد، از ارائه پاسخ نهایی در مورد قبول یا رد توافقی که یک هفته پیش در وین روی میز اتحادیه اروپا گذاشته شد، کوتاهی می‌کند.

به گفته این مقام غربی، با این حال، پاسخ ایران "خیلی مناقشه‌برانگیز" به نظر نمی رسد.

پاسخ آمریکا بطور خصوصی ارائه می‌شود

ایالات متحده نیز طی هفته اخیر در حال بررسی پیش نویس متن ارائه شده توسط اتحادیه اروپا بوده است. مالی روز جمعه به PBS گفت: «ما متن را با دقت بررسی می‌کنیم تا مطمئن شویم که مطابق با راهنمایی‌های واضح رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه او فقط به توافقی منطبق با منافع امنیت ملی ایالات متحده را می‌پذیرد، مطابقت دارد.»

روز دوشنبه، ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه از تایید اینکه آیا ایالات متحده متن نهایی را پذیرفته است یا نه، خودداری کرد و گفت که دولت نظرات خود را به طور خصوصی به جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در میان خواهد گذاشت. اما هیچ جدول زمانی ارائه نکرد.

ند پرایس در اشاره ای آشکار به درخواست های تهران مبنی بر اینکه ناظر هسته ای سازمان ملل تحقیقات موسوم به PMD در ایران را ببندد و سپاه پاسداران را از فهرست FTO  خارج کند، گفت که این توافق تنها در صورتی می تواند احیا شود که ایران مسائل «خارجی» را کنار بگذارد.

پرایس گفت: اگر ایران «نتواند یا نخواهد بازگشت متقابل به اجرای کامل برجام را بپذیرد، ما به همان اندازه آماده ادامه اجرای شدید تحریم‌ها و اعمال فشارهای دیپلماتیک دیگر هستیم».

مقامات ایالات متحده بلافاصله به درخواست ها برای اظهار نظر در مورد آخرین پاسخ ایران به متن پیش نویس پاسخ ندادند.

اما مالی پیشتر گفته بود که ایالات متحده آماده است تا در صورت بازگشت تهران، به توافق هسته ای بازگردد. او گفت: «و برای ما، بسیار واضح است که این به چه معناست، از نظر کاهش تحریم‌هایی که باید ارائه دهیم و انواع گام‌هایی که ایران باید بردارد تا برنامه هسته‌ای خود را به عقب براند».