محمد جندقی-اکوایران: تصویر آبان ۹۸ با آنچه پس از ۲۴ آبان رخ داد، در اذهان اغلب ایرانیان زنده است. اما کمتر اتفاق افتاد که تاریخ را به عقب برگردانیم تا ببینیم پیش از آن شب چه اتفاقاتی رخ داد که آن همه هزینه را به بار آورد. چه شد که هیچ سیاستگذاری مسوولیت کار را به تنهایی به عهده نمی گرفت و برای  آن دنبال شریک می گشت؟ چه شد که از بدنه کارشناسی کشور که بارها در مورد اصلاح قیمت انرژی شنیده بودیم، کسی به میان نمی آمد تا از طرح دفاع کند؟ بازخوانی آبان ۹۸، دو سال پس از وقوع، همچنان ناگفته‌های زیادی دارد.

دقایقی بعد از ساعت صفر بامداد ۲۴ آبان، بنزین دوباره دو نرخی شد. آبان ۹۸؛ روزی که ایران ساعت ۰۰:۲۶ دقیقه جمعه، متوجه تصمیم جدید بنزینی شد.

هر چند این تصمیم، در روز ۲۴ آبان ۱۳۹۸ به ثبت رسید اما پیش از آن دولت در ۶ مقطع از سال ۹۵ تصمیم به افزایش قیمت بنزین داشت.

«سه شنبه ۱۰ اردیبهشت» رسانه‌ها از آغاز سهمیه بندی بنزین خبر دادند اما وزیر نفت این خبر را تکذیب و سایت رسمی وزارت نفت آن را منتشر کرد.

نکته جالب اینکه، بعدها حسن روحانی رئیس جمهور، علت عقب نشینی دولت از افزایش قیمت بنزین را «انتشار خبر سهمیه بندی» توسط برخی خبرگزاری‌ها اعلام می‌کند. به گفته او، دولت قصد اصلاح قیمت بنزین در آن زمان را داشت اما به دلیل انتشار زودهنگام خبر، رئیس جمهور با تماس و درخواست وزیر نفت از این تصمیم عقب نشینی می کند، این در حالی است که وزیر نفت در روز یازده اردیبهشت خبر رسانه ها را تکذیب کرده بود!

این تصمیم مخالفانی داشت، یکی از مخالفان هم ابراهیم رئیسی، رئیس وقت قوه قضائیه و عضو شورای هماهنگی سران قوا بود. رئیسی در زمان انتخابات ریاست جمهوری به موضوع مخالفت خود اشاره می کند. البته روحانی نظر دیگری داشت و از امضای ابراهیم رئیسی و علی لاریجانی (رئیس وقت مجلس) پای مصوبه افزایش قیمت بنزین و اعلام این موضوع به رهبری، خبر می دهد.

در بدنه دولت هم اختلاف نظرهای زیادی وجود داشت. فرهاد دژپسند وزیر وقت امور اقتصادی و دارایی از علت تعیین بنزین دونرخی توسط روحانی می گوید. اینکه چرا دولت در ابتدا مخالف تعیین دو نرخ برای بنزین بود اما در ۲۴ آبان بنزین دونرخی دوباره در اقتصاد ایران متولد می شود؟

ناگفته های آبان ۹۸

اما این تصمیم ناگفته هایی دارد که در دومین سالگرد در اکوایران به آن پرداخته می شود. غلامرضا تاجگردون رئیس وقت کمیسیون تلفیق مجلس از موضوعات مطرح شده در جلسات تصمیم گیری برای افزایش قیمت بنزین پرده بر می دارد.

اما این سوال مطرح می شود که چرا مواجهه مردم با خبر افزایش قیمت بنزین در آبان ۹۸، با خبر اصلاح قیمت ها در سال ۸۹ متفاوت بود؟

آیا دولت با تصمیمی که گفته می شود متفاوت از اجماع نظر کارشناسان در خصوص اصلاح قیمت ها بود، برای اصلاحات اقتصادی فرصت سوزی کرد؟

آبان ۹۸ هزینه های زیادی داشت. برخی معتقدند روش تصمیم و شکل اجرای اصلاح قیمت بنزین در آبان ۹۸ باعث شده تا دست و دل سیاستگذار برای اصلاحات اقتصادی بلرزد، برخی هم اصلا این تصمیم دولت را به منزله اصلاح اقتصادی تلقی نمی کنند.

اکوایران در مستند «آبان ۹۸ به روایت اسناد» سعی کرده به واقعیت نزدیک شود