به گزارش اکوایران، به نقل از قرن‌نو، در شرایطی که از فردا دور هشتم مذاکرات احیای برجام در شهر وین آغاز می‌شود، سرخوردگی طرف‌های غربی توافق نسبت به مواضع ایران در دور پیشین گفت‌وگوها باعث شده برخی محافل غربی خواستار شدت عمل در قبال جمهوری اسلامی شوند. جیمز نورث، تحلیل گر مسائل بین‌المللی با انتشار یادداشتی در پایگاه تحلیلی موندوویز با عنوان «تندروهای سیاست خارجی ایالات متحده، با دهه‌ها فاجعه پشت سرشان، خواستار تهدید برای حمله به ایران هستند» ضمن بررسی مواضع این عده استدلال کرده که چنین رویکردی نه تنها غیرمسئولانه، بلکه فاجعه‌آفرین است.

تشویق به آتش‌‌افروزی دوباره

شاید بهتر باشد این‌گونه آغاز کنیم: آتش‌افروزان خواستار به‌پا کردن آتش‌های کنترل‌شده در ایران هستند. هفت تندرو سیاست خارجی ایالات متحده، با سابقه چندین دهه فاجعه‌‌آفرینی در خاورمیانه، به تازگی بیانیه‌ای منتشر کردند و از دولت بایدن خواستند ایران را به حمله نظامی تهدید کند. آنها نوشته‌اند: «ما معتقدیم حیاتی است که برای بازگرداندن ترس برنامه هسته‌ای ایران به مسیر صحیح نیاز به استفاده از تهدید نظامی از جانب ایالات متحده است».

18

این بیانیه‌ای متکبرانه و غیرمسئولانه است. گویا ژنرال دیوید پترائوس، یکی از امضاکنندگان این بیانیه، از تجربه خود در حمله و اشغال عراق و افغانستان درس نگرفته است. از دیگر جنگ‌افروزان می‌توان به لئون پانتا -وزیر دفاع سابق و رئیس اسبق سیا- و میشل فلورنوی - که خوشبختانه بایدن او را برای ریاست وزارت دفاع انتخاب نکرد- اشاره کرد. هاوارد برمن و جین هارمن -دو تن از اعضای سابق کنگره و لابی‌های حامی اسرائیل- نیز به همراه دنیس راس -از دیپلمات‌های بلندپایه سابق- این بیانیه را امضا کرده‌اند. این بیانیه در وب سایت مؤسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک، منتشر شده و اگر چه امضاکنندگان از ذکر نام اسرائیل خودداری کرده‌اند، اما به واقع در جبهه اسرائیل در حال مبارزه‌اند.

تردید در موثر بودن حمله به ایران

در همین حال،این در حالی است که اخیرا نیویورک‌تایمز به تازگی تردیدهایی را در مورد موثر بودن حمله اسرائیل به ایران مطرح کرده است. مدت‌ها پس از انتشار گزارش‌های مشکوک روزنامه‌های اسرائیلی از قبیل هاآرتص در این زمینه، عاقبت نیویورک‌تایمز دیدگاه مقامات نظامی و کارشناسان اسرائیلی را منعکس کرد که هشدار می‌دادند «به این زودی‌ها اسرائیل توانایی انجام حمله‌ای را ندارد که بتواند به تنهایی برنامه هسته‌ای ایران را نابود کند، و یا حتی به تأخیر بیندازد». این روزنامه که بابت انتشار این گزارش احتمالاً از سوی همتایان رسانه‌ای خود مورد سرزنش قرار گرفته، همچنین خاطرنشان کرد که در صورت چنین اتفاقی اسرائیل احتمالاً مورد حملات تلافی‌جویانه‌ای از سوی حزب‌الله لبنان و حماس در غزه، قرار خواهد گرفت و اسرائیل به طور هم زمان درگیر  جنگ در چند جبهه خواهد شد.

حتی روزنامه‌ راست‌گرای تایمز اسرائیل هم اعتبارگزارش نیویورک‌تایمز را تائید کرده است. تایمز اسرائیل به تازگی یک مصاحبه بسیار طولانی و ارزشمند با دنی سیترینوویچ، رئیس سابق تحقیقات اطلاعات نظامی اسرائیل منتشر کرده که استدلال می‌کند تلاش‌های اسرائیل برای بر هم زدن توافق برجام کار اشتباهی بود. سیترینوویچ همچنین کارایی حملات منتسب به اسرائیل علیه برنامه هسته‌ای ایران را زیر سئوال برده و می‌گوید این حملات در بهترین حالت تلاش‌های تهران را به تاخیر انداخته و در بدترین حالت باعث شد تهران تلاش خود را دو چندان کند و بهانه‌ای برای چالش در برابر بازرسی‌های بین‌المللی به دست آورد.

اشتباه محاسباتی فاجعه‌بار

سینا طوسی، کارشناس سیاست داخلی ایران، مقاله‌ای قابل تامل در تحلیل مذاکرات جاری برای احیای توافق ایران منشر کرده است. طوسی اذعان دارد که دولت جدید ایران، پیشنهادهای متهورانه‌ای را در آخرین دور مذاکرات در وین ارائه کرده است، اما خاطرنشان می‌کند که دولت بایدن به همین ترتیب انعطاف‌ناپذیر است و استراتژی بازنده‌ای در پیش گرفته است، زیرا در درجه اول این ایران نبوده که توافق را ترک کرده است. طوسی می‌گوید: «بایدن کمپین فشار حداکثری دولت ترامپ را دنبال کرده و تنها هویج‌هایی که ارائه می‌کند چشم‌انداز -اما نه قطعیت- منافع بلندمدت را در ازای پیوستن مجدد به توافقی، فراهم می‌کند که یک بار پیش از این آن را ترک گفته است».

حتی یک نومحافظه‌کار سرسخت مانند مکس بوت، شکست سیاست ایالات متحده در قبال ایران را تشخیص می‌دهد. بوت می نویسد: «تصمیم رئیس‌جمهور دونالد ترامپ در سال 2018 برای خروج از توافق هسته‌ای ایران ممکن است فاجعه بارترین اشتباه محاسباتی سیاست خارجی از زمان حمله به عراق در سال 2003 باشد».

رویکرد محتاطانه دولت بایدن

با این اوصاف دولت بایدن در این زمینه کمی احتیاط می‌کند. برای حمله هوایی به سایت‌های هسته‌ای ایران، اسرائیل به هواپیمای تانکر سوخت‌رسان KC46 که در ایالات متحده تولید می‌شود، نیاز دارد. تل‌آویو از ایالات متحده درخواست کرد که تحویل هواپیماها را تسریع کند، اما ایالات متحده به طور خصوصی پاسخ منفی داده است.

با این حال، بار دیگر جریانات خطرناک تابستان 1914 به ذهن متبادر می‌شود. در 28 ژوئن همان سال، یک دوک اتریشی در بالکان ترور شد. هیچ کس انتظار نداشت که یک درگیری محلی فراتر از گوشه‌ای کوچک در جنوب شرقی اروپا گسترش یابد. اما به واسطه این ماجرا قدرت‌های بزرگ درگیر شدند و در عرض چند هفته اتریش، آلمان، روسیه، فرانسه و بعداً بریتانیا با یکدیگر در جنگ بودند. به همین ترتیب، باید توجه داشت هیچ تضمینی وجود ندارد که حمله اسرائیل (یا آمریکا) به ایران در همین جا خاتمه یابد.