چگونه شانس موفقیت مذاکرات وین افزایش پیدا می‌کند؟

به گزارش اکوایران، پس از وقفه‌ای چند روزه به مناسبت تعطیلات سال نوی میلادی، از امروز (دوشنبه) دور هشتم مذاکرات احیای برجام در هتل کوبورگ شهر وین ادامه پیدا می‌کند. در شرایطی که مقامات غربی دور پیشین مذاکرات احیای برجام را مایه سرخوردگی خود اعلام کردند، با آغاز دور جدید گفت‌وگوها به نظر می‌رسد طرف‌ها توانسته‌اند تا حدی از دامنه تنش‌ها بکاهند. با این حال بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند احتمال شکست مذاکرات وین هم‌چنان پا برجاست.

به همین بهانه و در آستانه از سرگیری دور هشتم مذاکرات وین، کالم کونین، تحلیل‌گر نشریه فارن پالیسی با انتشار یادداشتی با عنوان «مذاکرات ایران در وین از سر گرفته می شود» با بررسی آخرین تحولات جاری ضمن اشاره به این‌که دولت بایدن هفته‌هاست که ادعا می‌کند تحملش در حال پایان یافتن است، این پرسش را به میان آورده که آیا ژانویه نقطه شکست مذاکرات است؟

امیدوار به ادامه مذاکرات

قدرت های جهانی امروز در وین پس از وقفه کوتاهی در سال نو، مذاکرات با ایران را از سر می‌گیرند و این حاکی از آن است که ایالات متحده در حال بررسی ادامه حمایت خود از مذاکرات احیای برجام است.

مقامات ایالات متحده چه به صورت علنی و چه خصوصی، ناامیدی خود را از تاکتیک‌های مذاکره تیم جدید ایران اعلام کرده‌اند و مکرراً هشدار داده‌اند که زمان برای دستیابی به توافق در حال اتمام است و به اقدامات مستقیم‌تر برای توقف پیشرفت‌های هسته‌ای ایران اشاره کرده‌اند.

ابراز فوریت اغراق‌آمیز

دیگر شرکت‌کنندگان در مذاکرات وین از نگرانی های ایالات متحده در مورد مذاکراتی که مذاکره کنندگان آمریکایی به طور غیرمستقیم در آن شرکت می کنند، نگران هستند. هفته گذشته، میخائیل اولیانوف، مذاکره‌کننده ارشد روسیه، در گفت‌وگو با کالم لینچ  از فارن پالیسی، ابراز احساس فوریت از جانب طرف های غربی را «کمی اغراق‌آمیز» خواند.

حتی نماینده روسیه در مذاکرات اظهار داشته که افزایش فعالیت‌های غنی‌سازی ایران برای کشورش نگرانی کم‌تری را نسبت به طرف‌های غربی برانگیخته است. اولیانوف به فارن پالیسی گفته «حتی اگر آنها مقدار قابل توجهی مواد هسته‌ای تولید کنند، آخر چه می شود. بدون کلاهک نمی‌توان از آن استفاده کرد و ایرانی‌ها کلاهک ندارند».

خاموشی نسبی تندروها

در همین حال، منتقدان بایدن خواستار تغییر در استراتژی هستند و افراد تندرویی چون آنتونی روجیرو با انتشار یاداشتی در فارین پالیسی خواستار برخورد تندتر با ایران -از جمله صدور قطع‌نامه در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی- شده است.

در حالی که نگرانی تندروهای ایالات متحده در مورد توافق هسته‌ای چیز جدیدی نیست، اما دلایلی برای خاموشی نسبی اخیر وجود دارد. به گفته هنری روم، معاون پژوهشی گروه اوراسیا،  اگر قرار است پیشرفت بیش‌تری حاصل شود، موضع ایران در مذاکره نیاز به تغییر دارد. روم به فارن پالیسی گفته: «من فکر می‌کنم تندروها در ایالات متحده و اسرائیل مطمئناً به دنبال اقدامات قاطع‌تر از سوی دولت بایدن هستند، اما محرک واقعی در این‌جا این است که ایرانی‌ها چه می‌کنند و چه نمی‌کنند».

رم افزود: « اگر ایرانی‌ها از سرعت پیشرفت‌های هسته‌ای خود بکاهند و تلاش‌های دیپلماتیک جدی را تسریع کنند، می‌توانیم مذاکرات متفاوتی در اینجا داشته باشیم، اما اگر این اتفاق نیافتد، هیچ راهی به جلو وجود نخواهد داشت.»

چگونه شانس موفقیت مذاکرات افزایش پیدا می‌کند؟

با وجود ناامیدی واشنگتن نسبت به رویکرد ایران، عدم اعتماد به اجرای تعهدات از سوی ایالات متحده با توجه به خروج سریع ایالات متحده از توافق برجام در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ، منطقی به نظر می‌رسد. با توجه به کاهش شانس انتخاب مجدد جو بایدن، دولت جدید ایران احتمالا ارزش کمی برای صرف سرمایه سیاسی روی چیزی باشد که به زودی شاهد از بین رفتن سرمایه‌گذاری دوباره باشد.

علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران، به فارین پالیسی گفت: «از آن‌جایی که دولت بایدن گزینه‌های خود را در نظر می‌گیرد، ممکن است چارچوب ضعیف مذاکرات نیاز به تجدیدنظر داشته باشد. من فکر می‌کنم اگر ایرانی‌ها انعطاف‌پذیرتر باشند و مذاکرات محرمانه با ایالات متحده یا حتی کانال غیرمستقیم [دیگر] را بپذیرند، شانس موفقیت به‌طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت».

به عقیده واعظ: «ما از بسیاری جهات بهای کارزار فشار حداکثری ترامپ را می‌پردازیم و مسئولیت پرداخت هزینه‌های آن بر عهده ماست. و بنابراین من معتقدم که ایالات متحده باید تلاش بیش‌تری کند تا مطمئن شود که مردم ایران واقعاً از مزایای کاهش تحریم‌ها بهره می‌برند».

شکاف بین مطلوب‌ترین و محتمل ترین سناریو

به گفته رم از گروه اوراسیا: «با از سرگیری مذاکرات، بیانیه‌های عمومی محتاط‌ترین طرف‌ها –یعنی آمریکایی‌ها و ایرانی‌ها- می‌تواند نشان دهد که آیا پیشرفتی حاصل شده است یا خیر».

در این میان، انتظارات کمی برای پیشرفت سریع وجود دارد. به گفته رم: «آنچه ما در اینجا به آن نگاه می کنیم این است که شکاف بین مطلوب‌ترین و محتمل‌ترین سناریو بسیار زیاد است و در حال گسترده‌تر شدن است».