از «خستگی از اوکراین» تا ناامنی غذایی
ده خطر بزرگ دنیای ۲۰۲۳ به روایت نشنال اینترست
اکو ایران: خطرات جهانی، از تغییرات آب و هوایی و بدهی کشورهای کمتر توسعه یافته گرفته تا زباله های فضایی، در حال افزایش است، زیرا افزایش رقابت قدرت های بزرگ، دستیابی به همکاری در مورد مشکلات مشترک جهانی را دشوارتر می کند.
به گزارش اکوایران، در آستانه پایان سال 2022 میلادی شورای اطلاعات ملی جامعه اطلاعاتی ایالات متحده، با تکیه بر تجربه چندین ساله خود در پیشبینی خطرات و روندهای جهانی، بزرگترین خطرات جهانی را در سال 2023 از دیدگاه ایالات متحده شناسایی کردهاند.
بنا بر گزارش اقتصادنیوز، برآورد آن ها از خطرات در کمین سال 2022 تا حد زیادی موفق از آب درآمد. انواع مختلف کووید، به ویژه در چین، طبق این پیشبینی، رشد اقتصادی چین را کاهش داد.
مطابق با این پیشبینی، حمله روسیه به اوکراین اتفاق و قیمت نفت به بشکهای 100 دلار رسید، اگرچه قیمتهای انرژی تا حدودی در نیمه دوم سال 2022 کاهش یافته است. کمبود مواد غذایی، بحرانهای اقتصادی و مشکلات رو به رشد بدهی در میان کشورهای در حال توسعه، همگی عیان شدند. برخی از اقتصاددانان پیشبینی میکنند که بحران بدهی ممکن است به اندازهای که پیشبینی میشد گسترده نبود، اما کشورهای با درآمد پایین و متوسط، مانند سریلانکا و پاکستان، در حال حاضر با این واقعیت روبرو هستند.
پیشبینی سال گذشته در مورد کمبود در مبارزه با تغییرات اقلیمی در گردهمایی غافلگیرکننده COP27 در قاهره، مصر، در نوامبر به اثبات رسید. در نهایت، به دلیل تنشهای فزاینده پیرامون تایوان و همچنین تحریم ایالات متحده بر صادرات طرحها و تجهیزات نیمهرسانای پیشرفته، اختلافات چین و ایالات متحده در سال 2023 ادامه خواهد داشت.
این برآورد از سال آتی میلادی در پایگاه تحلیلی نشنالاینترست منتشر شده که در دو بخش آماده ترجمه شده که در ادامه بخش اول آن منتشر میشود:
1. بحرانهای چندگانه جنگ اوکراین
پایان بازی در اوکراین، و چگونگی و زمان وقوع آن همچنان به صورت یک راز باقی مانده است. با این حال، بحرانهای چندگانه ناشی از جنگ - ناامنی انرژی و غذایی، تورم، رکود اقتصادی - ممکن است «خستگی از اوکراین» را در غرب ایجاد کند و حمایت حیاتی از اوکراین را تهدید کند. با فرارسیدن زمستان و کند شدن جنگ، پوتین بدون شک استراتژی فرسایشی خود را شدت بخشیده و به زیرساختهای حیاتی اوکراین حمله میکند و به دنبال سقوط اوکراین به عنوان یک دولت مستقل قبل از پذیرش شکست به علت خسارات است.
تصرف خرسون در جنوب و بخشهایی از دونباس در شمال شرقی توسط کییف -بیش از 50 درصد از سرزمینهایی که مسکو از 24 فوریه اشغال کرده بود- دست این کشور را تقویت میکند. یک راه حل مورد مذاکره - یا حتی یک آتشبس پایدار- هنوز زود است زیرا هر دو طرف احساس میکنند میتوانند برنده شوند.
کیف در نشست نوامبر جی20 طرح صلح 10 مادهای را منتشر کرد که در آن خواستار خروج روسیه از تمام اراضی مستقل اوکراین و پرداخت خسارت شد. در واقع او خواستار تسلیم کامل پوتین است. اکنون واشنگتن در وضعیت متناقضی قرار دارد: از یک سو، کییف از ایالات متحده/ناتو خواهان تجهیزات پیشرفتهتر، از جمله تسلیحات دوربرد مانند سامانههای موشکی تاکتیکی و دفاع ضدموشکی است. در همین حال، برخی از اعضای کنگره ایالات متحده میخواهند حمایت از اوکراین را محدود کنند.
جنگ چندین خطر به هم پیوسته ایجاد می کند: یک درگیری مداوم و بنبست در میدان نبرد؛ تشدید تنش در صورتی که ایالات متحده/ناتو در پاسخ به بمباران پوتین تسلیحات پیشرفته بیشتری به کیف بفرستد؛ استفاده روسیه از سلاحهای هستهای در صورت تلاش کییف برای تصرف کریمه؛ «خستگی از اوکراین» در اروپا با شروع رکود؛ و شکاف ایالات متحده و اتحادیه اروپا بر سر کمیت و کیفیت کمک های نظامی برای ادامه ارائه به کییف.
احتمال:
2. تشدید ناامنی غذایی
برنامه جهانی غذا (WFP) «حلقه آتش» گرسنگی و سوءتغذیه را برجسته کرده است که در سراسر جهان از آمریکای مرکزی و هائیتی، از شمال آفریقا، ساحل، غنا، جمهوری آفریقای مرکزی و سودان جنوبی و سپس به سمت شرق تا شاخ آفریقا، سوریه و یمن و امتداد آن تا پاکستان و افغانستان گسترش دارد. تعداد افرادی که با ناامنی غذایی حاد مواجه هستند از سال 2019 از 135 میلیون به 345 میلیون نفر افزایش یافته است.
حتی اگر جنگ در اوکراین به طور مسالمتآمیز حل شود و حمل محمولههای غلات اوکراین در خطر نباشد، کمبود مواد غذایی همچنان وجود خواهد داشت. علاوه بر درگیری، تغییرات آبوهوایی -که باعث خشکسالیهای شدیدتر و تغییر الگوهای بارندگی میشود- محرک اصلی ناامنی غذایی است و بعید است در سال 2023 به طور موثر کاهش یابد. افزایش هزینه های سوخت دیزل و کود، که به دلیل جنگ اوکراین و مسائل زنجیره تامین (ارائه محصولات به بازار و فرآوری گوشت و طیور) تشدید شده است، هزینه های تغذیه دام و حیوانات شیری را افزایش داده است. هزینههای کمکهای بشردوستانه به دلیل تورم در حال افزایش است: مبلغ اضافی که WFP اکنون برای هزینههای عملیاتی هزینه میکند، قبلاً ۴ میلیون نفر را برای یک ماه تغذیه میکرد.
احتمال:
3. نزاع با ایران
مانند جنگ اوکراین، ناآرامی در ایران میتواند به یک بحران چندگانه تبدیل شود. از قبل، ایالات متحده و اسرائیل خود را برای این سناریو آماده کردهاند. توافق هستهای ایران -که همین چند ماه پیش در آستانه موفقیت بود- اگر نگوییم مرده، اکنون خفته است. ایران در حال تسریع تولید اورانیوم بسیار غنی شده با درجه بالا و نزدیک به گریز هسته ای است. اتهامات غربیها مبنی بر ارائه پهپادها و موشکهای به روسیه بعد جدیدی به رویارویی و انگیزهای برای تحریمهای جدید افزوده است.
یک دولت راست افراطی جدید در اسرائیل و مجلس نمایندگان جمهوریخواه در ایالات متحده فشارها را برای بمباران یا خرابکاری در تاسیسات غنیسازی تهران در فردو و همچنین تأسیسات موشکی و پهپادی ایران تشدید خواهند کرد. در پاسخ، ایران میتواند متحدان آمریکا در منطقه را هدف قرار داده یا عبور نفتکشها از تنگه هرمز را مختل کند. با این حال آمریکا به خوبی میداند که تغییرات در ایران میتواند ژئوپلیتیک در خاورمیانه از قبل آشفته را متحول کند.
احتمال:
4. تشدید بحران بدهی در کشورهای در حال توسعه
برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) هشدار داده که 54 کشور با درآمد کم و متوسط «مشکلات شدید بدهی» دارند. این کشورها 18 درصد از جمعیت جهان، بیش از 50 درصد از مردمی که در فقر شدید زندگی می کنند، و 28 کشور از 50 کشور برتر جهان را تشکیل می دهند. از لحاظ تاریخی، بخشودگی بدهی «خیلی کم و دیر شده است». مشکلات پرداخت بدهی در ابتدا اغلب با مشکلات نقدینگی اشتباه گرفته میشود که منجر به بحرانهای طولانی بدهی با پیامدهای اقتصادی شدید میشود.
کشورهای کمدرآمد، مانند سومالی و زیمبابوه، در صدر فهرست کشورهای نابسامان برنامه توسعه ملل متحد قرار دارند، اما آکسفورد اکونومیکس ارزیابی میکند که بسیاری از کشورهای بازارهای نوظهور طوفان را پشت سر خواهند گذاشت، زیرا از قبل در اوایل چرخه نزولی هزینهها را کاهش دادهاند. شرایط مالی وخیم اکثر کشورهای در حال توسعه، نوید بدی برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد تا سال 2030 است. در عوض، جهان در حال توسعه احتمالاً فقر بیشتر، بهبود آموزشی کمتر و کاهش توانایی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی را در سال 2023 تجربه خواهد کرد.
احتمال:
5. بدهی مارپیچی جهانی
هم بدهی شرکتهای غیرمالی (88 تریلیون دلار، حدود 98 درصد تولید ناخالص داخلی جهانی)، و هم بدهی ترکیبی دولت، شرکتها و خانوارها (290 تریلیون دلار تا سه ماهه سوم سال 2022) طبق گزارش موسسه بین المللی مالی، طی چهار تا پنج سال گذشته افزایش یافته است. چندین سال نرخ بهره پایین - در برخی موارد منفی - که به پول آسان کمک می کند، به توضیح این وضعیت کمک می کند. اگرچه این مسئله در مجموع کمی کاهش یافته، اما چند بحران افزایش نرخ بهره، دلار قوی، رکود در اروپا، اقتصاد ضعیف چین، و عدم اطمینان در مورد اوکراین احتمالا جرقه یک بحران مالی منطقهای یا حتی جهانی دیگر خواهد بود.
بزرگی بدهی به طور قابل توجهی بزرگتر از بحران مالی 2007-2008 است و شرایط مالی در کشورهای عمده مشکل سازتر است. مسئله نگرانکنندهتر کاهش سطح همکاریهای بینالمللی است که بسیار کمتر از سال 2008 است. کنگره جمهوری خواه احتمال کمتری دارد که افزایش منابع صندوق بین المللی پول و بانک جهانی را که برای جلوگیری از نکول و برنامه ریزی مجدد بدهی مورد نیاز است، تایید کند، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، و حتی به طور بالقوه در ایتالیا.
جی 20 نقش کلیدی در بحران مالی 2007-2008 ایفا کرد، اما با پیامدهای ناشی از نشست نوامبر این گروه در بالی، هماهنگی تلاش ها برای مدیریت بدهی ناکافی است. چین، بزرگترین طلبکار به کشورهای در حال توسعه، ترجیح می دهد بدهی ها را به صورت دوجانبه مدیریت کند و روابط پرتنش ایالات متحده و چین نشان می دهد که بعید است پکن مانند سال 2008 با واشنگتن همکاری کند.
جرقه های ایجاد یک بحران مالی بزرگ جدید می تواند از طریق تهدیدات پیش فرض از سوی یک یا چند کشور در حال توسعه یا ایتالیا، فروپاشی شرکتی از نوع Lehman Brothers، یا وحشت در صورت افزایش جنگ در اوکراین به سطح هسته ای باشد.
احتمال:
6) تعمیق کاهش همکاریهای جهانی:
خطرات جهانی، از تغییرات آب و هوایی و بدهی کشورهای کمتر توسعه یافته گرفته تا زباله های فضایی، در حال افزایش است، زیرا افزایش رقابت قدرت های بزرگ، دستیابی به همکاری در مورد مشکلات مشترک جهانی را دشوارتر می کند. پس از نشست ماه نوامبر گروه بیست، جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا و شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، توافق کردند که مذاکرات دوجانبه در مورد تغییرات آب و هوایی را از سر بگیرند. با این حال، یک درگیری دیگر بر سر تایوان احتمالاً این تلاش را متوقف خواهد کرد. همانطور که نگوزی اوکونجو-ایویلا، مدیر کل سازمان تجارت جهانی اخیرا هشدار داد، سیستم تجاری چندجانبه به شدت در حال نابودی است، حتی اگر هزینههای حمایتگرایی و تلاشهای خودکفایی قدرتهای بزرگ رشد اقتصادی را برای همه کشورها کند کند.
مؤسسات بینالمللی دیگر ناکارآمد مینمایند: گروه بیست در خنثی کردن بحران های رو به رشد بدهی در میان کشورهایی که بیشترین آسیب را دیده اند، مانند بنگلادش، پاکستان، سریلانکا و سایرین کند عمل کرده، و این در حالی است که بانک جهانی مورد انتقاد شدید کشورهای در حال توسعه بابت عدم اختصاص بودجه بیشتر به مبارزه با تغییرات آب و هوایی قرار دارد. در غیاب اقدامات بیشتر نهادهای چندجانبه برای رویارویی با چالشهای امروزی، مشروعیت نظم لیبرال غربی پس از جنگ جهانی دوم، بهویژه در چشم بسیاری از کشورهای جنوب جهانی، که اکنون شاهد کاهش شانس خود برای توسعه سریع اقتصادی هستند، از بین خواهد رفت. یکی دیگر از پیامدهای ناسیونالیسم اقتصادی که باعث عدم همکاری در اصلاح و به روز رسانی نهادهای جهانی می شود، تکه تکه شدن نظم بین المللی به خوشه های منطقهای و هنجارها و استانداردهای رقیب ناکارآمد است. فروپاشی نظام چندجانبه تنها خطرات فقر، ملی گرایی و درگیری بیشتر را افزایش می دهد.
احتمال:
7) یک سیستم تکنوپلاریزه و پارهپاره:
گروه مشاوره بوستون تخمین می زند که اگر قدرت های بزرگ تلاش کنند همانطور که دولت بایدن می خواهد به خودکفایی کامل در نیمه هادی ها دست یابند، سرمایه گذاری اولیه می تواند به 1 تریلیون دلار برسد و تراشه ها 35 تا 65 درصد بیشتر هزینه دارند. با داغتر شدن جنگ فناوری چین و آمریکا، چین به بسیاری از محصولات خارجی دسترسی نخواهد داشت و باید اقلام ساخت چین را جایگزین کند و انگیزههایش برای پایبندی به استانداردهای جهانی را تضعیف میکند. یک مطالعه موسسه جهانی مککینزی در بررسی 81 فناوری در حال توسعه نشان داد که چین تاکنون از استانداردهای جهانی برای بیش از 90 درصد آنها استفاده کرده است. در بسیاری از این موارد، پکن برای 20 تا 40 درصد ورودیهای مورد نیاز خود به شرکتهای چندملیتی خارجی متکی بوده است. از آنجایی که نیمههادیها نقش فزاینده ای را در همه کالاهای مصرفی ایفا می کنند -و نه فقط لوازم الکترونیکی یا تجهیزات تکنولوژیکی پیشرفته- بازارهای همه کالاهای تولیدی احتمالاً با هزینه های بیشتر (بخوانید تورم) و انتخاب کمتر برای مصرف کنندگان تقسیم می شوند. بر اساس گزارش سازمان تجارت جهانی، در بلندمدت، جدا شدن اقتصاد جهانی به دو بلوک مستقل غربی و چینی منجر به کاهش تولید ناخالص داخلی جهانی به میزان حداقل 5 درصد خواهد شد که بدتر از آسیب ناشی از بحران مالی 2007-2008 است. مدلسازی صندوق بینالمللی پول نشان میدهد که «چشمانداز رشد برای اقتصادهای در حال توسعه تحت این سناریو تیره میشود و برخی از آنها با ضررهای رفاهی دو رقمی مواجه میشوند».
احتمال:
8) تغییرات آبوهوایی:
کنفرانس COP27 بیشتر با ناامیدی به پایان رسید تا احساس موفقیت. با وجود توافق بر سر محدود کردن افزایش دما به 1.5 درجه سانتیگراد به عنوان یک هدف، درخواستها برای حذف تدریجی سوختهای فسیلی توسط دولتهای تولیدکننده نفت مسدود شد. اکثر دانشمندان فکر می کنند که جهان به زودی به افزایش 1.5 درجه سانتیگراد خواهد رسید و ما در مسیر افزایش 2.2 درجه سانتیگراد قرار داریم، مگر اینکه کشورها متعهد به کاهش 43 درصدی در کل انتشار گازهای گلخانه ای شوند. آب و هوای گرمتر به معنای خشکسالیها و سیلهای مهیبتر و همچنین تغییرات خطرناک در الگوهای بارش است که قرار است عملکرد کشاورزی را مختل کند. تنها نقطه نیمه روشن در COP27 توافق بر سر یک صندوق جدید «زیان و خسارت» برای کمک به کشورهای در حال توسعه برای پوشش هزینه های تأثیرات تغییرات آبوهوایی بود. با این وجود، هیچ تصمیمی در مورد میزان بودجه ای که جهان صنعتی متعهد به پرداخت آن خواهد بود، گرفته نشد. کشورهای غربی در حال حاضر وعده ارائه کمکهای مالی به کشورهای در حال توسعه برای تولید کربن کمتر دادهاند، ولی به این وعدهها عمل نکردهاند. جمهوریخواهان که اکنون کنترل مجلس نمایندگان را در دست دارند، قبلاً گفتهاند که نمیخواهند برای مبارزه با تغییرات آبوهوایی به دیگران پول بدهند. تغییر به سمت راست و ملیگرایی در سیاست اروپا نیز ممکن است تأمین مالی «زیان و خسارت» را در سالهای آینده به خطر بیندازد. علیرغم فراوانی فزاینده رویدادهای شدید آب و هوایی - که همه کشورها را تحت تاثیر قرار میدهد، نه فقط کشورهای فقیر - تغییرات آب و هوا هنوز یک اولویت اساسی برای غرب صنعتی است.
احتمال:
9) تشدید تنشهای آمریکا و چین
علیرغم نشست ماه نوامبر بایدن-شی، جایی که هر دو رهبر تلاشهایی را برای تثبیت روابط آغاز کردند، اختلافات اساسی در مورد تایوان، قوانین و استانداردهای فناوری، تجارت، حقوق بشر و تجاوزات پکن بر اساس ادعاهای ارضی بیاعتبار در دریاهای چین جنوبی و شرقی، همچنان باقی مانده است. از سرگیری اولیه مذاکرات پیرامون تجارت، مسائل اقلیمی و گفتگوهای نظامی آغاز شده است، اما ناسیونالیسم ناپایدار هر دو طرف می تواند هر دستاورد اساسی را مختل کند. واکنش پکن تاکنون به ممنوعیت صادرات هوش مصنوعی و تراشههای ابررایانهای و تجهیزات ساخت تراشه توسط دولت بایدن، طرح شکایت سازمان تجارت جهانی علیه واشنگتن و برنامهریزی برای سرمایهگذاری ۱۴۳ میلیارد دلاری اضافی در یارانههای صنعت نیمهرسانا بوده است. این اقدامات به دنبال خفه کردن توسعه فناوری پیشرفته چین است. در حالی که مخالفت دو حزبی نسبت به چین وجود دارد، مجلس نمایندگان تحت کنترل جمهوریخواهان قصد دارد برنامهای تهاجمیتر برای مقابله با چین در مورد تایوان، تجارت و حقوق بشر اتخاذ کند که خطر تضعیف دستور کار بایدن را به دنبال دارد. اگرچه احتمال تلاش چین برای وادار کردن تایوان به اتحاد میان دو کشور در سال 2023 یا چندین سال پس از آن بسیار کم ارزیابی میشود، اما سیاست ابهام استراتژیک در قبال تایوان، که هدف آن تقویت روابط نظامی و سیاسی با تایوان است، دوباره تنشها و شیطان سازی متقابل را برانگیخت. تلاش برای تثبیت رابطه با سرعت گیرهای جدی روبرو است و ممکن است از ریل خارج شود.
احتمال:
10) مخمصه خطرناک تر در شبه جزیره کره:
آزمایش بی امان طیف کامل موشک های بالستیک توسط پیونگ یانگ (86 آزمایش در سال 2022)؛ موشک های کروز؛ موشک های تاکتیکی با قابلیت حمل سلاح هسته ای، متحرک و میان برد؛ و موشکهای با سوخت جامد بخشی از دستور کار کره شمالی برای ایجاد یک زرادخانه ضربه دوم قابل بقا و ارائه گزینه های بیشتر برای اجبار و حمله احتمالی است
همانطور که دولتهای آمریکا و کره جنوبی هشدار دادهاند، ماههاست که آمادهسازی هفتمین آزمایش هستهای در حال انجام است. تفاهم احتمالی کمک برای مهار بین پیونگ یانگ و پکن ممکن است توضیح دهد که چرا چنین آزمایشی رخ نداده است. با این وجود، اگر آزمایش هفتم رخ دهد و پکن تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل را با هدف تنبیه کره شمالی وتو کند، شکاف در روابط آمریکا و چین احتمالا عمیقتر خواهد شد. زرادخانه پیونگ یانگ در حال حاضر برای بازدارندگی متقابل با ایالات متحده بسیار بیشتر از نیاز است. رئیس جمهور کیم جونگ اون ممکن است وسوسه شود تا اقدامات تحریک آمیزی را بر اساس محاسبات اشتباه انجام دهد که می تواند به یک بحران و/یا درگیری میان شمال-جنوب دامن بزند.
احتمال:
خطرات ناشناخته های ناشناخته
خطراتی که در بالا مورد بحث قرار گرفت، به تعبیر دونالد رامسفلد، وزیر دفاع سابق، «ناشناختههای شناختهشده» هستند - تحولات یا روندهای قابل تشخیصی که میتوان مسیرهای احتمالی آنها را ارزیابی کرد. علاوه بر این، طیفی از «ناشناختههای ناشناخته» وجود دارد - رویدادهایی که نمیتوانیم پیشبینی کنیم که پیامدهای فاجعهباری دارند. در میان آنها: فوران ابر آتشفشان (یلواستون، اندونزی، ژاپن)؛ اصابت یک سیارک غول پیکر به عرض 6 مایل، به اندازه ای که دایناسورها را 66 میلیون سال پیش کشت. طوفان خورشیدی - تزریق جرم تاجی- و پرتاب مقادیر زیادی از ذرات باردار مغناطیسی به زمین که می تواند شبکه ها را برای هفته ها یا ماه ها از کار بیندازد و فوران اشعه گامای رادیواکتیو از اعماق فضا. همانطور که در همهگیری کووید-19 دیدهایم، هزاران ویروس در سیاره ما میتوانند جرقه همهگیریهای آینده را ایجاد کنند، که مقابله با برخی از آنها دشوارتر از کووید است.
تیتر یک در اکوایران
پربینندهترینها
-
فوری؛ شورای حکام آژانس قطعنامه ضدایرانی را تصویب کرد
-
انتقاد تند پزشکیان از غرب: شما مرد هستید که با بمب زنان و کودکان را کشتار میکنید!
-
فوری؛ ممکن است امشب قطعنامه صادر نشود
-
استقبال مولوی عبدالحمید از مسعود پزشکیان+ فیلم
-
فوری/ واریز یارانه نقدی آبان 1403+ فیلم
-
واکنش فوری تهران به قطعنامه شورای حکام آژانس
-
معمای ترامپ در مواجهه با تهران/ چه چیزهایی میتواند مانع از مذاکره شود؟
-
توصیه مولوی عبدالحمید به گفتوگو با آمریکا و اروپا/ گام اهل سنت برای وفاق
-
زنگ خطر برای دریای خزر/ کاهش تراز آب و پیامدهای آن