پشت صحنه 27برج گیاهشناسی؛ارتش قانونی عمل کرد؟

 به گزارش اکو ایران ، همه چیز از هشدار محمد درویش کنشگر محیط زیست، آغاز شد. او با انتشار تصاویری در کانال شخصی‌اش بر داد که در منتهی‌الیه شمالی باغ گیاه شناسی ملی ایران که در منطقه ۲۲ تهران قرار دارد قرار است ۲۲ برج ۲۷ طبقه ساخته شود در حالی که بهترین کاربری برای آن فضای سبز است تا چشم‌انداز و حیات بوم‌شناختی باغ آسیب نبیند. به گفته او تهرانی که هم‌اکنون هم آب ندارد و با دزدیدن آب کرج، طالقان، لار و آمل دارد زندگی می‌کند، چگونه ۲۲ برج ۲۷ طبقه جدید را می‌خواهید در آن بسازید؟

او پس از توصیف ویژگی‌های این باغ هشدار داده است که اجازه ندهیم بیش از این، حریم باغ متأثر از طاعون برج‌سازی مورد تجاوز قرار گیرد. نیمی از چاه‌های تأمین‌کننده آب باغ هم‌اکنون خشک‌شده و آن نیم دیگر مجبور به کف‌شکنی در اعماق بیش از دویست و بیست‌متر شده! درحالیکه زمانی این چاه‌ها در عمق هشتاد متری به آب می‌رسید. در پهنه منطقه بیست و دو تهران، سطح آب زیرزمینی بیش از هفده‌متر در طول یک دهه اخیر کاهش یافته، آقای زاکانی! لطفاً اجازه ندهید تا بحران بیش از این گسترش یافته و یکی از ارزشمندترین مؤلفه‌های وقار ایرانیان قربانی سودای برج‌های چند صد میلیاردتومانی برای از ما بهتران شود.

اما مسئولان شهری تاکنون اقدامی برای این توقف این ساخت و ساز نکرده‌اند. مدتی پیش علیرضا زاکانی در واکنش به ساخت و ساز در محدوده باغ گیاه‌شناسی گفت: در این ارتباط بخشی از مجوزها مربوط به قبل می‌شود. ما در دوره خودمان هنوز در کمیسیون ماده ۵ هیچ مجوزی را نداده‌ایم و اینها میراثی است که از دوره گذشته به ما رسیده است.

اما به تازگی مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهرداری تهران گزارشی در خصوص «ساخت و ساز در اراضی فوقانی باغ گیاه شناسی تهران» تهیه کرده است که در آن تاکید شده این ساخت و سازها غیر قانونی است. در این گزارش کارشناسی با اشاره به این که موضوع ساخت و ساز در محدوده شمالی باغ گیاه شناسی ملی ایران در سال‌های اخیر چالش‌های زیادی را به دنبال داشته است تاکید شده که تأخیر در آماده سازی طرح تفصیلی منطقه ۲۲ در سال ۸۸ تا ابلاغ طرح تفصیلی شهر تهران در سال ۱۳۹۱و سپس تا زمان ابلاغ طرح تفصیلی ویژه منطقه ۲۲ در سال ۱۳۹۹، پهنه تعریف شده برای این محدوده چندین بار تغییر کرده و زمینه سو برداشت را فراهم آورده است.

با این حال مطابق طرح تفصیلی ویژه منطقه ۲۲ مقرر شده است که در این زمین بارگذاری مسکونی به شکل کم تراکم و طبق آخرین پهنه مصوب برای این محدوده یعنی R۱۲۲ در دستور کار قرار گیرد. از طرفی طراحی و آغاز ساخت و سازها در این محدوده نشان از آغاز برج سازی و بلندمرتبه سازی دارد که هم با مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری و پهنه مصوب مغایرت دارد و هم اعتراض حامیان محیط زیست و متولیان باغ گیاه شناسی ملی ایران را به عنوان میراث طبیعی ارزشمند به دنبال داشته است.

آنها بر این باورند حجم بالای ساخت و سازها و جمعیتی که به دنبال آن به محدوده وارد خواهد شد باعث ایجاد آلودگی‌های صوتی، هوایی و کاهش سطح آب‌های زیر زمینی می‌شود و تهدید جدی برای سلامت گونه‌های گیاهی و جانوری ارزشمند این باغ محسوب می‌شود. این زمین بخشی از اراضی ۵۳۰ هکتاری موسوم به میدان تیر ارتش بوده که در سال ۸۸ و بر اساس توافقات انجام شده با شهرداری تهران به پهنه R۲۶۲ تخصیص یافت. این در حالی است که پیش از این، مشاور شارستان در طرح تفصیلی ۸۸، این زمین را با زیر پهنه S۲۲۲ و به صورت یکپارچه با باغ گیاه شناسی پیشنهاد داده بود.

با این حال، پس از اعمال مصوبه ۴۸۷ کمیسیون ماده ۵ شهر تهران، آنچه در طرح تفصیلی یکپارچه شهر تهران نهایتاً پیاده شد، این زمین با زیر پهنه R۲۶۲ و S۲۱۴ مشخص شد.

پس از مصوبه ۵/۸/۹۳ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مبنی بر ضرورت تهیه طرح تفصیلی ویژه برای منطقه ۲۲؛ شهرداری تهران در اواخر سال ۹۵ اقدام به تهیه طرح کرد و مهندسین مشاور پارت این وظیفه را به عهده گرفت.

در فرایند تهیه طرح و در اواخر سال ۹۷؛ پس از نخستین ارائه طرح تهیه شده در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران؛ کاهش قابل توجه کیفیت زندگی شهروندان ناشی از تبعات جدی محیط زیستی، ترافیکی و اجتماعی روند ساخت و سازهای کنونی در منطقه محرز شد.

از این رو و در راستای کاهش بارگذاری و تبعا کاهش آسیب‌ها؛ مشاور پارت در جلسه‌ای با مدیریت بنیاد تعاون ارتش؛ نسبت به ارائه گزینه‌های جایگزین برج سازی در اراضی فوقانی باغ گیاه شناسی اقدام کرد.

سه گزینه پیشنهادی شامل کشاورزی شهری پیشرفته؛ احداث مجموعه درمانی تفریحی سالمندان ارتش؛ و احداث مجموعه مسکونی ویلایی و کم تراکم جهت امرای ارتش بود. در نهایت بنیاد تعاون، نسبت به گزینه سوم رغبت بیشتری نشان داده و جهت پیشبرد آن، نسبت به استخدام مشاور و بازطراحی مجموعه اقدام کرد. در این مدت، بررسی طرح ویژه منطقه ۲۲ در شورایعالی شهرسازی و معماری ایران ادامه یافت که در نهایت منجر به مصوبه ۱۴/۵/۹۸ آن شورایعالی شد.

در این مصوبه و در بند ج؛ ۱۵-۳ ضمن موافقت با پیشنهاد مشاور طرح تفصیلی، به صراحت ذکر شده که اراضی فوقانی باغ گیاه شناسی جهت تعدیل تبعات بارگذاری می‌بایست به زیر پهنه R۱۱۲ و یا R۱۲۲ تغییر یابد.

در دو مصوبه بعدی طرح تفصیلی ویژه منطقه ۲۲ یعنی مصوبه شورای شهر تهران ۲۹ تیر ۹۹ و مصوبه نهایی طرح تفصیلی ویژه منطقه ۲۲ کمیسیون ماده ۵؛ ۲۴ آذر ۹۹ نیز این زمین با زیر پهنه R۱۱۲ تثبیت شد و هم اکنون بر روی سامانه طرح تفصیلی یکپارچه تهران نیز انعکاس یافته است.

این در حالی است که طرح تهیه شده برای این محدوده و حجم برج‌های پیشنهادی جهت بارگذاری در این محدوده به طور کلی با مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری و پهنه مصوب برای این محدوده پهنه D مغایرت دارد.

با توجه به صراحت مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در خصوص این اراضی، جای شبهه‌ای باقی نمی‌ماند که ساخت برج در این اراضی مغایر با قانون است.

بر اساس اطلاعات دریافت شده از شهرداری منطقه ۲۲، بنیاد تعاون ارتش ساخت و ساز در اراضی قدرالسهم خود را صرفاً با یک پروانه ساخت تک برگی و کاغذی نه به صورت سیستمی که در سال ۸۹ به استناد صورتجلسه ۴۸۷ کمیسیون ماده ۵ از شهرداری تهران دریافت کرده، انجام می‌دهد؛ در حالی که مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در این زمینه صراحت کافی را داراست و هر گونه توافق و تغییر در ضوابط ساخت و ساز این محدوده نیازمند مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری دارد.

گسترش روز افزون منطقه ۲۲ و ساخت ساختمان‌های بلندمرتبه در این منطقه باعث پایین آمدن سطح آب‌های زیر زمینی از جمله چاه باغ گیاه شناسی شده است و میزان آب برداشتی را از ۲۰۰ لیتر در ثانیه به زیر ۹۰ لیتر در ثانیه رسانده است و کم آبی به شدت باغ گیاه شناسی را تهدید می‌کند و متولیان این مجموعه بر این باورند با ساخت و ساز بلند مرتبه در حریم این مجموعه همین حجم آب قابل برداشت باقی مانده نیز از بین خواهد رفت.