به گزارش اکوایران- بهای مس در سال ۲۰۲۵ با اختلالهای زنجیره تأمین، فعالیتهای لرزهای معادن شیلی، جاری شدن سیل و زلزله در معادن جمهوری دموکراتیک کنگو و همچنین سیاستهای تجاری آمریکا، به سطوح بیسابقهای رسید. در بورس لندن، قیمت مس در دسامبر از ۱۱۷۰۰ دلار عبور کرد و برخی تحلیلگران، از جمله Deutsche Bank و Citi، پیشبینی میکنند که قیمت مس در اوایل ۲۰۲۶ به ۱۳ تا ۱۵ هزار دلار برسد. بلومبرگNEF نیز اعلام کرده است که مصرف جهانی مس تا سال ۲۰۳۵ بیش از یکسوم افزایش خواهد یافت، در حالی که رشد ظرفیت تولید معادن جدید محدود است و بازیافت مس برای جبران این شکاف کافی نیست.
پتانسیل ناشناخته ایران در بازار جهانی مس
ایران با ذخایر شناختهشده بیش از ۴۶ میلیون تن مس خالص و شناسایی حدود ۳۰ میلیارد تن سنگ مس، در رتبه پنجم یا ششم جهانی قرار دارد. نرخ بهرهبرداری فعلی تنها حدود ۰.۶ درصد است، در حالی که میانگین جهانی ۲.۲ درصد است. با تولید سالانه حدود ۳۰۰ هزار تن مس و مصرف داخلی ۱۶۵ هزار تن، ایران بخش قابلتوجهی از مازاد تولید را میتواند صادر کند، اما تاکنون ظرفیت واقعی خود را به کار نگرفته است.
طرحهای توسعهای و جهش تولید آینده
شرکت ملی مس ایران ۶۵ پروژه در زنجیره کامل تولید مس از اکتشاف تا صنایع پاییندستی با سرمایهگذاری ۱۳ میلیارد دلاری در دست اجرا دارد. با راهاندازی پروژههای دره زار، درآلو و فلوتاسیون سرباره، ظرفیت تولید کنسانتره حدود ۳۳۰ هزار تن افزایش مییابد که به درآمد سالیانه ۶۰۰ میلیون دلار اضافه میکند. طبق طرحهای توسعه، تولید مس محتوی کشور میتواند به ۸۰۰ هزار تن و تولید کنسانتره به ۴ میلیون تن برسد. در سند توسعه ۱۴۱۰ نیز افزایش سهم ایران در صادرات کاتد و تقویت صنایع پاییندستی هدفگذاری شده است.
چالشها و گلوگاهها
استفاده کامل از ظرفیتهای مس ایران منوط به رفع سه گلوگاه اصلی است:
۱. فناوری: نوسازی ماشینآلات و ارتقای فرآیندهای استخراج و فرآوری.
۲. انرژی: تأمین پایدار برق و گاز برای تولید و ذوب.
۳. دیپلماسی اقتصادی: توسعه بازارهای صادراتی و تثبیت حضور در زنجیره جهانی مس.
فرصت طلایی سرمایهگذاری در زنجیره مس ایران
با توجه به رکوردهای جهانی قیمت مس و ظرفیتهای بالقوه ایران، سرمایهگذاری در استخراج، فرآوری و صنایع پاییندستی میتواند سودآوری بالایی داشته باشد. متوسط سود خالص شرکت ملی مس در ۱۶ سال اخیر بیش از ۴۴ درصد بوده و با تولید یک میلیون تن مس، درآمد سالیانه میتواند تا ۱۰ میلیارد دلار افزایش یابد. این فرصت نه تنها برای سودآوری اقتصادی، بلکه برای تقویت دیپلماسی اقتصادی و کاهش آسیبپذیری ایران در برابر تحریمها اهمیت دارد.
رشد جهانی قیمت مس و افزایش تقاضا، همراه با ذخایر عظیم و پروژههای توسعهای ایران، موقعیتی استثنایی برای سرمایهگذاران ایجاد کرده است. تحقق این فرصت مستلزم ارتقای فناوری، تأمین انرژی پایدار و دیپلماسی اقتصادی هوشمند است. با اقدام به موقع، ایران میتواند نه تنها سهم خود در بازار جهانی مس را افزایش دهد، بلکه درآمدزایی و اشتغال داخلی را نیز به شکل قابل توجهی ارتقا دهد.
