پرسشی که نوبل برد: «چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟»

آکادمی علوم سلطنتی سوئد امروز اقتصاددانان «دارون عجم اوغلو»، «سیمون جانسون» و «جیمز رابینسون» را برای مطالعه «چگونگی شکل‌گیری نهادها و اثر آنها بر رفاه» به عنوان برندگان نوبل اقتصاد 2024 معرفی کرد.

عجم اوغلو، راس اصلی مثلث

دارون عجم اوغلو، اقتصاددان ترکی-آمریکایی ارمنی‌تبار است که از سال 1993 در دانشگاه MIT تدریس می‌کند. او در سال 2005 نیز «مدال جان بیتز کلارک» را برنده شد و در سال 2019 عنوان استاد برجسته دانشگاه MIT را دریافت کرد.

او که در خانواده‌ای ارمنی در استانبول به دنیا آمد، لیسانس خود را از دانشگاه یورک دریافت کرد و برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری رشته اقتصاد به مدرسه اقتصاد لندن رفت. عجم اوغلو پیش از پیوستن به MIT یکسال در مدرسه اقتصاد لندن تدریس کرد.

عجم اوغلو بیشتر برای کارش روی اقتصاد سیاسی شناخته شده است. او مقالات زیادی نوشته است که بسیاری از آنها با همکاران قدیمی‌اش «سیمون جانسون» و «جیمز رابینسون» به رشته تحریر در آمده‌اند؛ دو نفر دیگری که در کنار او امروز از سوی آکادمی نوبل برنده جایزه اقتصاد سال ۲۰۲۴ شدند.

کتاب‌های «ریشه‌های اقتصادی دیکتاتوری و دموکراسی» و «چرا ملت‌ها شکست می‌خورند» او به همراه رابینسون نوشته شده است. کتاب دوم که اثری تاثیرگذار درباره نقش نهادها در شکل‌دهی به نتایج ملت‌هاست، توجه گسترده‌ای از سوی محققان و رسانه‌ها دریافت کرد. عجم اوغلو که به عنوان یک میانه‌رو توصیف می‌شود به «اقتصاد بازار تنظیم شده» باور دارد، و مرتبا درباره مسائل سیاسی، نابرابری اقتصادی و انواع سیاست‌های خاص نظرات خود را ارائه می‌دهد.

عجم اوغلو در نظرسنجی اقتصاددان آمریکایی در سال 2011 بعد از «پل کروگمن» و «گریگوری منکیو» در رتبه سوم «فهرست اقتصاددان برگزیده زنده زیر 60 سال» قرار گرفت. او همچنین در سال 2015 براساس پایگاه داده‌های مقالات تحقیقاتی در اقتصاد (RePEc) به عنوان پراستنادترین اقتصاددان در طول 10 سال انتخاب شد.

سیمون جانسون: مطالعه رابطه تکنولوژی و رفاه

«سیمون جانسون»، برنده دیگر نوبل اقتصاد 2024 نیز اقتصاددان آمریکایی-بریتانیایی است که به عنوان استاد کارآفرینی در مدرسه مدیریت MIT و همکار ارشد در موسسه اقتصاد بین الملل پترسون فعالیت می‌کند. جانسون از مارس 2007 تا پایان آگوست 2008، اقتصاددان ارشد صندوق بین‌المللی پول بود.

او لیسانس خود را از دانشگاه آکسفورد دریافت کرد و برای ادامه تحصیل در کارشناسی ارشد به دانشگاه منچستر رفت و در نهایت دکترای خود را در رشته اقتصاد از دانشگاه MIT دریافت کرد.

کتاب «قدرت و پیشرفت: تلاش صدساله ما در تکنولوژی و رفاه» که حاصل همکاری او و عجم اوغلو است در سال 2023 منتشر شد که به تاریخ توسعه تکنولوژی و پیامدهای سیاسی و اجتماعی آن می‌پردازد. این کتاب استدلال می‌کند که تکنولوژی بطور خودکار مواهب اجتماعی به بار نمی‌آورد بلکه منافع آن به نخبگان محدودی می‌رسد. این کتاب همچنین دیدگاه نسبتا انتقادی از هوش مصنوعی (AI) ارائه می‌دهد و بر تاثیر منفی آن بر مشاغل و دستمزدها و بر دموکراسی تاکید می‌کند.

رابینسون: سیاست‌پژوه اقتصاددان

«جیمز الن رابینسون»، دیگر برنده جایزه نوبل اقتصاد 2024، اقتصاددان و دانشمند علوم سیاسی بریتانیایی است. او استاد مطالعات تعارضات جهانی در دانشگاه پترسون و استاد مدرسه سیاست عمومی در دانشگاه شیکاگوست. رابینسون قبلا در فاصله سال‌های 2004 تا 2015 در دانشگاه هاروارد و همچنین در دانشگاه کالیفرنیا برکلی، دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و دانشگاه ملبورن تدریس کرده است.

او با تمرکز بر نهادهای اقتصادی و سیاسی زیربنایی بررسی می‌کند که چه چیز کشورها را متمایز می‌کند و برخی را به رونق و برخی دیگر را به درگیری سوق می‌دهد. کتاب «راهروی باریک» نیز علاوه بر «چرا ملت‌ها شکست می‌خورند» و «علل اقتصادی دیکتاتوری و دموکراسی» حاصل همکاری او و دارون عجم اوغلو در این زمینه است.

رابینسون، لیسانس اقتصاد خود را از مدرسه اقتصاد لندن دریافت کرد و برای ادامه تحصیل به دانشگاه وارویک رفت و در نهایت برای دوره دکترا به دانشگاه یل پیوست. علایق اصلی مطالعاتی او در توسعه اقتصادی و سیاسی تطبیقی با تمرکز بر آمریکای لاتین و آفریقای زیر صحراست.

او تحقیقاتی را در کشورهای سراسر جهان از جمله بوتسوانا، شیلی، جمهوری دموکراتیک کنگو، هائیتی، فیلیپین، سیرالئون، آفریقای جنوبی و کلمبیا انجام داده است.

او پس از ملاقات در مدرسه اقتصاد لندن، به طور گسترده با دارون عجم اوغلو، نویسنده قدیمی همکاری داشته است.

آکادمی نوبل امروز اعلام کرد که برندگان جایزه نوبل اقتصاد امسال به ما در درک تفاوت بین رفاه میان ملت‌ها کمک کرده‌اند.

دارون عجم اوغلو، سیمون جانسون و جیمز رابینسون اهمیت نهادها برای رفاه یک ملت را نشان داده‌اند. جوامع با حاکمیت ضعیف قانون و نهادهایی که از مردم بهره برداری می‌کنند رشد نمی‌کنند و بهبود نمی‌یابند؛ تحقیقات برندگان امسال به درک چرایی این موضوع کمک می‌کند.