مشاغل دولتی برای چه کسانی جذاب‌تر است؟

به گزارش اکوایران، در بهار سال جاری حدود ۲۵ میلیون شاغل در کشور وجود داشتند. بیش از ۸۵ درصد این شاغلین در بخش خصوصی و حدود ۱۵ درصد در بخش عمومی مشغول به کار هستند. داده‌ها نشان می‌دهد زنان نسبت به مردان تمایل بیشتری به اشتغال در بخش عمومی دارند. به طوری که، سهم زنان شاغل در بخش عمومی حدودا دو برابر سهم مردان شاغل در این بخش است.

شواهد حاکی از آن است که با افزایش سن تمایل زنان به اشتغال در بخش عمومی افزایش می‌یابد. سهم زنان شاغل از بخش عمومی در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال ۱۱.۲ درصد بوده و همین سهم برای گروه سنی ۳۰ ساله و بیشتر به ۲۵ درصد رسیده است. به عبارتی دیگر، از هر ۴ زن شاغلی که ۳۰ ساله و بیشتر است، یک نفر در بخش دولتی مشغول به کار است. البته همچنان سهم اشتغال در بخش خصوصی بسیار بیشتر از سهم بخش عمومی است.

در مناطق شهری نسبت به مناطق روستایی سهم بیشتری از شاغلین در بخش عمومی مشغول به کار هستند. دلیل اصلی آن می‌تواند تمرکز ادارات دولتی در مناطق شهری باشد. در مناطق روستایی به دلیل نبود فرصت‌های شغلی در بخش عمومی سهم اشتغال در این بخش پایین‌تر است.

وضعیت اشتغال در بخش خصوصی و عمومی در بهار امسال

طبق تعریف مرکز آمار، شاغل به فردی ۱۵ ساله و بیشتر گفته می‌شود که در هفته ۴۴ ساعت و بیشتر کار کرده باشد. افراد شاغل می‌توانند در بخش خصوصی یا عمومی مشغول به کار شوند. آمار و ارقام نشان می‌دهد سهم بخش خصوصی از اشتغال در ایران بسیار بیشتر از بخش عمومی است.

طبق آخرین گزارش نیروی کار مرکز آمار ایران، در بهار امسال ۲۴ میلیون و ۷۴۵ هزار نفر در کشور شاغل بوده‌اند. از این تعداد، ۲۰ میلیون و ۷۸۸ هزار نفر مرد و ۳ میلیون و ۹۵۶ هزار نفر زن بوده‌اند. از میان تمام شاغلین ۸۵.۷ درصد در بخش خصوصی و ۱۴.۳ درصد در بخش عمومی مشغول به کار بوده‌اند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد زنان نسبت به مردان تمایل بیشتری برای کار کردن در بخش عمومی دارند. ۲۳.۲ درصد از زنان شاغل در بهار سال جاری در بخش عمومی مشغول به کار بوده‌اند. این آمار برای مردان شاغل ۱۲.۶ درصد و تقریبا نصف زنان بوده است.

دلیل محبوبیت اشتغال خصوصی

در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال زنان و مردان به نسبت مساوی در بخش خصوصی و عمومی شاغل بوده‌اند. ۸۸.۸ درصد از این شاغلین در بخش خصوصی و ۱۱.۲ درصد در بخش عمومی مشغول به کار بوده‌اند. از دلایل آن می‌توان به این موضوع اشاره کرد که تعداد زیادی از جوانان در این مقطع سنی در حال تحصیل هستند یا از تحصیلات کافی برای تعهد به بسیاری از مشاغل دولتی برخوردار نیستند. همچنین، افراد شاغل در بخش خصوصی با هدف کسب درآمد بیشتر در این بخش مشغول به کار هستند. این موضوع می‌تواند انگیزه اصلی جوانان برای اشتغال در این بخش باشد.

از طرفی، تمایل به اشتغال در بخش عمومی در گروه‌های سنی بالاتر، بویژه برای زنان افزایش می‌یابد. به‌طوری‌که، در گروه سنی ۳۰ ساله و بیشتر، ۲۵ درصد از زنان و ۱۳ درصد مردان شاغل در بخش عمومی اشتغال دارند. به عبارتی دیگر، از هر ۴ زن شاغلی که ۳۰ ساله و بیشتر است، یک نفر در بخش دولتی مشغول به کار است.

از دلایل اصلی اشتغال مردان در بخش خصوصی می‌توان به فرهنگ‌های غالب بر جامعه ایرانی اشاره کرد. مردان به دلیل آن که مسئولیت تامین رفاه و معیشت خانوار را بر عهده دارند، برای بدست آوردن درآمد بیشتر در بخش خصوصی مشغول به کار می‌شوند

شغل دولتی؛ منطقه امن زنان شاغل

برای تمایل زنان شاغل برای اشتغال در بخش عمومی نیز می‌توان به چندین دلیل احتمالی اشاره کرد. در بخش عمومی امنیت شغلی بیشتر از خصوصی است. این موضوع برای زنان که بیشتر در معرض تبعیض و ریسک شغلی قرار دارند، اهمیت دارد. بخش عمومی به عنوان یک نهاد دولتی ممکن است نسبت به بخش خصوصی کمتر تحت تاثیر این تبغیضات باشد.

دلیل دوم، مزیت‌های مشاغل دولتی از جمله بیمه‌های اجتماعی، بازنشستگی و مرخصی زایمان بیشتر است که برای مادران می‌تواند اولویت داشته باشد. همچنین، معمولا بیشتر مسئولیت‌های امور خانگی و مراقبت از خانواده به عهده زنان است. ساعات کاری بخش عمومی معمولا منظم‌تر و منعطف‌تر از بخش خصوصی هستند که می‌تواند با این مسئولیت‌ها سازگارتر باشد. این موضوع بویژه برای زنان در گروه‌های سنی بالاتر پررنگ‌تر می‌شود، زیرا ممکن است وظایف نگهداری از کودکان یا سالمندان را بر عهده داشته باشند.

از دلایل دیگر این است که با افزایش سن اولویت‌های افراد تغییر می‌کند و ممکن است تعادل بین کار و زندگی اهمیت بیشتری پیدا کند. همچنین، با بالاتر رفتن سن افراد به دنبال امنیت شغلی بیشتر هستند که زنان از این مقوله مستثنی نیستند. شاغلین ممکن است به دلیل تجربه‌های پیشین یا نگاه بلند مدت به آینده، جذب مشاغل عمومی شوند که در مقایسه با بخش خصوصی پایدارتر و مطمئن‌تر است. البته شایان ذکر است که همچنان سهم اشتغال در بخش خصوصی بسیار بیشتر از سهم بخش عمومی است.

اشتغال خصوصی و عمومی به تفکیک مناطق شهری و روستایی

در بهار سال جاری از جمعیت شاغل حدودا ۲۵ میلیون نفری، ۱۸ میلیون و ۹۱۸ هزار نفر در مناطق شهری و ۵ میلیون و ۸۲۷ هزار نفر در مناطق روستایی ساکن بوده‌اند. در مناطق شهری ۸۳.۱ درصد از شاغلین در بخش خصوصی و ۱۶.۹ درصد در بخش عمومی مشغول به کار بوده‌اند. در مناطق روستایی نیز ۹۳.۹ درصد در بخش خصوصی و ۶.۱ درصد در بخش عمومی مشغول به کار بوده‌اند.

در مناطق شهری نسبت به مناطق روستایی سهم بیشتری از شاغلین در بخش عمومی مشغول به کار هستند. دلیل اصلی آن می‌تواند تمرکز ادارات دولتی در مناطق شهری باشد. در مناطق روستایی به دلیل نبود فرصت‌های شغلی در بخش عمومی سهم اشتغال در این بخش پایین‌تر است. سهم اشتغال در بخش عمومی برای زنان و مردان در گروه‌های سنی مختلف زیر ده درصد است. بیشترین سهم اشتغال در بخش عمومی برای زنان ۲۵ تا ۲۹ ساله با ۹.۹ درصد است.

همانطور که پیش‌تر اشاره شد، زنان نسبت به مردان تمایل بیشتری به کار کردن در بخش دولتی دارند و با افزایش سن این تمایل بیشتر می‌شود. این موضوع برای زنان شاغل در مناطق شهری فاحش‌تر است. به‌طوری‌که، در گروه سنی ۳۰ سال و بیشتر، بیش از ۳۰ درصد از زنان شاغل در بخش عمومی اشتغال دارند. به عبارت دیگر، از هر ۳ زن شاغل که ۳۰ سال و بیشتر دارد، یک نفر در بخش عمومی مشغول به کار است.