به گزارش اکوایران؛ آخرین داده‌های رسمی در مورد حجم صادرات صنایع دستی بدون احتساب فرش مربوط به سه ماه اول سال جاری است. در آن مدت حدود ۲۶ تن صادرات به ارزش ۷۴ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار گزارش شده است.

اتاق بازرگانی تهران در گزارشی، صادرات صنایع دستی در سال گذشته را بیش از   416 میلیون دلار  اعلام کرد.  البته برخی گزارش‌ها به نقل گمرک ایران، این رقم را  ۳۰۹ میلیون دلار برآورد کردند.
این درحالی است که کل بازار جهانی هنر وصنایع دستی در جهان بر مبنای داده‌های سال 2017، 35 میلیارد دلار ارزش داشت. پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال 2024 به 50.9 میلیارد دلار برسد. 

بازار صنایع دستی در جهان

درحالی که در سراسر جهان کسب و کارهای خانگی راهکاری مهم برای خود اشتغالی و درآمدزایی است. سهم اشتغال خانگی از کل اشتغال کشور در سال 1402 معادل 15 درصد است که تا پایان سال 1401 زنان سهمی حدود 80 درصد از آن داشتند. 

در مورد داده‌های صنایع دستی آنچه مهم مورد توجه قرار گیرد اینکه فعالان حوزه صنایع به صورت گسترده از روش تجارت چمدانی استفاده می‌کنند. برخی خریدها نیز توسط گردشگران خارجی انجام می‌شود که در نتیجه بخشی از اطلاعات مبهم باقی می‌ماند.  به همین دلیل تاکنون اطلاعات درستی در خصوص صادرات منتشر نشده است.

اما آنچه مسلم است اینکه پنج  مقصد برتر صادراتی ایران در سالهای اخیر به ترتیب عراق، افغانستان ، ترکیه ، عمان و آذربایجان  بوده است.

چالش‌های بازار

مرور چالش‌های بازار ، برندینگ و صادرات صنایع دستی در ایران نشان می‌دهد، پراکندگی تولیدکنندگان در مناطق مختلف کشور و دروی از بازار در کنار  فقدان افراد حرفه ای یا شرکت‌های صادرات تخصصی در زمینه صنایع دستی شاید اولین چالش‌ها باشد. ناشناس بودن برند ایرانی صنایع دستی در بازارهای جهانی در کنار تمرکز بر صادرات به کشورهای حوزه خلیج فارس موانع بعدی از نگاه تحلیلگران معاونت اقتصادی اتاق بازرگانی تهران است. 

ضعف در شناخت سلیقه خریداران خارجی و همچنین عدم تطابق صنایع دستی ایران با نیازهای خریداران چالش دیگری که به آن توجه نمی‌شود.

صادرات صنایع دستی. کشورها

می توان گرایش بیشتر به انتقال چمدانی تا تجارت صنایع دستی به دلیل عدم تمایل به پرداخت حقوق دولتی و گمرگی مانع بعدی دانست. دوری تولیدکنندگان از بازار به ویژه عدم دسترسی به بازارهای بین‌المللی در کنار محدودیت کانال‌های توزیع و کمبود نمایشگاه ها و بازارچه های متمرکز در سطح محلی و ملی چالش‌های دیگر است. 

از نگاه تحلیلگران اتاق تهران، ضعف در شناخت سلیقه خریداران خارجی و همچنین عدم تطابق صنایع دستی ایرانی با نیازهای خریداران مانع دیگر است. 

فقدان استانداردهای قیمت‌گذاری صحیح در کنار رونق دلالی در بازار خرده فروشی موجب توزیع کالای قاچاق و عدم تعادل قیمت محصول در بازار می‌شود.

نگته نگران کننده عرضه برخی صنایع دستی بی کیفیت خارجی  است که به ظاهر شبیه نمونه های اصیل ایرانی است .

بازارچه های موقت عرضه و فروش صنایع دستی

این موضوع هم ناشی از ضعف و مشکلات شناسنامه‌دار کردن امضای اثر و اصالت سنجی است.

اما مانع دیگر توسعه بازار ناآشنایی اغلب هنرمندان با تجارت الکتروینک و مهارت‌ها و شیوه های نوین تبلیغ و بازاریابی محصولات است.

در کنار این مسائل مشکلات بازگشت ارز و نقل و انتقال پول در فروش‌های آنلاین به خارجی ها نیز چالشی بزرگ است.