قمار خطرناک در شام؛ بمباران سوریه جایگاه بی‌بی در کاخ سفید را متزلزل کرد؟

به گزارش اکوایران، همزمان با حمله هوایی اسرائیل به کاخ ریاست‌جمهوری سوریه، صدای همهمه‌ها در بال غربی کاخ سفید بلندتر شد: بنیامین نتانیاهو از کنترل خارج شده است. یک مقام کاخ سفید به آکسیوس گفت: «بی‌بی مثل یک دیوانه عمل می‌کند. او همیشه همه‌جا را بمباران می‌کند. این می‌تواند برنامه‌های ترامپ را مختل کند.»

یک مقام آمریکایی ارشد دیگر نیز به حمله اسرائیل به کلیسایی در غزه در همین هفته اشاره کرد که باعث شد دونالد ترامپ با نتانیاهو تماس بگیرد و خواستار توضیح شود. این مقام گفت: «احساس کلی این است که هر روز اتفاق جدیدی می‌افتد. این واقعاً یعنی چه؟»

مقام سوم از دولت آمریکا نیز گفت که تردیدها نسبت به نتانیاهو در داخل دولت ترامپ در حال افزایش است؛ این احساس که او بیش از حد سریع دست به سلاح می‌برد و بیش از اندازه مختل‌کننده است. او افزود: «نتانیاهو گاهی مثل بچه‌ای می‌ماند که بلد نیست درست رفتار کند.»

تشدید نگرانی از سیاست‌های نتانیاهو

شش مقام آمریکایی به آکسیوس گفته‌اند که علی‌رغم آتش‌بس تسهیل‌شده توسط ایالات متحده که روز جمعه تنش‌ها در سوریه را متوقف کرد، هفته گذشته با نگرانی بسیار بیشتر کاخ سفید نسبت به نتانیاهو و سیاست‌های منطقه‌ای‌اش به پایان رسید. با این حال، ترامپ تاکنون از انتقاد علنی خودداری کرده و مشخص نیست که آیا او نیز مانند مشاورانش از اقدامات اسرائیل ناراضی است یا نه.

روز سه‌شنبه، اسرائیل یک کاروان تانک ارتش سوریه را که به سمت شهر سویدا در حرکت بود، بمباران کرد. این حمله در واکنش به درگیری‌های خشونت‌بار میان شبه‌نظامیان دروزی و قبایل بادیه‌نشین مسلح انجام شد؛ درگیری‌هایی که به گفته دیده‌بان حقوق بشر سوریه، تا روز شنبه بیش از ۷۰۰ کشته بر جای گذاشته بود.

اسرائیل ادعا کرد که کاروان وارد منطقه‌ای در جنوب سوریه شده بود که اسرائیل خواستار خلع سلاح آن است و همچنین مدعی شد که ارتش سوریه در حملات علیه اقلیت دروزی مشارکت دارد، ادعایی که دمشق رد کرده است.

تام باراک، نماینده آمریکا، روز سه‌شنبه از همتایان اسرائیلی خود خواست که برای حل‌وفصل دیپلماتیک اوضاع، عقب‌نشینی کنند و اسرائیلی‌ها نیز ظاهراً با این درخواست موافقت کردند. با این حال، اسرائیل پس از یک توقف کوتاه، حملات را شدت بخشید. روز چهارشنبه، ارتش اسرائیل مقر فرماندهی ارتش سوریه و مناطقی در نزدیکی کاخ ریاست‌جمهوری را بمباران کرد.

یکی از مقامات آمریکایی گفت: «بمباران سوریه رئیس‌جمهور و کاخ سفید را غافلگیر کرد. رئیس‌جمهور خوشش نمی‌آید تلویزیون را روشن کند و ببیند در کشوری که در تلاش برای صلح با آن است و به‌تازگی اعلامیه‌ای تاریخی برای بازسازی‌اش صادر کرده، بمب فرود می‌آید.»

فشار آمریکا برای توقف حملات

روز چهارشنبه، وزیر خارجه آمریکا، مارکو روبیو، به نتانیاهو و تیمش گفت که حملات را متوقف کنند. نتانیاهو با این درخواست موافقت کرد، به شرطی که ارتش سوریه از شهر سویدا عقب‌نشینی کند. اما تا آن زمان، کشورهایی نظیر ترکیه و عربستان سعودی پیام‌های تند و اعتراضی را در مورد اقدامات اسرائیل به دولت ترامپ ارسال کرده بودند و چند مقام ارشد آمریکایی نیز مستقیماً نزد ترامپ از نتانیاهو شکایت کرده بودند. به گفته یک مقام آمریکایی، از جمله این افراد، تام باراک و استیو ویتکاف، فرستاده کاخ سفید، بودند که هر دو از دوستان نزدیک ترامپ هستند.

برداشت کلی در کاخ سفید این بود که نتانیاهو به دلیل فشارهای داخلی از سوی اقلیت دروزی اسرائیل و ملاحظات سیاسی دیگر، سوریه را بمباران کرده است. یکی از مقامات آمریکایی گفت: «دستور کار سیاسی بی‌بی عقلش را کنترل می‌کند. این در بلندمدت برای او اشتباهی بزرگ خواهد بود». مقام دیگری افزود: «انگار اسرائیلی‌ها اصلاً متوجه آسیبی که این هفته به جایگاه‌شان در کاخ سفید وارد کردند، نشده‌اند. اسرائیلی‌ها باید سرشان را از زیر برف دربیاورند!»

تردید پس از نزدیکی بی‌سابقه

این تنش‌ها بر سر سوریه تنها چند روز پس از سفر نتانیاهو به واشنگتن و دو دیدار او با ترامپ رخ داد؛ دیدارهایی که نشان از نزدیکی بی‌سابقه دو طرف پس از جنگ با ایران داشتند. علاوه بر موضوع سوریه و حمله به کلیسا در غزه، قتل سیف مسلّت، شهروند فلسطینی-آمریکایی، به دست گروهی از شهرک‌نشینان اسرائیلی در آخر هفته گذشته نیز باعث واکنش منفی دولت ترامپ به کابینه شدیداً طرفدار شهرک‌سازی نتانیاهو شد.

مایک هاکبی، سفیر پیشین و از حامیان دیرینه اسرائیل، که تنها چند روز قبل به نشانه حمایت در دادگاه فساد نتانیاهو حاضر شده بود، مجموعه‌ای از بیانیه‌ها منتشر کرد و این حمله را «تروریستی» خواند و خواستار پاسخ‌گویی شد. او روز شنبه نیز به دیدار یک جامعه مسیحی در کرانه باختری رفت که هدف حملات شهرک‌نشینان قرار گرفته بود. هاکبی، که همواره حمایت پرشوری از اسرائیل داشته، این هفته همچنین بابت سخت‌تر کردن صدور ویزا برای مسیحیان انجیلی آمریکایی از تل‌آویو انتقاد کرد.

تعجب اسرائیلی‌ها

اسرائیلی‌ها از واکنش تند ایالات متحده نسبت به حملات هوایی در سوریه شگفت‌زده شدند. یک مقام ارشد اسرائیلی گفت که ترامپ در هفته‌های اول ریاست‌جمهوری‌اش نتانیاهو را به در اختیار گرفتن بخش‌هایی از سوریه تشویق کرده بود و پیش‌تر هرگز نگرانی‌ای درباره مداخلات اسرائیل در این کشور ابراز نکرده بود.

این مقام مدعی شد که اسرائیل تنها پس از دریافت اطلاعاتی از دستگاه اطلاعاتی خود وارد عمل شد که نشان می‌داد دولت سوریه در حملات علیه دروزی‌ها دخیل بوده است. او هرگونه انگیزه یا ملاحظه سیاسی داخلی را رد کرد. این مقام ارشد اسرائیلی گفت: «آمریکا می‌خواهد دولت جدید سوریه را باثبات نگه دارد و نمی‌فهمد چرا ما به خاطر حمله به دروزی‌ها در سوریه حمله می‌کنیم. ما سعی کردیم برایشان توضیح بدهیم که این موضوع به تعهد ما نسبت به جامعه دروزی داخل اسرائیل مربوط است.»

بی‌ثباتی در سوریه یکی از نگرانی‌های اصلی دولت آمریکاست. روز شنبه، مارکو روبیو در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که دولت دمشق باید برای ایجاد صلح و توقف کشتارها تلاش کند.

اما یکی از مقامات ارشد آمریکایی گفت اسرائیل نباید تصمیم بگیرد که آیا دولت سوریه می‌تواند بر شهروندان و قلمروی خود حاکمیت داشته باشد یا نه. این مقام هشدار داد: «سیاست فعلی اسرائیل به سوریه‌ای بی‌ثبات منجر می‌شود. هم جامعه دروزی و هم خود اسرائیل در چنین سناریویی بازنده خواهند بود.»

قمار بزرگ

این نخستین باری نیست که نتانیاهو صبر ترامپ را به آزمون می‌گذارد. او روی این قمار کرد که ترامپ در نهایت از حملاتش به ایران حمایت خواهد کرد - قمار بزرگی که در نهایت هم جواب داد.

نتانیاهو ماه‌هاست جنگ در غزه را ادامه داده، علی‌رغم اینکه ترامپ خواهان پایان آن بوده است. در مورد سوریه نیز او دوباره روی این قمار کرد که می‌تواند به شکل چشمگیری تنش‌ها را افزایش دهد بدون آن‌که منطقه را بی‌ثبات کند یا رابطه‌اش با ترامپ آسیب ببیند.

در ماه‌های اخیر، مشاوران ترامپ بیش از پیش متوجه نفوذ عناصر افراطی برتری‌طلب یهودی ائتلاف نتانیاهو بر سیاست‌های اسرائیل شده‌اند - امری که برای جریان وسیع‌تر جنبش ماگا (MAGA) نیز کم‌کم آشکار شده است. مقام‌های آمریکایی که با آکسیوس صحبت کردند هشدار دادند که بخت همیشه با نتانیاهو یار نخواهد بود و صبر ترامپ نیز ممکن است به پایان برسد.