به گزارش اکوایران، به نظر می‌رسد مسابقات دو در مسافت‌های طولانی از زمان آغاز المپیک مدرن در سال 1896 بدون تغییر باقی مانده است. با این حال، سادگی مسابقات دو در سال‌های اخیر با معرفی کفش‌های پیشرفته برای دویدن که با نام «ابَرکفش‌» نیز شناخته می‌شوند، تکامل پیدا کرده است.

به نوشته ساینس الرت، یکی از مدل‌های بِرند نایکی به نام «وِیپرفلای» (Vaporfly) باعث جنجال در دو و میدانی شده است و نگرانی‌هایی را درباره مزیت‌های غیر عادلانه‌ای که این کفش‌ها برای ورزشکاران به وجود می‌آورند، به همراه داشته است. در سال 2019، الیود کیپچوگه - دونده مشهور کنیا - نمونه‌های اولیه از کفش وِیپرفلای را پوشید و توانست یک مسابقه ماراتن در وین اتریش را با رکورد فوق‌العاده کمتر از دو ساعت به پایان برساند. با وجود این جنجال‌ها، این کفش‌ها در المپیک 2020 توکیو ممنوع نشدند.

ابَرکفش‌ها با کفش‌های دویدن سنتی متفاوت هستند و از کفی ساخته شده از الاستومر بلوک پلی آمید و صفحه فیبر کربن استفاده می‌کنند. این طراحی در ابتدا مانند فنرهایی که دونده‌ها را به جلو سوق می‌دهند، تصور می‌شد اما اکنون دانشمندان معتقدند هماهنگی تمامی اجزاء‌ است که عملکرد را بهبود می‌بخشد.

عکس اصلی

کفش‌های وِیپرفلای، محصول شرکت نایکی

این کفش‌ها به شکستن رکوردهای جهانی در رقابت‌های ماراتن و نیمه‌ماراتن کمک کرده‌اند و رکورد زمانی دوندگان را طی هفت تا هشت سال گذشته به میزان 1/4 درصد تا 2/8 درصد برای مردان و 0/6 درصد تا 2/2 درصد برای زنان بهبود بخشیده‌اند. بِرندهایی مانند آدیداس و ساکونی نیز محصولات خود را توسعه داده‌اند و همچنان اصل طراحی هماهنگ کفی را حفظ کرده‌اند.

درک عملکرد این کفش‌ها پیچیده است زیرا عوامل مختلفی بر عملکرد ورزشکاران تأثیر می‌گذارند. ضخامت میانی کفش و اثر "الاکلنگ" که حالت محرک دونده را تقویت می‌کند، از اجزای کلیدی هستند. با این حال، شواهد قوی نشان می‌دهد که ابَرکفش‌ها مصرف اکسیژن دوندگان را کاهش می‌دهند، اگرچه مکانیسم دقیق آن هنوز مورد بحث است.

بیشتر مطالعات بر دوندگان نخبه تمرکز دارند، بنابراین بهبود عملکرد برای دوندگان غیرحرفه‌ای ممکن است متفاوت باشد. اثر پلاسیبو (تلقین) هم می‌تواند در این فرآیند نقش داشته باشد زیرا دوندگان ممکن است با باور به مزایای کفش، عملکرد بهتری از خود نشان دهند.

فدراسیون جهانی دو و میدانی از سال 2020 بر فناوری مرتبط با کفش‌ها نظارت دارد و محدودیت‌هایی برای ضخامت کف و ساختارهای داخلی کفش‌های دویدن اعمال کرده و از دسترسی مصرف‌کنندگان بر این کفش‌ها اطمینان حاصل کرده است. برندهای پیشرو، همچنان ابَرکفش‌های خود را به بازار عرضه می‌کنند و این فناوری تکامل خواهد یافت و نظارت مستمر فدراسیون جهانی دو و میدانی بر آن لازم است.

ابَرکفش‌ها بحث‌برانگیز بوده‌اند، اما به نظر نمی‌رسد که به این زودی‌ها مباحث پیرامون آن به پایان برسد. این کفش‌ها در آینده نیز بخش مهمی از رویدادهای ماراتن باقی خواهند ماند.