چگونه زمستان گرم نقشه‌ پوتین برای به زانو درآوردن اروپا را نقش بر آب کرد؟

به گزارش اکوایران، برنامه‌ی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه برای تحت فشار قرار دادن اروپا با استفاده از سلاح انرژی شکست‌خورده به نظر می‌رسد؛ حداقل فعلاً.

هوای نسبتاً معتدل، تامین‌کنندگان متعدد و تلاش‌ها برای کاهش تقاضا به شکست این برنامه‌ها کمک کرده‌اند. به گزارش بلومبرگ، ذخایر گاز کشورهای اروپایی همچنان تقریباً پر هستند و قیمت‌ها به سطوح قبل از جنگ کاهش یافته است. پس از موج سرمای شدید ماه گذشته، به نظر می‌رسد که اروپا احتمالاً قسمت سخت زمستان را پشت سر گذاشته است.

ترکیبی از اتفاقات از جمله بحران کرونا در چین که رقابت برای محموله‌های گاز مایع را کاهش داده است، می‌تواند تاحدی تورم را کنترل و چشم‌انداز اقتصادی اروپا را تثبیت کند و در نتیجه اهرم فشار کرملین را تضعیف کند.

در حالی که یک موج ناگهانی سرمای دیگر یا اختلال در تحویل محموله‌های گاز مایع همچنان می‌تواند باعث آشفتگی در بازارهای انرژی اروپا شود، خوش‌بینی‌ها نسبت به این که اروپا اکنون می‌تواند زمستان امسال و سال آینده را پشت سر بگذارد در حال افزایش است.

رابرت هابک، وزیر اقتصاد آلمان، معمار کلیدی واکنش این کشور به بحران انرژی در سفر به نروژ -که اکنون جای روسیه را به عنوان بزرگترین تامین‌کننده گاز آلمان گرفته است- گفت: «خطر فروپاشی اقتصادی یا تضعیف هسته‌ی صنعت اروپا تا جایی که می‌توان پیش‌بینی کرد برطرف شده است.»

بحرانی که با تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه گذشته آغاز شد، با افزایش قیمت انرژی، تاکنون نزدیک به یک تریلیون دلار برای اروپا هزینه داشته است. دولت‌ها با بیش از 700 میلیارد دلار کمک یارانه‌ای به شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان، برای جذب این ضربه تلاش کرده‌اند. آن‌ها همچنین کوشیده‌اند تا اتکای خود به انرژی روسیه، به ویژه گاز طبیعی را کاهش دهند.

اتحادیه اروپا دیگر زغال‌سنگ و نفت خام از روسیه وارد نمی‌کند و واردات گاز به میزان قابل‌توجهی کاهش یافته است. این بلوک از کشورها با افزایش واردات از نروژ و خرید محموله‌های گاز طبیعی مایع از قطر، آمریکا و سایر تولیدکنندگان، بخشی از این شکاف را پر کرده اند.

در آلمان، انبارها حدود 91 درصد پر هستند، در مقایسه با 54 درصد در سال گذشته، زمانی که روسیه شروع به تخلیه تأسیسات تحت کنترل خود کرده بود. دولت صدراعظم اولاف شولتز از آن زمان تاسیسات گازپروم (شرکت گاز روسیه) در داخل آلمان را ملی کرده و میلیاردها یورو برای پر کردن ذخایر گاز این کشور هزینه کرده است.

اقدامات صرفه‌جویانه در مصرف انرژی از سوی صنایع و خانوارها و همچنین گرم‌ترین دما در ژانویه طی چند دهه اخیر به حفظ این ذخایر کمک کرده است.

  کلاوس مولر، رئیس سازمان تنظیم شبکه گاز آلمان، روز جمعه در مصاحبه‌ی تلویزیونی گفت: «ما اکنون بسیار خوش بین هستیم، درحالی که در پاییز واقعاً نبودیم. هرچه در ابتدای سال گاز بیشتری در انبارها داشته باشیم، نگرانی و هزینه کمتری برای پر کردن مجدد آنها برای زمستان آینده خواهیم داشت.»

شاخص‌های قیمت گاز به یک پنجم رکوردهای ثبت شده در ماه آگوست کاهش یافته است، و علیرغم نگرانی‌ها مبنی بر اینکه قیمت‌های پایین می‌تواند تقاضا را افزایش دهد، مصرف همچنان رو به کاهش است، یک مزیت در اقتصاد کند جهانی. مورگان استنلی در گزارشی اعلام کرد که انتظار می رود مصرف اروپا در طول سال 2023 حدود 16 درصد کمتر از میانگین پنج ساله باشد.

گسترش ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر نیز کارساز بوده اند. بر اساس گزارش S&P Global، تولید بیشتر انرژی بادی و خورشیدی به کاهش 39 درصدی برق حرارتی در 10 بازار بزرگ برق اروپا در سال جاری کمک خواهد کرد.

به گفته مورگان استنلی، دینامیک در بازارهای انرژی اروپا تا حدی تغییر کرده است که اکنون LNG بیش از حد نیاز وارد شده است. واردات در ماه دسامبر رکورد جدیدی را ثبت کرد و این روند احتمالاً ادامه خواهد داشت.

آلمان که زمانی بزرگ‌ترین خریدار گاز روسیه بود، طی زمستان امسال سه پایانه گاز افتتاح می‌کند و بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا انتظار دارد تاسیسات جدید، حدود یک سوم نیاز سالانه‌اش را پوشش دهد. عرضه ثابت از منابع غیر روسی، قیمت‌ها را از رسیدن به رکوردهای سال گذشته باز می‌دارد.

جاکومو ماساتو، تحلیلگر ارشد شرکت انرژی ایتالیایی ایلومیا گفت: «این که اروپا توانسته تاسیسات ذخیره‌سازی گاز مایع خود را پر کند، یک حائل برای قیمت‌ها در زمستان آینده ایجاد کرده است. با دستیابی کشورهای منطقه به منابع کافی، انتظارات بازار تغییر کرده است.

پر کردن مجدد ذخایر پس از این زمستان می‌تواند به مراتب ساده‌تر باشد. مورگان استنلی و شرکت مشاوره وود مکنزی انتظار دارند در بهار امسال ذخایر اروپا تقریباً تا نصف کاهش یابند. این دو برابر میزان سال گذشته خواهد بود.

با وجود این تحولات مثبت، قیمت ها همچنان بالاتر از میانگین‌های چندین ساله هستند و ریسک همچنان وجود دارد. واردات گاز روسیه از طریق خط لوله در سال جاری تنها یک پنجم میزان معمول - حدود 27 میلیارد متر مکعب - و کرملین می تواند آن را به طور کامل قطع کند.

سوفی کوربو، محقق مرکز سیاست انرژی جهانی دانشگاه کلمبیا، می‌گوید: «این کاهش چشمگیری برای بازاری است که در سال 2021 نزدیک به 400 میلیارد متر مکعب در سال مصرف داشت.»

بنابراین ذخیره گاز مایع برای تامین منابع کافی برای زمستان آینده حیاتی خواهد بود و اروپا باید همچنان هوشیار باشد. با محدودیت در عرضه تا زمانی که ظرفیت بیشتری در سال 2025 در دسترس قرار گیرد، به راه افتادن دوباره اقتصاد چین می‌تواند رقابت را دامن بزند. روسیه نیز به عنوان یکی از سه تامین‌کننده بزرگ گاز مایع اروپا، همچنان توانایی ایجاد اختلال در بازار را دارد.

در عین حال، با روی آوردن چین به گزینه‌های سوخت مقرون‌به‌صرفه‌تر، مانند زغال‌سنگ، گاز خط لوله و تولیدات داخلی، احتمال افزایش شدید تقاضای چین برای گاز مایع در حال کاهش است. طبق تحقیقات شرکت سرمایه بین‌المللی چین، حتی این کشور ممکن است امسال به هیچ محموله گاز مایعی نیاز نداشته باشد.

بحران آب و هوا در زمستان امسال به کاهش تقاضا برای گرمایش کمک کرده است و الگوهای جوی بی‌ثبات، همچنان ممکن است باعث انفجار هوای سرد شنود، مانند موج اخیر هوایی قطب شمال که سراسر ایالات متحده را فرا گرفت. به گفته وود مکنزی، کاهش دمای طولانی مدت می‌تواند ذخایر اروپا را تا 20 درصد کاهش دهد.

کوربو گفت که برای اطمینان از روند ذخیره پایدار در تابستان، عوامل زیادی باید دست در دست هم دهند. از جمله تامین برق قابل توجه از ژنراتورهای بادی، هسته‌ای و آبی، جریان پایدار LNG و ادامه صرفه جویی در انرژی.